Էջ:Smbat Shahaziz, Chaphatso yerker.djvu/366

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

172 ... Թափառաշրջիկ արկածքն Հարոլդի։ — Խոսքը Բայրոնի «Չայլդ Հարոլդի ուխտագնացությունը» պոեմի մասին է։

178 Երգիծանիչ գործը Հոբենալի...— Խոսքը հռոմեական բանաստեղծ Յուվենալ Դեցիմ Յունիի (մոտ 60—մոտ 127) մասին է, որը հայտնի է որպես «դառան սատիրայի» դասական։

175 ...Եվ պատմությունը լրջամիտ Բեռքլի... — Բոքլ Հենրի Թոմաս (1824—1362)—Անգլիացի պատմաբան և սոցիոլոգ, «Անգլիայի քաղաքակրթության պատմություն» գրքի հեղինակ։ Լինելով Աշխարհագրական դետերմինիզմի ներկայացուցիչ՝ առանձին ժողովուրդների զարգացման առանձնահատկությունները բացատրել է բնական գործոնների ազդեցությամբ։

Բոքլի աշխատությունը մեծ տարածում ուներ հայ վաթսունականների շրջանում։ Նրա մասին ջերմ է արտահայտվել Մ. Նալբանդյանը իր «Հենրիկոս Թովմաս Բոքլի հիշատակին» բանաստեղծության մեջ.

Լո՛ւռ... ահա մեծ անգլիացին
Բարոյական Հերքուլես,
Ո՜ղջ մարդկության խտտած հոգին
Իջնում է մեծ ասպարեզ...

Բնությունից, անցած կյանքից
Հանում է ճիշտ օրենքներ
Եվ փրկում է դիպվածներից
Մարդկության կյանք է գործել:

Եվ այդ օրից պատմությունը
Դառնում է ճիշտ գիտություն.
Ո՞վ է սորա հեղինակը՝
Բո՜քլ, անմահ անգլիացին։

(Տե՛ս Միքայել Նալբանդյան, Երկերի լիակատար Ժողովածու, հ. 1, Երևան, 1945, էջ 104—105)։

177 Մի քանի համար «Մեղվից» Պոլիսի...–Խոսքը Պոլսում Հ. Սվաճյանի խմբագրությամբ լույս տեսնող բանասիրական, գրականագիտական, տնտեսական և երգիծական կիսամսյա «Մեղու» հանդեսի մասին է, որ արևմտահայ դեմոկրատիայի պաշտոնաթերթն էր։ Պայքարել է հայ հետադիմական հոսանքների, կղերապահպանողական գաղափարախոսության և սուլթանական կառավարության հայահալած քաղաքականության դեմ։

178 Մի քանի երգեր մեզ ծանոթ Կոմսի...—Կոմսը (Կոմս էմանվել) Միքայել Նալբանդյանի ծածկանունն է։

180 Անմեղ Լրագրի թերթերով փաթթած... — Ըստ Եր. Շահազիզի, խոսքը «Մեղու Հայաստանի» պարբերականի մասին է։ «Շահազիզյանի համար, — գրում է բանասերը,— իբրև հյուսիսափայլականի, այդ լրագրի