Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/258

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

քին հարդարանքը։ Ուլուգ–բեկի օրոք (1420-ական թթ․) ընդարձակվել է։ Գ–ում են թաղված Թեմուրը, Ուլուգ–բևկը և այլ թեմուրյաևևեր։ 1967-ին վերականգնվել Է։

ԳՈԻՐԻԱԿԱՆ ԱՊՍՏԱՄԲՈՒԹՅՈՒՆ 1841, Գուրիայի (Վրաստան) գյուղացիության ելույթը ցարական իշխանությունների ն տեղական կալվածատերերի դեմ։ Պատըր– վակը 1841-ից Գուրիայում հարկահանու–թյան դրամական սիստեմ մտցնելն էր։ Մայիսի 22–ին սկսված ապստամբությունը շուտով ընդգրկեց ամբողջ Գուրիան։ Գյու–ղացիները հրաժարվում էին վճարել պետ․ հարկերը։ Ապստամբները (ավելի քան 7 հզ․ մարդ) գրավեցին Գուրիայի ամրաց–ված վայրերը։ Օգոստ․ 9-ին Գոգորեթի գյուղի մոտ նրանք ջարդեցին գնդապևտ Բրուսիլովի ջոկատը։ Գուրիայում, բա–ցառությամբ Օզուրգեթիից, կալվածատե–րերի ն ցարական պաշտոնյաների իշխա–նությունը վերացվեց, երկրամասի կառա–վարումն անցավ ապստամբության «Գլխ․ շտաբին»։ Չնայած այս հաջողություննե–րին, սեպտեմբերի վերջին Գ․ ա․ ճնշվեց կանոնավոր զորքերի ն տեղական ազնվա– կանական աշխարհազորայինների ուժե–րով։ Ապստամբությանը մասնակցել են նաև տեղի հայերը։ Գրկ․ здсоооЬ ^баа- ձ–ь 1841 ^ас?Ь, <8>«ցօ£Ը)օեօ, 1931; b о Ь л (о-g- Е? о d g о․, 5C?aba)6 5ggo6<ja2»-b ծ^օծ՚Յօ 1841 1956․

ԳՈԻՐԻՅՍԿԱՅԱ, ստանիցա ՌՍՖՍՏ Կրաս– նոդարի երկրամասի Բելորեչենսկի շրջա–նում, շրջկենտրոնից 27 կմ հարավ–արն– մուտք։ Բնակչությունը՝ ռուսներ, ևայեր։ Միավորված է Չեռնիգովսկայայի սովե–տական տնտեսության հետ։ Ունի ութամյա դպրոց, գրադարան, մանկապարտեզ, ակումբ–կինո, բուժկայան, կապի բաժան–մունք։ Տիմնադրվել է 1864-ին։ Տայերը եկել են Սամսունի շրջակա գյուղերից, 1878-ին։

ԳՈՒՐՈՍ (Պ ա ր n ն յ ա ն–Տ ռ վ ս և փ– յան Գուրգեն Գևորգ իյ [ծն․ 15(28)․9․1905, Գորիս], հայ սովետակաև նկարիչ։ ՏՍՍՏ վաստ․ նկարիչ (1965)։ Մասնագիտացել է ինքնակրթությամբ։ Աշ–խատում է բնանկարի ն նատյուրմորտի ժանրերում։ Տայրևնի բնության անմիջա–կան վերապատկերումը Գ–ի արվեստի ևիմնական հատկանիշն է («Ամպամած առավոտ։ Ախթալա», 1958, «Երնանյան խաղող», 1962, «Տին Խնձորեսկում», 1966)։ ԳՈՒՐ&ԱԱՆ, քաղաք, Վրացական ՍՍՏ–ի Գուրջանի շրջանի վարչական կենտրոնը, Ալազանի հովտի աջափնյա մասում։ Թբի– լիսիից 122 կմ արլ․։ 10 հզ․ բն․ (1970)։ Երկաթուղային կայարան է․ Վրաստանի խաղողագործական ն գինեգործական շըր– ջանի կենտրոն։ Ունի գիևու, պահածո–ների, սպիրտի, աղյուսի, մեխանիկական գործարաևևեր, հայրենագիտական թան–գարան, ցեխաբուժական առողջարան (Ախթալա)։

ԳՈՒՐՈԻԳԼԻ» («Գուրգուլի»), տաջիկա–կան ժողովրդական էպոս։ Կազմավոր–վել է XVIII –XIX դդ․։ Մերձավոր Արևել–քում և Միջիև Ասիայում տարածված «Քյոռ– օղլի» բանահյուսական հուշարձանի արմ․ խմբի տարբերակ Է։

ԳՈՒՑԿՈՎ (Gutzkow) Կարլ (17․3․1811, Բեռլին – 16․12․1878, Զաքսենհաուզեն), գերմանացի գրող, հասարակական գործիչ, «Եյւիւուսսարդ Գերմանիա» գրական շարժ–ման առաջնորդը։ Բեռլինի համալսարա–նում ուսումնասիրել է աստվածաբանու–թյուն ն բանասիրություն։ 1838–42-ը խըմ– բագրել է «Տելեգրաֆ ֆյուր Դոյչլանդ» («Telegraph fur Deutschland») հանդեսը, որին աշխատակցել է երիտասարդ Ֆ․ Էն– գելսը։ Գրել է վևպեր («Ոգու ասպետները», 1850–51 նն), դրամաներ։ Առավել տա–րածում է գտել «Ուրիել Ակոստա» (1847) ողբերգությունը (1958-ին բեմադրվել է Երնանի Գ․ Սունդուկյանի անվ․ թատրո–նում։ Օւրիել Ակոստայի դերում հանդես է եկել Վ․ Փափազյանը)։ ԳՈհՅՈՒԼՆ ԵՐ, ուկրաինացիների ազգա–գրական խումբ։ Ապրում են ՈւՍՍՏ իվա– նով–Ֆրանկովսկի ն Չեռնովցիի մար–զերի լեռնային վայրերում, ինչպես նան Անդրկարպաւոյան մարզի Ռախովսկու շրջանում։ Խոսում են ուկրաիներենի գուցուլական բարբառով։ Տնում Գ–ի բնա– տարածքը մտնում էր Կինյան Ռուսիայի կազմի մեջ։ Գ․ 1867-ից մինչն առաջին համաշխարհային պատերազմը գտնվում Էին Ավստրո–Տունգարիայի, այնուհետն՝ Լեհաստանի, Ռումինիայի ն Չեխոսլովա– կիայի տիրապետության տակ։ Գ–ի զբաղ–մունքը լեռնա–արոտային անասնապահու–թյունը և փայտամշակություևև Էր, զար–գացած էր արհեստագործություևը։ 1939– 1945-ին Գ․ մտան Ուկրաինական ՍՍՏ կազմի մեջ։