բայց նա հիշում է և մի սուտ էլ ավելացնում, թե ատկազ ես անում։ Այս խուժանի լոգիկան և հատկությունն է։
Այժմ գյուղից եկեք Թիֆլիսի նման մի քաղաք, և միևնույն երևույթը ցույց տալու համար ես ձեզ տանեմ ոչ թե Շեյթան-բազար, այլ «Մշակի» խմբագրատունը։
Ես Հրատարակչական ընկերությանը փող եմ պարտ։ Դրա մի մասը վճարել եմ, մնացածի համար ստորագրություն եմ տվել (93 թ. դեկտ.). ստորագրություն տալուց հետո էլ կրկին վճարել եմ (94 թ. դեկտ. տալոն № 87), սրանից հետո էլ անցյալ տարի ընկ<երության> վարչությունից պատվեր եմ ընդունել թարգմանություն անելու (տե՛ս տեղեկագիր, 1896 թ. երես 32)։ Այս բոլորովին ջոկ և մասնավոր մի գործ է։
Այժմ, այս տարվա մարտի 22-ին կայանում է Հրատ<արակչական> ընկ<երության> ընդհանուր ժողովը։ Ես ժողովում բողոքում եմ տեղեկագրի ինչ-ինչ կետերի դեմ, թե խմբ<ագրական> մասնաժողովը չափազանց շատ թարգմանության պատվերներ է տվել, այդպիսով մտել է իր հաջորդ մասնաժողովների գործունեության շրջանը, և սրա նման բաներ, որ ոչ մի կապ չունին իմ պարտքի հետ։ Այդ ժողովում հանկարծ դրին ու քննեցին պ. Շիրվանզադեի գործը։ Ես բողոքեցի, թե չի կարելի այդ ձևով դատաստան կտրել և մինչև անգամ այդ վարմունքր հրապարակավ անվանեցի խուժանական (տե՛ս Տարազ № № 12 և 14)։ Սակայն այս էլ ոչ մի առնչություն չունի իմ պարտքի հետ և ընթերցողը պարզ տեսնում է, թե ընչի մեջ է կայանում իմ դժգոհությունը։
Այս բոլորից հետո «Մշակի» խմբագրությունը հանդիսանում է Հրատ<արակչական> ընկերության պաշտպան և հովանավոր և թերթի № 42-ում տպում է «ովքե՞ր են դժգոհները… Հ. Թումանյան… Թումանյան ահա չորս տարի է ընկերությանը մոտ 60 ռ. է պարտ» և մի սուտ էլ ավելացնում է «և չէ տալի»։ Դեհ, ասացեք խնդրեմ, մի՞թե խուժանական չի այս էլ, և մի՞թե մի որևէ բանով այս խմբագրությունը տարբերվում է այն գռեհկից, որ օրինակ բերի խոսքիս սկզբում։
Բայց ես այն չեմ հարցնում, թե ի՞նչ տեսակ վարմունք ու երևույթ է սա, ես այն եմ հարցնում, թե ընթերցողն ի՞նչ է
