ՔՈԻՉԱԿ ՆԱՀԱՊԵՏԻ ԵՎ ՍԱՅԱԹ-ՆՈՎԱՅԻ ՌՈՒՍԵՐԵՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈԻԹՅՈԻՆՆԵՐԻ ԱՌԻԹՈՎ
(էջ 197)
Տպագրվել է Հր, 1915, 26 նոյեմբերի, № 266, այնուհետև՝ ԹՔ , էջ 323-329, ԵԺ IV, 320-326։
Արտատպվում է Հր-ից։
1 «Песни ашугов перевод с армянского», առաջաբան և թարգմանություն Վալերի Բրյուսովի, տե՛ս (Русская мысль, сентябрь, 1915, էջ 1-8։
2 Թումանյանը Բրյուսովի խոսքը բերում է իր թարգմանությամբ, ռուսերենը տե՛ս հիշատակված ամսագրի առաջին էջում։ Վ. Բրյուսովն այստեղ օգտագործում է Ա. Ա. Ֆետի «На книжке стихотворений Тютчева» բանաստեղծության առաջին տողը. «Вот наш патент на благо-родство» (տե՛ս Фет Афанасий Афанасьевич, «Стихотворения», Москва 1970, էջ 397)։
3 Թումանյանը ճշտորեն վերապատմում է Բրյուսովի հետևյալ պարբերությունը, И можно сказать, что народ, который дал хотя бы Нахапета Кучака и Саят-Нову (двух поэтов стихи, которых предлагаются вниманию читателей), тем самым уже навсегда включил себя в число культурных наций, участвующих в совместном творчестве человечества» (տե՛ս վերը հիշատակված ամսագրի էջ 1-ը)։
4 Տե՛ս «Նահապետ Քուչակի Դիվանը», Փարիզ, 1902, էջ 49, ԼԱ հայրենն է։
5 «Տաղ ղարիպի» բանաստեղծության 26-րդ տողն է (տե՛ս Աս. Մնացականյան), Հայկական միջնադարյան ժողովրդական երգեր, Երևան, 1956, էջ 255)։
6 Լրիվ տողը հետևյալն է. «Մէչկըդ» սալբու չինարի պէս, ռանգըդ փըռանգի ատլաս է» (տե՛ս Սայեաթ-Նօվայ․․․ Գ․ Ախվերդյանի հրատարակությունը, էջ 93, ԺԸ երգից է)։
7 Նույն տեղում։
8 Նույն տեղում, էջ 94։
9 Նույն տեղում, էջ 88, ԺԶ երգից է։
10 Նույն տեղում, էջ 69, Թ երգից է։
11 Նույն տեղում, լրիվ տողը հետևյալն է. «Դըրանըդ նընգած ըլիմ, օ՛վ տէսնէ ասէ՝ տուզաղ իմ»։ Մ. Հասրաթյանն առաջարկում է՝ «Յա՛ր, դըրանըդ նընգած ըլիմ, ով տենե, ասե՝ տուսաղ իմ» (տե՛ս Սայաթ-Նո-ովա, Երևան, 1963, էջ 64)։
12 «Նահապետ Քուչակի Դիվանը» քննական ուսումնասիրությամբ հրատարակել է Արշակ Չոպանյանը։
13 Տե՛ս «Նահապետ Քուչակի Դիվանը», էջ 68։
