ՍՍՏՄ–ում թուջի, պողպատի, սե մեա արտադրություն [ աղների գլոցվածքի և պողպատե խողովակների ւ 1928–83-ին, մլն w 19 1 8 1940 1960 | 1970 1983 Թուջ 3 3 14,9 46,8 85,9 107,8 Պողպատ 4 3 18,3 65,3 115,9 153 Պատրաստի գլոցվածք 3 2 11,4 43,7 80,6 107 Պողպատե խողովակներ 0 2 1,0 5,8 12,4 18,7 աշխարհում գրավել է առաջին տեղը։ Հե– տագայում ճյուղի աճի տեմպերը դաէ ղա– ղել են, իսկ քաղաքացիական պատել ազ– մի և ինտերվենցիայի տարիներին սև մե– տաղների արտադրությունն ավելի է յըր– ճատվել։ Ս․ մ–ի վերականգնումը ՍՍՀՄ–ում ավարտվել է 1929-ին։ Նախապատերււզմ– յան շրջանում ստեղծվել է ածխամեւոա– լուրգիական բազա՝ Ուրալ–Կուզբաս, կա– ռուցվել են նոր ձեռնարկություններ՝ Մագնիտոգորսկի ու Կուզնեցկի մեւոա– լուրգիական կոմբինատները, Կրիվոյ ռո– գի, Նովոտագիլի գործարանները, «Զա– պորոժստալը», «Ազովստալը» ևն։ Հայ– րենական մեծ պատերազմի տարինէ րին Ս․ մ–ի եվրոպ․ մասի ձեռնարկություններն ավերվեցին կամ տեղափոխվեցին Արևելք՝ Ուրալ, Սիբիր, նաև Ղազախստան, ուզ– բեկստան և այլուր։ Պատերազմից հետո կարճ ժամանակում մետալուրգիա կան ձեռնարկությունները վերականգնվե ցին, կառուցվեցին Օրսկ–Խալիլովսկի ու Կա– րագանդայի կոմբինատները, Չերեպ ւվե– ցի ու Արևմտասիբիրական գործարաննե– րը ևն։ Հնացած սարքավորումների նո– րացման շնորհիվ Էապես բարձրացան աշ– խատանքի արտադրողականությունը, ար– տադրանքի որակը, ավելացավ արաււդը– րանքի ծավալը, ընդլայնվեց տեսականին։ Ս․ մ–ի կարևորագույն արտադրատեւ ակ– ների մեծ մասի արտադրությամբ ՍՍՀՄ–ը աշխարհում առաջինն Է։ Ս․ մ․ արագ է զաոօ–անում նաև uncbm- ԼիստակաԿ մյուս երկրներում։ Թուջւ և պողպատի արտադրությունը 1982-ին հա– մապատասխանաբար կազմել Է․ Լեհաս– տանում՝ 7,2 և 15,0, Չեխոսլովաէ իա– յում՝ 9,5 և 15,0, Ոումինիայում՝ 8,4 և 13,0 մլն ա։ Կապիտալիստական երյըր– ներից Ս․ մ․ առավել զարգացած է ԱՄՆ–ում և ճապոնիայում։ Աև մետաղների խոշոր արտադրողներ են ԴՖՀ–ն, Մեծ Բրիւոա– նիան, Ֆրանսիան և Իտալիան։ 198>-ին թուջի և պողպատի համաշխարհային ար– տադրությունը համապատասխանաբար կազմել է 456 և 645 մլն տ (1940-ին՝ 1 )1 և 142)։ Գրկ - Черная металлургия СССР, М․, 4967; Казанец И․ П․, Черная металлург