Jump to content

Էջ:The Knight in the Panther's Skin, Shota Rustaveli.djvu/281

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

413a Նոբա (ნობა) -- փողային գործիք։
427d Փաթերակ (ფათერაპი) — չար աչք կպչել, հայացքից վնասվել, դժբախտության մեջ
ընկնել (հմմ. փաթարկիլ), միջ․ սլարսկ. palirak դեմ առ դեմ, ակն ընդ ական, հան–
դիպում, դեպք։ Բառիս ստուգաբանությունը տե՛ս მზია ანდრონიპაუვილი, ნარპვევები
ირანულ-ქართული ენობრივი ურთიერთობიდან, თბ., 1966. გვ, 384։ Հեղինակի աչքից վրի-
պել է «փաթերակ»-ի առկայությունը հայերենում։
443d Տաբլակ — (ტაბლაპ-ი)—թմբուկ։
464b Խաթայական—չինական դրամ(?)։
473d Խադում (ხადუაპ-ი)—արաբ.—սլրսկ. — սպասավոր կին, նաժիշտ:
533d Պարսիկ—Ռուսթավելու մոտ նշանակում է ոչ միայն ազգությամբ պարսիկ, այլ նաև՝
մահմեդական։ Հար և նման է մեր աղբյուրներում գործածվող «տաճիկ» և «պարսիկ»
հասկացողությանը։
613b Սեփե (სვფე)— ակագ. Ն․ Մասի ստուգաբանությամբ պրսկ. vis-pur բառի via-arme-
niaca(«սեպուհ») փոխանցումն է (Н. Марр, Эгимология армянского) սեպուհ II
грузинского სეფე, ЗВО, т. V, 1890 стр. 286 և և այլուր): Կային տարակարծություն-
ներ (Ա. Չիքորավա, Ս. Ջանաշիա և այլք)։ Վերջերս ապացուցվեց որ «սեփե»֊ն
առնչություն չունի vispur-սեպուհ֊ին և սերում է ց արմատից ს-(სე–) առարկայական
պատկանելություն ցույց տվող (Ա. Չիքոռավա) նախածանցի դումարմամը: Բառիս
դիմաց «Քարթլիս ցխովրերա>»֊ի հին հայերեն թարգմանության մեջ ունենք «ար–
քունի» (իմա՛ სამეფო) (մանրամասն տե՛ս ზ. ალექსიძე, უძველესი ქართული სოცი-
ლურა ტერნინები, „მაცნე“ 1963, №1, ბე 156 —180). Խորենացու մոտ գործած–
ված է՝ «սեփեծուլ» (Այլ աոաջինն հաստատ ի զարմից թադաորացն առաջնոց,
որպէս և այժմ ի Վրաց աշխարհին, որ սեփեծուլն կոչի>, 1913 թ. հրատ., էջ 112)։
Ռուսթավելու մոտ գործածված է արքունի, թագավորազարմ, իսկ այլ դեպքում՝ ար-
քունի սեփականություն, ունեցվածք դարձնելու, իմաստով։
636b Ֆարման (ფარმანი)-- պրսկ. ———հրաման, հրովարտակ, թույլտվություն:
643a Տերը եդեթ (ეტერენით)--բնադրում գործածված է հյ. «տեր» բառը, ժամանակակից
իմաստով։ Ռուսթավելու մոտ եղած բոլոր հայերեն բառերը քաղված են կենդանի
հայկական խոսակցական լեզվից։
691b Մանձել– սլոկ. իջևան, բնակատեղ։ թնադրում՝.մՀ
711d Դարդար (დაბდაბი) –թմբուկ։
721b Խատաուր—(ხატაური) չինական մետաքս, ճոթեղեն։
740c Գեհոն (ჩეონი)—ոլատմական սկզբնաղբյուրներում այս անվամբ մի քանի դետ է Հայա-
նի. Իրն-Խալդունի տեղեկությամբ Ջիհովը (Գեհսն) սկզբնավորվում է Արմինիա֊
յում, ըստ Բար֊Հեբրեի՝ նույն Նեղոսն է, այլոց մոտ՝ Կասպից ծով թափվող Օքոսոր,
ի վերջո՝ դետ, որ սկիզբ է առնում կասլադովկիայից։«Ընձենավոր»֊ում Ամադարյա֊ն
է։ Վ. Նուգաձեի կարծիքով Ռուսթավելու․ Գեհոն-ը ընդունել իբրև դրախտային
գետ ք (տե՛ս նշվ. աշխ․, էջ 269)։
807c Ղևի(ლევი)—երրորդ որդի Հակորի և Լիայի,որի անվամբ և՝ Ղևատցիք (ս․ Գիրք,
տե՛ս Բառարան ս․ Գրոց, Կ. Պոլիս, 1881, էջ 324-326)։
823b Դիլաջ (დილაჩ-დიჩლისა)․֊Տիդրիո դետ, արաբական ձևն է, տե՛ս 840c։
840c Դիջլադ (დიჩლად-ცა)—տե՛ս 823, Դիլաջ։ «Աշխարհարացոյր»֊ում կոչված է Դիկլաթ և
Դկղաթ (տե՛ս Ս. Տ. Երեմյան, Հայստանը ըստ «Աշխարհացույց»֊ի Երևան, 1963, էջ
86, 107, 114, 131)։
886d Ծմախ (წმახი)-թթու․ համ ունեցող բույս։ Ակտդ. Ս. Երեմյանը «Աշխարհացույց»֊ում
հիշատակվող «աղտոր»֊ը նույնացնում է «սմաղ»-ին (կոծոխուր, сумах)։ վկայկոչելով