Էջ:Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարան (Nature of Armenia encyclopedia in Armenian).djvu/193

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

ՀՈՂԵՐ ՀՈՂԻ 193 ՀՀ ՀՈՂԱԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՇՐՋԱՆՆԵՐԸ ԲՆՈՒԹԱԳՐՈՂ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ Հ/Հ Գնահատման շրջանի անվանում Բարձրությունը ծովի մակԵրևույթից (մ) 10°Շ-ից բարձր ջերմաստիճանների գումարը Տարեկան տեղումների քանակը (մմ) Խոնավության գործակիցը (տարեկան) Գերակշռող հողատիպեր և ենթատիպեր Առաջատար մշակաբույսեր 1 Մերձարաքսյան 800-950 4200-4050 160-250 0,25-0,22 Մարգագետնային գորշ ոռոգելի, մարգագետնային գորշ խոնավ ոռոգելի, մարգագետնահովտային բաց գունավորված Հացաբոււսեր, բանջարաբույսեր, կարտոֆիլ, բազմամյա խոտաբույսեր, ծխախոտ 2 Ուրծ-Կոտայք-Շամիրամ 950-1400 4050-3050 225-475 0,22-0,35 Գորշ տիպիկ, մուգ գորշ, բաց շագանակագույն Հացաբույսեր, ծխախոտ, բանջարաբույսեր, կարտոֆիլ, բազմամյա խոտաբույսեր 3 Կոտայք-Թալին 1500-2000 3050-1050 400-675 0,35-0,65 Շագանակագույն, մուգ շագանակագույն, սևահող կարբոնատային Հացաբույսեր, ծխախոտ, բազմամյա խոտաբույսեր 4 Ապարան-Հրագդան 950-1400 4050-3050“ 225-475 0,18-0,26 Գորշ տիպիկ, բաց շագանակագույն, գետահովտամարգագետնային Հացաբույսեր, ծխախոտ, կարտոֆիլ, բազմամյա խոտաբոցսեո 5 Վեդի-Ներքին Արփա 1600-2100 3750-3700 475-725 0,26-0,85 Շագանակագույն, մուգ շագանակագույն, սևահող կարբոնատային Հացաբույսեր, ծխախոտ, բազմամյա խոտաբույսեր 6 Ուբծ-Վայոց ձոր 1400-2000 3050-2050 400-525 0,27-0,35 Մուգ շագանակագույն, սևահող կարբոնատային, սևահող տիպիկ, սևահող կրազուրկ Հացաբույսեր, ճակնդեղ, բանջարաբույսեր, կարտոֆիլ, բազմամյա խոտաբույսեր 7 Ախուրյան-Սպիտակ 1800-2200 2050-1350 525-625 0,35-0,7 Սևահող կարբոնատային, սևահող տիպիկ, սևահող կրւսգուրկ Հացաբույսեր, բազմամյա խոտաբույսեր 8 Աշոցք 1800-2400 1950-1050 375-600 0,3-1,25 Սևահող կարբոնատային, սևահող տիպիկ, սևահող կրազուրկ, գետահովտամարգագետնային Հացաբույսեր, կարտոֆիլ, բազմամյա խոտաբույսեր, ծխախոտ 9 Սևան 1700-2400 2500-1050 560-840 0,35-1,2 Սևահող կարբոնատային, սևահող տիպիկ, սևահող կրազուրկ, մուգ շագանակագույն, անտառային դարչնագույն Կարտոֆիլ, հացաբույսեր, ծխախոտ, բազմամյա խոտաբույսեր, բանշարաբույսեր 10 Ներքին Դեբեդ-Աղստև 800-1200 3750-2850 440-560 0,2-0,5 Սևահող կարբոնատային, սևահող կրազուրկ, ճմակարբոնատային, անտառային գորշ, անտառային դարչնագույն Ծխախոտ, հացաբույսեր, կարտոֆիլ, բազմամյա խռտաբույսեր 11 Վերին Դեբեդ-Աղստև 1000-1600 2850-1950 560-675 0,34-0,62 Սևահող կարբոնատային, սևահող տիպիկ, անտառային դարչնագույն Կարտոֆիլ, հացաբույսեր, բանջարաբռցսեր, բազմամյա խոտաբույսեր 12 Փամբակ-ՆԵրքին Յորագետ 1400-2100 2200-1650 640-700 0,52-0,7 Սևահող կարբոնատային, սևահող տիպիկ, կրազուրկ, մարգագետնասևահողային Հացաբույսեր, ծխախոտ, կարտոֆիլ, բանշարաբույսեր, բազմամյա խոտաբույսեր 13 Վերին Ձորագետ 1250-1900 2200-1600 670-770 0,6-1,1 Սևահող շագանակագույն կարբոնատային, տիպիկ, կրազուրկ, անտառային դարչնագույն Հացաբույսեր, ծխախոտ, կարտոֆիլ, բազմամյա խոտաբայսեբ 14 Սյունիք 1400-1700 4500-4000 500-650 0,12-0,19 Սևահող կարբոնատային, սևահող տիպիկ, կրազուրկ, անտառա-մա- կարբոնատային, տիպիկ Հացաբույսեր, բազմամյա խոտաբույսեր, կարտոֆիլ, բանշարաբույսեր 15 Որոտան 1500-2300 4200-1700 500-850 0,17-0,53 Գետահովտամարգագետնային, անտառային դարչնագույն, անտառային տափաստանային Հացաբույսեր, ծխախոտ, բազմամյա խոտաբույսեր

և Մեղրիում 20 սմ խոր-ում ամենաբարձր ջերմաստիճանը (29-30°C) դիտվում է հուլիս-օգոստոսին: Հողի ջերմաստիճանի օրական տատանումները նվազում են 70-100 սմ, տարեկան տատանումները՝ 15-20չ/խորներում: Հողի ջերմային ռեժիմի կարևոր ցուցանիշ է բացասական ջերմաստիճանի թափանցման խորությունը. Արարատյան դաշտում այն 18 սմ է, առավելագույնը՝ 30 սմ, նվազագույնը՝ 2 սմ: Երևանում հողի մակերևույթին ջերմաստիճանը սկսում է նվազել օգոստոսից (նվազագույնը նկատվում է հունվարի սկզբին): Հ.ջ. կարևոր նշանակություն ունի բույսերի ակտիվ վեգետացիայի, կենսունակության, նյութափոխանակության և խոնավության ռեժիմի համար:

ՀՈԴԻ ՋՐԱԹԱՓԱՆՑԾԼԻՈՒԹՅՈՒՆ, հողի հատկություն, որի շնորհիվ մակերևութային ջրերը ներծծվում ու թափանցում են հողի ստորին շերտերը: