ԻՐԱՔ 272 Իրաքահայության առաջին հա¬ սարակական կազմակերպությունը՝ «Ասքանազյան ընկերությունը», հիմնվել է 1885-ին՝ Միհբան Սփսճ- յանի նախաձեռնությամբ: Ազգային վարժարանին կից՝ վանքապատկան հողատարածքի վրա, ստեղծվել է Ասքանազյան գրադարան-ընթեր¬ ցասրահը, որից օգտվել են հայ երի¬ տասարդները: Ընկերությունը կազ¬ մակերպել է դասաիասությաններ, բանավեճեր և ներկայացումներ: Հայկական բարեգործական ընդ¬ հանուր միության (ՀԲԸՄ) Ի-ի մաս¬ նաճյուղ, հիմնվել է 1911-ին, Բաղ- դադում: 1934-ին ստացել է պետա¬ կան վավերացում: Նպատակն է հո¬ գսդ չքավոր աշակերտների կրթաթո¬ շակի հարցը, օգնել անապահով ըն- ՀԲԸՄ Նահատակ Օհան մարզական միության բասկետբոլի խումբը տանիքներին: Զգալի գումարներ է տրամադրել Ի-ի հայկական դպրոց¬ ներին, բարեսիրական հաստատութ¬ յուններին, հաշմանդամների խնա¬ մակալ մարմնին, ծերանոցին են: Վարում է նաև մշակութային և մար¬ զական գործունեություն: Ունի Նահատակ Օհան մարզական ա- կազմակերպություններից մեկը: Գո¬ յատևել է մինչև 1959-ը: Հայ մարմնակրթական ընդհա¬ նուր միության (ՀՄԸՄ) Ի-ի մասնա¬ ճյուղը հիմնվել է 1951-ին, Բաղդա- դում: Ի-ի առաջնակարգ մարզական միություններից է. ունի մարզական և սկաուաական երկսեռ խմբեր: Մասնակցում է երկրի տարբեր մար¬ զական առաջնությունների: Վարում է նաև մշակութային գործունեութ¬ յուն. կազմակերպում է դասախո- սություններ, գրական երեկոներ, ներկայացումներ: Գործում է նաև Կիրկուկի նահաաակաց «Մասիս» մարզական միությունը, որը նույն¬ պես ՀՄԸՄ մասնաճյուղն է: Իր աքի հայ տիկնանց մշակու¬ թային միություն, հիմնվել է 1960- ին, Բաղդադում: Նպատակն է նյու¬ թական միջոցներ հայթայթել չքա¬ վոր աշակերտների կրթաթոշակ¬ ներն ապահովելու համար: Ծավա¬ լում է նաև մշակութային գործու¬ նեություն: Տիկին Ո-հճինհ Կարասլհւո Իս- կհնւաեր Վագըֆի գործադիր մարմին, կաակակաաար մարմին: Ազգային բարերար տիկին Ռեճինեի նվիրած ընդարձակ կալվածները դրվել են ազգային առաջնորդարանի տրա¬ մադրության աակ: Այդ հոդերի վրա կառուցվել են Ս. Գրիգոր Լուսավո¬ րիչ մայր եկեղեցին, Բաղդադի Հայ երկսեռ երիտասարդաց միության և ՀԲԸՄ Ի-ի մասնաճյուղի ակունքնե¬ րը, մարզասրահը, Մելինե Գանիել Գևորգ Իսկենտերյան ծերանոցը: ՀԲԸՄ սկաուաական խումբը կումբ՝ ձմեռային և ամառային բա¬ ժիններով, բասկետբոլի, վոլեյբոլի, սկաուտական խմբերով, լողավազա¬ նով: Գործում է ՀԲԸՄ «Սայաթ-Նո- վա» երգի-պարի համույթը, աշուղա¬ կան խումբը, «Հակոբ Պարոնյան» թատերախումբը: Հայ երկսեռ երիտասարդաց միություն, հիմնվել է 1926-ին, Բաղ- դադում, 1930-ին մասնաճյուղը՝Բաս- րայում: Համայնքի ամենազանգվա- ծային անկուսակցական միությունն է: Կազմակերպում է ազգային տո¬ նահանդեսներ, գրական ասուլիս¬ ներ, թատերական ներկայացումներ, համերգներ, մարզական մրցումներ են: Ունի սեփական ակումբ: Հայ կարոտհլոց խնամակալութ¬ յուն, հիմնվել է 1928-ին, Բաղդա- դում: Ունեցել է 13 մասնաճյուղ՝ Ի-ի գրեթե բոլոր հայ համայնքներում: Նպատակն էր օգնել չքավոր աշա¬ կերտներին, բացել դարմանատներ՝ չքավոր հիվանդներին խնամելու հա¬ մար: Եղել է գաղութի ամենագործուն ՄՇԱԿՈՒՅԹ Իրաքահայ համայնքի մշակութային կյանքը սկսել է ձևավորվել 1920-ական թթ.: Աշխույժ է եղել հատկապես թատերական և երաժշտական կյանքդ: Թատրոն: Առաջին հայկական է Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Պատ- աշխուժացմանը: Վանեցի ուսուցիչ- թատերական ներկայացումները Ի- վի համար», Գարեգին Երիցյանի դերասանների մասնակցությամբ ում բեմադրել է կովկասահայ դերա- «Ուշ լինի, նուշ լինի» և այլ պիես- Մարտիրոս Նալբանդյանը բեմադրել սան Բարսեղ Աբովյանը: 1921-ին ներ: 1920-ական թթ. կեսին Բաղդա- է Տիգրան Ամիրճանյանի «Ողբեր- Բաղդադի եկեղեցու բակում տեղի դում կառուցված թատերասրահը գություն Մեծին Վարդանա» պիեսը: թատերասերների հետ ներկայացրել նպաստել է թատերական կյանքի Սփյուռքահայ դերասան Թրագոշը
