Հայաստան հանրագիտարան/ՀՀ նախագահը
| ← Պետական խորհրդանիշները | Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն |
ՀՀ Ազգային ժողովը → |
ՀՀ ՆԱԽԱԳԱՀԸ
Հանրապետության նախագահը պետության գլուխն է, երկրի անկախության, տարածքային ամբողջականության և անվտանգության երաշխավորը։ Ընտրվում է ՀՀ քաղաքացիների կողմից՝ 5 տարի ժամկետով։ Նախագահը Աժ-ի պատգամավորական խմբակցությունների համաձայնությամբ վարչապետ է նշանակում պատգամավորների մեծամասնության, իսկ եթե դա հնարավոր չէ, ապա առավել թվով պատգամավորների վստահությունը վայելող անձին։ Վարչապետի առաջարկությամբ նշանակում և ազատում է Կառավարության անդամներին։
Հանրապետության նախագահը ՀՀ-ն ներկայացնում է միջագգային հարաբերություններում, իրականացնում արտաքին քաղաքականության ընդհանուր ղեկավարումը, կնքում է միջագգային պայմանագրեր։ Աժ-ին է առաջարկում գլխավոր դատախազի, Կենտրոնական բանկի և Վերահսկիչ պալատի նախագահների թեկնածուներին։ Գլխավոր դատախազի առաջարկությամբ նշանակում և ագատում է գլխավոր դատախազի տեղակալներին։ Նշանակում է Սահմանադրական դատարանի 4 անդամի։
ՀՀ նախագահը ԶՈՒ-ի գերագույն գլխավոր հրամանատարն է, համակարգում է պետական մարմինների գործունեությունը պաշտպանության ոլորտում, նշանակում և ագատում է ԶՈՒ և այլ զորքերի բարձրագույն հրամկազմը։ Արդարադատության խորհրդի առաջարկությամբ նշանակում է Վճռաբեկ դատարանի և նրա պալատների նախագահներին ու դատավորներին, վերաքննիչ առաջին ատյանի և մասնագիտացված դատարանների նախագահներին, արդարադատության խորհրդի եզրակացությամբ՝ դատավորներին։ Սահմանադրության 74.1 հոդվածով նախատեսված դեպքերում ու կարգով արձակում է Աժ-ն և նշանակում արտահերթ ընտրություններ։
Լուծում է ՀՀ քաղաքացիության և քաղաքական ապաստան տալու հետ կապված հարցեր, պարգևատրում է ՀՀ շքանշաններով և մեդալներով, շնորհում զինվորական և պատվավոր կոչումներ, բարձրագույն դիվանագիտական և այլ դասային աստիճաններ, ներում շնորհում դատապարտյալներին։
ՀՀ նախագահներ են եղել Լևոն Տեր-Պետրոսյանը (1991-96 և 1996-98), Ռոբերտ Քոչարյանը (1998-2003 և 2003-08), 2008-ից Սերժ Սարգսյանն է։ Տես նաև Հավելված 1-2։
ՍԱՐԳՍՅԱՆ Սերժ Ազատի (ծ. 30.06.1954, Ստեփանակերտ), ՀՀ նախագահ՝ 2008-ից, ՀՀ վարչապետ՝ 2007-08-ին, 2007-ից ՀՀԿ նախագահն է։
Արցախյան ագգ-ազատագրական շարժման նախաձեռնողներից ու ղեկավարներից է։ Արցախի հերոս (2000)։
Ավարտել է ԵՊՀ բանասիր. ֆակ-ը (1979)։ 1979-88-ին պաշտոնավարել է ԼՂԻՄ-ի կոմերիտական և կուսակցական մարմիններում։ 1992-93-ին՝ ԼՂՀ ԻՊԿ-ի նախագահ, 1993-95-ին՝ ՀՀ պաշտպանության, 1995-96-ին և 1999-ի հունիս-նոյեմբերին՝ ՀՀ ԱԱ, 1996-99-ին՝ ՀՀ ԱԱ և ՆԳ նախարար, 1999-ից՝ ՀՀ նախագահին առընթեր ԱԱ խորհրդի քարտուղար, 1999-2000-ին՝ ՀՀ նախագահի աշխատակազմի [ 10 ] ղեկավար, 2000-07-ին՝ ՀՀ պաշտպանության նախարար։
Ղեկավար մասնակցություն է ունեցել ԼՂՀ ազատագրական բոլոր ռազմագործողությունների նախապատրաստմանն ու իրականացմանը։ 1994-ի մայիսի 16-ին Մոսկվայում ստորագրել է Ադրբեջանի հետ հրադադար հաստատելու մասին համաձայնագիրը։
2008-ին Սարգսյանի նախաձեռնությամբ սկսվել է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, որի շրջանակներում Սարգսյանը և ԹՀ նախագահ Աբդուլահ Գյուլը փոխայցելել են Թուրքիա (Բուրսա) և Հայաստան (Երևան)։ Ղարաբաղյան հիմնախնդրի շուրջ բանակցությունների շրջանակներում 2008-11-ին Ս. Պետերբուրգում, Մայնդորֆում, Սոչիում, Աստրախանում, Կազանում և այլ քաղաքներում տեղի են ունեցել Սարգսյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հանդիպումները։ ԼՂՀ ինքնորոշման իրավունքը պաշտպանել է միջագգային տարբեր ատյաններում։ Բանակցություններում մշտապես հանդես է եկել ԼՂՀ-ն հակամարտության կողմ ճանաչելու, արցախահայության ինքնորոշման իրավունքը պաշտպանելու և անվտանգության խնդիրներն ապահովելու դիրքերից։
ՀՀ ԳԽ (1990-93) պատգամավոր։ ՀՀ շախմատի ֆեդերացիայի նախագահ՝ 2004-ից։
Պարգևատրվել է ՀՀ Մարտական խաչի 1-ին աստիճանի (1994), «Տիգրան Մեծ» և ԼՂՀ «Ոսկե արծիվ» (2000), ՀՀ, ԼՂՀ և մի շարք այլ երկրների շքանշաններով ու մեդալներով։