դարերի խայտառակությանը գամած, ստվերային մի կյանք։ Եվ ո՛չ միայն նրանք, այլև հազար— հազարավոր ուրիշ— ուրիշները պ. Աբոմարշը, մանրավաճառ Կոլոպոտյանը, Հաջի Օնիկ էֆենդի Մանուկոֆը, Կլուբի մեյմունը, Քոռ Աարթը, բոլորը, բոլորը,— և ամենից առաջ մեր սույն այս վեպում այնքան մանրամասն նկարագրած բոլոր՛ քաղաքացիք, նրանց կենցաղը, գործնական եռուզեռը, առտնին առօրյան. մի խոսքով ասած՝ ամենքը և ամեն ինչ նայիրյան այդ քաղաքում ոչ այլ ինչ էր գուցե, եթե ոչ Մազութի Համոյի տիեզերապարփակ ուղեղի եղկ արտացոլումը, ուղեղային մորմոքը միայն— ուղեղային խաղը: Եվ մի՞թե նրա, Մազութի Համոյի հանճարնղագույն ուղեղը չէ՞ր ծնել այդ քաղաքն իր բոլոր հրաշքներով և հրաշալիքներով, ինչպես ելել էր հնում հունական Զևսի աստվածային գլխից իմաստության ու գեղեցկության գերագույն դիցուհին՝ Աթենաս— Պալասը: Այո՛ ։ Այլապես ո՞նց, որտեղի՞ց պիտի ելնեին և քարակերտ վեհությամբ ապրեին դարեր— թեկուզ հենց Վարդանի կամուրջը, Բերդը. Աոաքելոց եկեղեցին... Այդպես էլ ես ու դո՛ւ, ընթերցող. մեզ համար քայլել ենք տարիներ շարունակ փողոցից֊փողոց, մտել ենք վարսավիր Վասիլի վարսավիրանոցը և Տելեֆոն Սեթոյի սրճարան— ճաշաանը, որի ցուցանակի վրա գրված է՝ «Չայ—Ղահվե— ճաշարան, Սեթրակ Ֆալիան»— ապրել ենք, մի խոսքով, իբր թե երկրային աշխարհաբնակ կյանքով, և չենք էլ իմացել, որ իլյուզիա է այդ բոլորը, ուղեղային մորմոք, — որ այդ ամենը ոչ թե առասպելական մի ինչ-որ խղճուկ Մայայի շղարշն է մեր աչքերի վրա, այլ այդ
