Ունի միջնակարգ դպրոց, գրադարան, ակումբ, կինո, բուժկայան: Հիմնադրվել է 1896-ին:
ԷՎԿԱԼԻՊՏ, աես Նվենի:
ԷՎԿԼԻԴԵՍ, և վ կ լ ի դ և ս (EtfxXelSiig, ծն. և մահ. թթ. անհտ.), հին հույն մա– թեմատիկոս. ամբողջությամբ մեզ հասած մաթ. տրակտատներից առաջինի հեղի– նակը: Գործունեությունն ընթացել է Ալեքսանդրիայում, մ. թ. ա. III դ.: Գլխավոր աշխատանքն է «Սկզբունքները» (13 գրքով, լատինացված ձևը՝ «Տարրեր»), որի բովանդակությունն է՝ հարթաչափու– թյուն, տարածաչափություն և թվերի տեսության մի շարք հարցեր (տես էվկ– չիդեսի աչգորիթմ): է. հանրագումարի է բերել «հունական մաթեմատիկան» և հիմք ստեղծել մաթեմատիկայի հետագա զար– գացման համար: «Սկզբունքները» հայե– րենի է թարգմանել Անանիա Շիրակա– ցին, որից մեզ միայն հատվածներ են հասել: Հայտնաբերվել է նաև Գրիգոր րաբունապետ Կեսարացուն (XVII դ.) վե– րագրվող ամբողջական թարգմանությու– նը (հայերեն հրտ. «Երկրաչափութիւն Եվգլիտին», 1962): է–ի մյուս մաթ. աշխա– տանքներից են. «Պատկերների տրոհման մասին» (պահպանվել է արաբ, թարգմա– նությամբ), «Կոնական հատույթներ» (նյու– թը մտել է Ապոչչոնիոս Պերգացու համա– նուն աշխատության մեջ): է. աշխատանք– ներ ունի նաև աստղագիտության, օպտի– կայի, երաժշտության վերաբերյալ:
ԷՎԿԼԻԴԵՍԻ ԱԼԳՈՐԻԹՄ, երկու ամբողջ թվի կամ երկու բազմանդամի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը և կամ երկու հատվածի ընդհանուր չափը գտնելու մե– թոդ: Երկրաչափական եղանակով նկարա– գրել է էվկփղեսն իր «Սկզբունքներում»*, a և b (a^b) բնական թվերի համար է. ա. հետնյալն է. a-ն b-ի վրա մնացորդով բաժանվելու դեպքում ներկայացվում է a=nb+bi տեսքով, որտեղ 0^bi<b, իսկ ո–ը դրական ամբողջ թիվ է: Հանգունորեն՝ b=nibi+b2, bi = n2b2-|-b3 են: Այս պրո– ցեսը պետք է շարունակել այնքան, մինչե որեէ bk_i bk-ի վրա բաժանվի առանց մնացորդի, և վերջինս էլ հենց կլինի a, b թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանա– րարը: Բազմանդամների և հատվածների դեպքում վարվում են համանման ձևով: Անհամաչափեւի մեծությունների դեպքում (տես Համաչափեչի ն անհամաչափեւի մեծություններ) է. ա. անվերջ է:
ԷՎԿԼԻԴԵՍՏԱՆ ԵՐԿՐԱՉԱՓՈՒԹՅՈՒՆ, երկրաչափական համակարգ, որը կառու– ցել է էվկփդեսը (մ. թ. ա. III դ.) և մինչե այժմ որպես հիմք է ընդունվում երկրա– չափության բնագիտական և տեխ. կիրա– ռություններում (բացի ֆիզիկայի և աստ– ղագիտության որոշ հատուկ բաժիննե– րից), ինչպես նաև երկրաչափության դըպ– րոցական դասընթացներում: Մինչե Ռչ~ էվկւիդեսյան երկրաչափության ստեղծ– վելը (XIX դ.) է. ե. համարվում էր երկրա– չափության միակ հնարավոր համակարգը: է. ե–յան սկզբնական նկարագրությունը տրվել է աքսիոմատիկ մեթոդով և եղել է այդ մեթոդի կիրառման առաջին օրինակը գիտության մեջ: է. ե–յան ժամանակակից աքսիոմատիկ նկարագրությունը տրվել է Հ. Հեչմհուցի, Ֆ. Կչայնի, Մ. Պաշի, Դ. Հիչբերտի և ուրիշների աշխատություն– ներում:, Այն հիմնվում է «կետ», «ուղիղ», «հարթություն», «տեղափոխություն», «մի– ջե», «գտնվում է» կամ դրանց համարժեք այլ հասկացությունների վրա և տրվում է հետևյալ տիպի աքսիոմներով, միացման աքսիոմներ (օրինակ՝ երկու տարբեր կա– մայական A և B կետերի համար գոյու– թյուն ունի միայն մեկ ուղիղ, որի վրա գտնվում են A-ն և B-ն), կարգավորման աքսիոմներ (օրինակ՝ եթե A,B,C,D կե– տերը գտնվում են միևնույն ուղղի վրա, B-ն գտնվում է A-ի և C-ի միջև, C-ն գտնը– վում է A-ի և D-ի միջև, ապա B-ն գտնը– վում է A-ի և D-ի միջև), տեղափոխության աքսիոմներ (օրինակ, կամայական A և B կետերի համար գոյություն ունի մի տե– ղափոխություն, որը A-ն տեղավւոխում է B-ի վրա), անընդհատության աքսիոմ– ներ (օրինակ, Ռ. Դեդեկինդի աքսիոմը՝ կամայական ուղղի վրա կամայական դե– դեկինղյան հատույթի դասերից մեկում գոյություն ունի եզրային կետ), զուգա– հեռության հետևյալ աքսիոմը՝ հարթու– թյան մեջ M ուղղի վրա չգտնվող A կե– տով անցնում է M ուղղի հետ չհատվող միայն մեկ ուղիղ: Վերջինս միակ աքսիոմն է, որով է. ե. տարբերվում է Լոբաչևսկու երկրաչափությունից: Գրկ. E (ի h m օ b H.B., Bbicmaa reoMeT- pna, 5-oe M., 1971.
ԷՎՈԼՅՈՒՏ ԵՎ ԷՎՈԼՎԵՆՏ (լատ. evolu- tus – փռված և evolventis – փռող), կորի էվոլյուտ կոչվում է իր կորության կենտ– րոնների բազմությունը, իսկ էվոլվենտ՝ իր շոշափողներին ուղղահայաց կորը (նկ.): ––> –> Եթե ք=ք(տ)-ը կորի բնական հավասա–
