Ջանգի ձայնը զարմանալի ազ¬ դեց ութ յուն է թոգնում մարդու վրա. ուրախության պահին այն սրտապարար է, տրտմության պա¬ հին' թախծածոր: Ուշ միջնադարում գանգը կա- րևոր դեր էր խաղում քաղաքի կյանքում: Մի գանգով սկսվում էր սւշխատանքային օրը, մյուսը ճաշի էր հրավիրում, երրորդը տոնախմբության էր կանչում և այլն: Z-նում գանգերն ունեին իրենց անունները: Անիի գանգերից մեկը կոչվել է ճ֊ացի գանգ, Ջուղայի գանգերից մեկը Խաչքարի գանգ: Եվ պատահական չէ, որ խաչ¬ քարի գանգ են հնարել այն քա- ղաքում, ուր 1 7-րդ դարի սկգբում արդեն կար ավելի քան 10 հագար խաչքար: Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտից տարիներ անց պատերազմի մասնակից բոլոր երկրների թնդանոթներից Իտալիայում ձուլեցին մի գանգ և անվանեցին Մահվան գանգ, որն ընկածների հիշատակը հավեր- ժացնելու համար գանգահարում էր միայն գիշերները: Մարդիկ հնում հավատում էին գանգին: Նրանց թվում էր, թե գանգն ունակ է հրաշքներ գործե- լու: Ջանգահարությամբ կարելի էր, իբր, խափանել Լ համաճա¬ րակները, և երաշտն ու սովը, և բնական մյուս արհավիրքները: Ջանգի հետ է կապված զանգա¬ կատան ծնունդը: Ջանգակատու- նը ճարտարապետական կառույց է գանգ կախելու համար: ճ֊այաս- տանում առաջին գանգակատնե- րը կառուցվել են 10-րդ դա- րում: Նշանավոր են Գոշավանքի, ճաղպատի, Սանահինի զանգա- կատները: էջմիածնի Մայր տա¬ ճարի զանգակատունը կառուցվել է 1 653 — 58 թվականներին, Անտոն Ձելեպի Ապրոյանի ծախ¬ քերով: Այս զանգակատանը եր- կար ժամանակ հնչել է Տիբեթյան կոչվող հռչակավոր գանգը: Այժմ էջմիածնի Մայր տաճարում գան- գահարումը կատարվում է էլեկ- տրականությամբ: Նշանավոր է եղել Կարին քաղաքի Սուրբ Աստ- վածածին եկեղեցու զանգակա¬ տունը: Այն 1869 թվականին կա- ռուցել են Մանուկ Արաբյան և Ղևեն վարպետները: Այս զանգա¬ կատունն ուներ երեք գանգ, մեջ- տեղինը մեծ, կողքերինը ան¬ համեմատ փոքր: Մեծ գանգի ձայնը լսվում էր մի քանի կի- լոմետր հեռավորության վրա: ճամաժողովրդական մեծ լուրե¬ րը Կարինի հայությանն ագդա- րարվում էին մեծ գանգի ղողանջ- ներով: Կարնեցիները հիշում են արտասովոր գանգահարումները: Այդպիսիք էին Խրիմյան ձայրիկի մահվան գույժը 1 907-ին և Սանա- սարյան վարժարանի գույքերի գաղտնի փոխադրության լուրը 1 91 2 թվականին: 45Д
