Jump to content

Էջ:Տնային տնտեսության հանրագիտարան (Household encyclopedia in Armenian).djvu/435

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

գործվածքի հակառակ երեսի թարս հատերի թմբիկներին (տես Հյուսում մեքենայով): Վերևից ներքև հյուսելիս ծալատեղի շարքը հյուսում են այնպես, ինչպես ներքևից վերև հյուսելու դեպքում և վերջին շարքի բաց հատերը խծպում են գործվածքի հակառակ երեսից։

Գրպան:

Հորիզոնական կտրվածքով ներդրվող գրպան։ Հասնելով գրպանատեղին՝ հիմնական թելը թողնում են և բամբակե թելով (այլ գույնի) հյուսում գրպանի կտրվածքին համապատասխանող շիտակ հատերի շարք։ Այնուհետև այդ հատերը տեղափոխելով ձախ շյուղի վրա՝ շարունակում են հյուսել հիմնական թելով։ Այսպիսով գործվածքի վրա կտրվածքի գիծն ստացվում է այլ գույնի թելով։ Գրպանը հյուսելու համար բամբակե թելը զգուշորեն դուրս են քաշում, վերևի և ներքևի ազատված հատերը հավաքում շյուղերի վրա։ Վերևի հատերին 2 կողմից մեկական հատ են ավելացնում և ուղիղ հյուսքով հյուսում գրպանի ներսի կողմը, որն այնուհետև 3 կողմից կարում են գործվածքին։ Ներքևի հատերով հյուսում են դրվագող զոլակը։

Ուղղաձիգ կտրվածքով ներդրվող գրպան։ Հյուսում են մինչև գրպանատեղը, այնուհետև գրպանի կտրվածքի սկզբից մինչև գործվածքի եզրի հատերը վերցնում լրացուցիչ շյուղի վրա։ Մնացած հատերը շարունակում են հյուսել (դրվագող զոլակի հետ) մինչև գրպանի կտրվածքի վերջը, ապա հավաքում լրացուցիչ շյուղի վրա։

Երկրորդ կծիկի թելով հավաքում են գրպանի լայնությանը համապատասխանող թվով հատեր և ուղիղ հյուսքով հյուսում ներսի կողմը։

Գրպանի ներսի կողմն աջ մասի հետ միացնելու համար լրացուցիչ շյուղի վրա հավաքած հատերը և ներսի կողմի հատերը հավաքում են և շարունակում հյուսել՝ շիտակ երեսից ամեն շարքում մեկ հատ պակասեցնելով։ Զոլակը գործվածքին միացնելու համար աջ մասից և զոլակից մեկական հատ են վերցնում և միասին հյուսում։ Գրպանի ներսի կողմը կարում են հակառակ երեսից։ Բոլոր հատերը մի շյուղի վրա հավաքելուց հետո հյուսումը շարունակում են։

Թեք կտրվածքով ներդրվող գրպան։ Հյուսում են մինչև գրպանի կտրվածքի սկիզբը։ Կտրվածքի սկզբից մինչև աջ եզրի հատերը վերցնում են լրացուցիչ շյուղի կամ անգլիական քորոցի վրա։ Ձախ մասի հատերը հյուսում են մինչև կտրվածքի վերջը (դրվագող զոլակի հետ)։ Դրվագող զոլակից անմիջապես հետո շիտակ երեսից 2 հատ միասին հյուսելով ստանում են գրպանի կտրվածքի թեքությունը։ Որպեսզի պակասեցման տեղերը չերևան, զոլակի վերջին և անմիջապես կողքի հատերը միասին են հյուսում։

Գրպանի կտրվածքի անհրաժեշտ չափը ստանալուց հետո հատերը հավաքում են լրացուցիչ շյուղի վրա։ Երկրորդ կծիկի թելով շյուղի վրա հավաքում են անհրաժեշտ քանակի հատեր (մոտավորապես այնքան, որքան պակասեցվել է) և ուղիղ հյուսքով ուղղանկյուն հյուսում։ Այնուհետև անգլիական քորոցի վրայի հատերն անցկացնում են հիմնական շյուղի վրա և հյուսում ըստ նախշի։ Զոլակն աջ մասին միացնում են վերը նկարագրված եղանակով։

Հյուսքի տեսակներ

Ուղիղ հյուսք (նկ. 21)։ Կլոր (խողովակաձև) գործվածքի դեպքում ուղիղ հյուսք ստանալու համար հյուսում են միայն շիտակ հատերով։ Հարթ գործվածքի դեպքում շիտակ երեսից հյուսում են միայն շիտակ, հակառակ երեսից՝ թարս հատերով։

Սնամեջ հյուսք (պարկաձև, նկ. 22)։ Գործվածքի շիտակ և հակառակ երեսից հյուսում են միանման։

1-ին շարք. *1 հատ շիտակ, 1 հատ շիտակ վերցնում են առանց հյուսելու (աշխատաթելն առջևից)։

2-րդ և մնացած շարքերը. շիտակ հատերը հյուսում են շիտակ, իսկ թարս հատերը վերցնում առանց հյուսելու (աշխատաթելն առջևից)։

Շորտիք հյուսք (նկ. 23)։ Կլոր գործվածքի դեպքում մի շարք հյուսում են շիտակ հատերով, մյուսը՝ թարս։ Հարթ գործվածքի դեպքում երկու երեսից էլ հյուսում են կա՛մ միայն շիտակ, կա՛մ միայն թարս հատերով։

Երիզահյուսքն ստացվում է շիտակ և թարս հատերի որոշակի համադրությամբ, օրինակ, 1 շիտակ, 1 թարս կամ 2 շիտակ, 3 թարս ևն։

Նկարներում բերված կրկնանախշերը (նախշի կրկնվող հատվածներ) հյուսքի նկարագրության մեջ առանձնացնում են աստղանիշերով։ Աստղանիշերով առանձնացված հատերի համակցությունը կրկնում են մինչև շարքի վերջը։ Եթե աստղանիշից առաջ նշվում է մեկ կամ մի քանի հատ, նախ հյուսում են այդ հատերը, ապա կրկնանախշը։ Շարքի վերջում հյուսում են երկրորդ աստղանիշից հետո նշված հատերը։ Հյուսել ըստ նախշի նշանակում է շիտակ հատերը հյուսել շիտակ, թարս հատերը՝ թարս։ Երկու եզրային հատերը չեն մտնում նախշի հատերի մեջ։

Շրջած հատով երիզահյուսքը հյուսում են սովորական երիզահյուսքի նման այն տարբերությամբ, որ շիտակ հատը հյուսում են հետևի կողմից աջից ձախ, իսկ թարսը սովորականի պես։ 1x1 երիզահյուսքի և՛ շիտակ, և՛ թարս հատերը հետևի կողմից հյուսելու դեպքում ստացվում է կրկնակի շրջած հատով երիզահյուսք։

Անգլիական երիզահյուսք. 1-ին շարք. *1 շիտակ հավելահատ, 1 հատ առանց հյուսելու (աշխատաթելը հետևից), 1 շիտակ հատ*։

2-րդ և հաջորդ բոլոր շարքերը. *1 շիտակ հավելահատ, 1 հատ առանց հյուսելու