Զառիթափ
ԶԱՌԻԹԱՓԻ ՍԱՐԱՎԱՆԴ, գտնվում է Տայկական ՍՍՏ Ա զի զբ եկովի, շրջանում, Վայքի լեռնաշղթայի հյուսիսային լան–ջին, Արփա գետի միջին հոսանքից ձախ4 Գոմուր, Ազատեկ, Զառիթափ գյուղերի շրջակայքում։ Բարձրությունը 1500–-1700г/ է։ Զգվածությունը արլ–ից արմ․ մոտ 15 կմ է, հս–ից հվ՝ 4–5 կմ։ Կազմված է Էոցենի նստվածքահրաբխածին ապարներից, աեղ–տեղ պահպանվևլ են չորրորդականի պրոլյուվիալ գլաքարային ծածկույթի մնա–ցուկներ։ Ունի հս․ դիրքադրություն և մասնատված է Արփա գետի Կապույտք, Փշոնք, Փոռ, Ազատեկ և այլ վտակներով։ Տեղ–տեղ հանդիպում են մինչև 180 г/ հա–րաբերական բարձրության բլուրներ։ &ԱՌՔԵՆԴ (մինչև 1935-ը՝ Զարզիբիլ), գյուղ Տայկական ՍՍՏ Վարդենիսի շըր– ջանում, շրջկենտրոնից 15 կմ արևելք։ Անասնապահական սովետական տնտե–սությունն զբաղվում է նաև հացահատի–կի, կերային կուլտուրաների և ծխախոտի մշակությամբ։ Ունի միջնակարգ դպրոց, գրադարան, ակումբ։ Տիմնադրվել է 1801-ին։ ձԱՍԼԱՎՍԿԻ Եվգենի Օսիպովիչ [20․12․ 1844(1․1․1845), Վորոնեժ – 13(25)․6․1878, Պետերբուրգ], ռուս հեղափոխական, «Տա– րավ–ռուսական բանվորական միության» կազմակերպիչը և ղեկավարը։ Ե․ 0․ Զասլավսկի Կ․ Ս․ Զասլոնով &ԱՍԼՈՆՈՎ Կոնստանտին Սերգեևիչ (պարտիզանական ծածկանունը՝ Դ յ ա դ– յա Կ ո ս ա յ ա) [25․12․1909, Օստաշ– կով (Կալինինի մարզ) – 14․11․1942, Կու– պովատ գ․, ԲՍՍՏ, Վիտեբսկի մարգ], Բելոռուսիայի պարտիզանական շարժ–ման ղեկավարներից Տայրենական մեծ պատերազմի տարիներին, Սովետական Միության հերոս (ետմահու, 7․3․1943)։ ՍՄԿԿ անդամ 1942-ից։ 1941-ի հոկտեմ– բերին անձնական խնդրանքով մի խումբ երկաթուղայինների հևա ուղարկվել է թշնամու թիկունքը։ Օրշայում ստեղծել է ընդհատակյա խումբ, որը երեք ամսում խորտակել է գերմ․ 93 շոգեքարշ, կատա–րել այլ դիվերսիաներ; 1942-ի ամռանը և աշնանը Զ–ի բրիգադը գործել է Վի– տեբսկ–Օրշա–Սմոլենսկի շրջանում և ոչնչացրել մեծ քանակությամբ գերմ․ ռազմ, տեխնիկա և կենդանի ուժ։ Պարգևատըր– վել է Լենինի 2 շքանշանով և մեդալնե–րով*․ Զ–ի հիշատակին Օրշայում կանգ–նեցված է հուշարձան։
ՃԱՎԱԴՍԿԻ Ցուրի Ալեքսանդրովիչ [30․6 (12․7) ․1894, Մոսկվա – 5․4․1977, Մոսկ–վա], ռուս սովետական ռեժիսոր և դերա–սան; ՍՍՏՄ ժողովրդական արտիստ (1948)։ ՍՄԿԿ անդամ 1944-ից։ 1915-ին ընդունվել է Ե․ Բ․ Վախթանգովի ստու–դիան։ Վախթանգովի անվ․ թատրոնում խաղացել է Անտոնիոս (Մետերլինկի «Սուրբ Անտոնիոսի հրաշքը», 1921) և Տեսարան Մ․ впт․․ Լերմոնաովի «Դիմակա–հանդես» պիեսի ներկայացումից (1964, Մոսկ–վայի Մոսսովետի անվ․ թատրոն), ոեժ․ 6ու․ Ա․ Զավադսկի Կալաֆ (Գոցցիի «Արքայադուստր Տու– րանդոտ», 1922), 1924-ին բեմադրել Գոգո– լի «Ամուսնություն»-ը։ 1924–31-ին եղել
ԷՄԳԱԹ–ի դերասան, միաժամանակ (մին–չև 1936-ը) ղեկավարել իր հիմնադրած (1924) ստուդիան (1927-ից թատրոն–սաու– դիա)։ 1932–35-ին ղեկավարել է կարմիր բանակի Կենտրոնական, 1936–40-ին՝ Դոնի Ռոստովի Մ․ Գորկու անվ․ թատրոն–ները։ 1940-ից Մոսսովետի անվ․ թատրոնի գլխավոր ռեժիսոր։ Լավագույն բեմա–դրություններից են՝ Կոռնևյչուկի «Էսկադ–րայի խորտակումը» (1934), Գոլդոնիի «Տյուրանոցի տիրուհին» (1940), Լեոնովի «Արշավանք»-ը (1943j, Շեքսպիրի «Օթել– լո»-ն (1944), Չեխովի «ճ․այ»-ը (1945), Լերմոնաովի «Դիմակահանդես»-ը (1-ին խմբ․ 1952, 2-րդը՝ 1964, լենինյան մրցա–նակ, 1965)։ Արժանացել է ՍՍՏՄ պետ․ մրցանակների (1946, 1951)։ Երկ* Об искусстве театра, М«, 1965․ Գրկ» Образцова А* Г․, Театр им․ Моссовета, М-, 1959․ &ԱՎԱԿՆԵՐ (իրավական դրություն), չա–փահասության չհասած անձինք։ Քաղա–քացիական և ընտանեկան իրավունքնե–րում նախատեսված դեպքերում Զ․ են համարվում նաև չափահասները։ Զ․, ան–կախ սեռից, սեփական ցանկությամբ կա–րող են ընտրել զբաղմունք, օգտագործել ծնողների գույքը, տնօրինել ժառանգած, նվիրատվությամբ ստացած կամ անձնա–կան եկամուտների ու միջոցների հաշվին ձեռք բերած գույքը ևն։ Նրանց իրավունք–ների ամեն մի սահմանափակում արգել–վում է– Սակայն Զ–ի իրավունքների ծա–վալը որոշվում է գործունակությամբ։ Ան–չափահաս Զ–ի իրավունքներն ու պարտա–կանությունն ևրն իրականացնում են ծնող–ները՝ որպես նրանց օրինական ներկա–յացուցիչներ։ Միայն առանձին դեպքերում պահանջվում է անչափահասների համա–ձայնությունը։ Զ․ ծնողների գույքի նկատ–մամբ, նրանց կենդանության օրոք, իրա–վունքներ չունեն։ Ծնողներից մեկի մահ–վան դեպքում ստանում են գույքը ժառան–գելու, իսկ անչափահասները 4ւաև ժա–ռանգությունից պարտադիր մաս ստանա–լու իրավունքներ՝ անգամ կտակով ժա–ռանգության իրավունքից զրկվելու դեպ–քում։ Անչափանաս Զ–ի դաստիարակու–թյունն ու իրավունքների պաշտպանու–թյունը ծնողների պարտականությունն է– Նրանք պարտավոր են ապահովևլ ինչպես անչափանաս, այնպես էլ չափահաս, սա–կայն անաշխատունակ կարիքավոր Զ–ի ապրուստը։ Այդպիսի իրավունքներ են սաևմանված նաև այն անչափահասների ու չափահաս անաշխատունակների հա–մար, որոնք Զ․ են ճանաչվել ծնողների դիմումի համաձայն կամ դատարանի որոշմամբ։ Ս․ Հովհաննիսյան &ԱՎԱՐ&ԻՆ Ալեքսեյ Ալեքսեևիչ [13(25)․ 3․1886, Պետերբուրգ – 25․7․1945, Լենին– գրադ], սովևտական հյուսվածաբան, ՍՍՏՄ ԳԱ (1943) և ՍՍՏՄ ԲԳԱ (1944) ակադեմիկոս։ Զ․ ստեղծել է զուգահե–ռականության տեսությունը, ըստ որի տարբեր տիպերի կենդանիների միևնույն ֆունկցիան կատարող հյուսվածքներն ունեն կազմության միանման գծեր և էվոլյուցիայի զուգահեռ ուղղություններ։ ՍՍՏՄ պևտ․ մրցանակի դափնեկիր (1942)։ &ԱՎԱՐԻ5ԿԻ Ալեքսանդր Նիկոլաևիչ [2(14)․3․1884, Ուֆա – 23․7․1952, Մոսկ–վա], սովետական երկրաբան և պետրո–գրաֆ։ ՍՍՏՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1939)։ Համարվում է երկրաբանության մեջ պեւո– րոքիմիայի հիմնադիրը։ Մշակել է հետա–զոտման գրաֆիկական մեթոդ, որը հնա–րավորություն է ընձեռում ակնառու տես–նել ապարների քիմ․ կազմի առանձնա– հատկություննևրը։ Կատարելագործել է շլիֆների ուսումնասիրման օպտիկական եղանակը։ Նրա անունով զ ա վ ա ր ի ց– կ ի տ է անվանվել BiFO բաղադրու–թյան միներալը։ 1946-ին և 1951-ին Զ․ երկրաբանական դաշտային հետազոտու–թյուններ է տարել ՏՍՍՏ–ում։ Նա մեծ ավանդ ունի հանրապետության տարած–քի նորագույն հրաբխականության ուսում–նասիրման և այդ ասպարեզում մասնա–գետներ պատրաստելու գործում։ Զ․ ՍՍՏՄ պետ․ (1943, 1946) և լենինյան (1958) մրցանակների դսոինեկիր է– Պար– գևատրվևլ է Լենինի երկու շքանշաններով։ Երկ• Избр․ труды, г․ 1–-4, М․, 1956–63։ Игнимбриты Армении, Известия АН СССР, серия геол․, 1947, № 3; Изверженные горные породы, [2 изд], М․, 1961․ ձԱՎԱՐՅԱՆ Սիմոն [1865, գ․ Այգեհատ, (այժմ՝ գ․ Դանուշավան, ՏՍՍՏ Թու–
