նոյնիսկ մայրե'րը շատ պատմութիւններ կը պատմէին ոչ թէ մեզի, այլ երբ խօսէին իրարու հետ՝ ու մենք ալ արդէն հետաքրքիր կը լսէինք։ Հիւրեր ալ կուգային մեր տուները՝ տարիքոտ մարդիկ, ոմանք ափերով իրենց բերանները ծածկելով կ՚ըսէին.
–«Քա՜, չօճուխներու ներկայութեան մի՜ պատմէք ձեր ապրածը, տեսածը»՝ աւելի սրելով մեր հետաքրքրութիւնը։
Ջարդ ի՜նչ ըսել է՝ չէինք գիտեր, մահ ի՞նչ ըսել է՝ չէինք գիտեր։ Բայց ամէն օր՝ կը լսէինք ջարդի պատմութիւններ։
Օր մըն ալ մեր ուսուցիչներէն Վարդան Երամեանը դասարան մտնելով՝ յայտարարեց տխուր դէմքով մը.
–«Սիրելի աշակերտներ, այսօր տխուր լուր մը պիտի յայտնեմ ձեզի. ձեր դասընկերուհիներէն մէկը՝ Տալիդան, երկինք
գացած է հոգիով»։
Բան չհասկցանք։
–«Ըսել կ՚ուզեմ՝ այսօր դաս չունինք, դասարանով գերեզմանոց պիտի երթանք թաղումի»։
Իրարու երես նայեցանք՝ իրաւ որ Տալիդան չկար։ Այդ օրը դաս պիտի չունենայինք։ Ուրախանայի՞նք։ Բայց ուսուցիչը մեր՝ տխուր էր։ Մենք չհասկցանք ի՞նչ ըսելէ թաղում, կամ ինչ ըսել է գերեզմանոց։
–«Ոտքի՜, շարուեցէք» ըսաւ մեր ուսուցիչը։
Շարուեցանք՝ ելանք դուրս։ Փողոցին ծայրը օթոմոպիլ մը մեզ կը սպասէր։ Լեցուեցանք։ Վարորդը քշեց օթոն՝ քշեց ու քշեց։ Գերեզմանոց ըսածը հեռու է եղեր, շա՜՜տ հեռու։
Կառքը երկաթէ դրան մը առջեւ կանգ առաւ՝ ներս մտանք։
Չորս կողմը ծառեր, ծառեր՝ ու քարերու վրայ ծաղիկներ, աշակերտուհիներէն Զապէլը՝ աշխատասէր աղջիկ, ըսաւ «Մեզ պարտէզ բերած են»։
Պարտէ՜զ... Ի՜նչ պարտէզ։ Մուտքի ձախ կողմէն լացի ձայներ։ Հո՜ն ուղղեցին մեզ։ Տալիդան՝ մեծ, մե՜ծ տուփի մը մէջ ըսին դագաղ է։ Տէր հայր մը «Հայր Մեր»–ը կ՚արտասանէր՝ փոսին առջեւ բահով մարդիկ։
Մենք լալու սկսանք։ Տալիդային համար չէր որ կուլայինք՝ լացողները մեզ լացուցին։ Տալիդան վաղը կրնար դպրոց գալ։ Մեռնիլը ի՞նչ է որ։ Չէինք գիտեր։
