ջիննհըից մեկը ճանաչեց (1973-ի սեպտ․30) Գ–Բ–ի Տանրապետությունը։ 1975- ին ՍՍՏՄ այցելեց Գ–Բ–ի կուսակցականկառավարա– կան պաավիրակությունը և կնքվեցին անա․ ու մշակու–թային համագործակցու–թյան համաձայնագբեր։ 1975-ի մայիսին Ազգ․ ժող․ ժողովի 2-րդ նստաշրջանն ընդունեց կարևոր որոշում–ներ երկրի տնտ․ ն քաղ․ զարգացման վերաբերյալ (հողի ազգայնացում, ժո–ղովրդի թշնամիների գույ–քի բռնագրավում, գաղու–թային ոստիկանության վե–րացում ևն)։ Տնտեսությունը։ Գ–Բ․ Աֆրիկայի հետամնաց եր– կըրներից է։ Բնակչության հիմնական զբաղմունքը հողագործությունն է։ Մշակում են գետն–ընկույզ, բրինձ, ձիթատու արմավենի, բամբակենի, տզկանեփ, կաուչուկատու–ներ, կակաո, շաքարեղեգ։ Ծովեզերքին զբաղվում են ձկնորսությամբ։ Արդյունա–բերությունը ներկայացված է գյուղատնտ․ հումքի նախնական վերամշակման ձեռ–նարկություններով, կան օճառի, փայտա–սղոցման, ցելյուլոզի գործարաններ, խե–ցեգործական արտադրություն, ձեթի ֆաբ–րիկա, աղյուսի գործարան։ Կատարվում է փայտամթերում։ Սկսվել է օգտակար հա–նածոների, մասնավորապես նավթի և բոքսիտների հետախուզումը։ Գլխավոր նավահանգիստներն են Բիսաու, Բոլամա, Կաշեու։ Դրամական միավորը էսքուդոն է․ 26,122 էսքուդոն հավասար է 1 դոլլարի (1974)։
ԳՎԻՆԵԱԿԱՆ ԾՈՑ, գտնվում է Ատլան– տյան օվկիանոսում, Տասարակածային Աֆ–րիկայի ափերի մոտ։ Մակերեսը 1533 կէՐ X, առավնլագույն խորությունը՝ 6363 մ։ Տս–արլ–ում բաժանվում է Բիաֆ– րայի և Բենինի ծոցի։ Կան շատ կղզիներ (Մասիաս Նգուեմա, Պրինսիպի, Սան– Թոմե ևն)։ Մակընթացությունները կեսօր–յա են, ալիքի բարձրությունը՝ մինչև 2,7 ւ/, ջրի ջերմաստիճանը 25°Շ–ից –27°C է, աղիությունը՝ 34–35°/00, գետաբերանների մոտ՝ 20–30°/օօ։ Գլխավոր նավահանգիստ–ներն են՝ Լոմե, Լիբրվիլ, Լագոս, Աքրա, Տեմա, Տակորադի, Պուենւո–Նուար, Աբի– ջա, Պորտ–Խարկարտ։
ԳՎԻՆԵԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ (Re- publique de Guinee), Գ վ ի ն և ա (Gu- inee)։ Բովանդակ ու թյ ու նը I․ Ընդհանուր տեղեկություններ ․ ․ ․ 188 II․ Պետական կարգը • 188 III․ 188 IV․ 188 V․ Պատմական ակնարկ • 188 VI․ Քաղաքական կուսակցությունները արհմիությունները ն այլ հասա– րակական կազմակերպություն– ներ • 189 VII․ Տնաեսա–աշխարհագրական ակ– նարկ ․ • 189 VIII․ Բժշկա–աշխարհագրական բնութա– գիրը • 189 IX․ Լուսավորությունը • 190 X․ Մամուլը, ռադիոհաղորդումները • 190 XI․ 190 XII․ 190 XIII․ 190 I․ Ընդհանուր տեղեկություններ Գ․ Տ․ պետություն է Արնմտյան Աֆրի– կայում։ Տարածությունը՝ 245,8 հզ․ կմ2, բն․ 5,2 մլն (1974), մայրաքաղաքը' Կո– նակրի։ Վարչականորեն բաժանվում է 29 շրջանի։ II․ Պետական կարգը Գ․ Տ․ պրեզիդենտական հանրապետու–թյուն է։ Գործող սահմանադրությունն ընդունվել է 1958-ին։ Պրեզիդենտն ընտըր– վում է 7 տարի ժամկետով։ Պետական իշխանության բարձրագույն մարմինը միա–պալատ պառլամենտն (ազգային ժողով) է, կառավարությունը՝ մինիստրների կա–բինետը։ III․ Բնությունը Գ․ Տ․ գտնվում է մերձհասարակածային գոտում, հս․ լայնության 8– 12°-ի միջև։ Տիրապետում ևն ցածր և միջին բարձրու–թյան լևռներն ու սարավանդները։ Արմ–ում, Ատլանտյան ծովափով ձգվում է դաշտա– վայրային նեղ գոտին, հվ–ում ծովափին է մոտենում Ֆուտա–Զալլոն սարավանդը (Տամգե լեռ, 1537 մ), հվ–արլ–ում՝ Տյուսիս– Գվինեական բարձրավանդակն է (Նիմ– բա լեռ, 1752 t/)։ Տվ–արլ․ մինչքեմբրյան ապարների հետ են կապված Նիմբա լե– ռան շրջանի երկաթահանքերը, վաղ պրո– տերոզոյան ապարների հետ՝ գրանիտ– ները։ Կան նեֆելինային սիենիտներ, ալմաստի հանքավայրեր, բոքսիտներ։ Կլիման հասարակածամուսոնային Է, շոգ, խոնավ ամառներով։ Ամենացուրտ ամսվա (օգոստոս) միջին ջերմաստիճանը 18°Շ–ից 26°Cէ, ամենատաք ամսվանը (մարտ, ապրիլ)՝ 27°Շ–ից 30°С։ Տարեկան տեղումները առափնյա վայրերում և Կո– նակրիում՝ ավելի քան 4000 սմ (երկրի ամենախոնավ շրջանն Է), մնացած վայ–րերում՝ 1200–1500 tltl։ Գետային ցանցը խիտ է, գետերը ջրառատ են, սահանքա–վոր ն հարուստ էլեկտրաէներգիայի պա– շարներով։ Գ․ Տ–յան տարածքից են սկիզբ առնում Նիգեր, Գամբիա, Սենեգալ գե–տերը։ Նշանավոր են նաև Կոգոնը, Ֆատա– լան, Կոնկուրեն։ Տարածված են կարմիր ու կարմրադեղնավուն լատերիտային, աղակալված և տղմային հողերը։ Բուսա–ծածկույթը անտառասավաննային և բարձ– րախոտային սավաննային է, առափնյա շրջաններում՝ մանգրովային անտառներ։ Տվ–ում մշտականաչ խոնավ արևադարձա–յին անտառներ են։ Կենդանական աշ–խարհը հարուստ ն բազմազան էր, բայց անողոքաբար ոչնչացվել է։ Պահպանվել է փիղ, այծքաղ, վարազ, գիշատիչներից՝ ընձառյուծ, վագրակատու։ Տարածված են կապիկները, օձևրը, թռչունները։ Օվկիա–նոսի ափամերձ շրջանները հարուստ են ձկներով, հաևդիպում են կոկորդիլոսներ։ Նիմբա լեռնազանգվածի վրա 1944-ին ստեղծվել է Մոն–Նիմբա արգելանոցը։ IV․ Բնակչությունը Գ․ Տ–յան բնակչությունը բաղկացած է մանդե և արմ․ բաևտոիդ լեզվախմբի ժո– ղովուրդներից։ Տիմնական կրոնը իսլամն է, տոմարը՝ Գրիգորյան, պաշտոնական լեզուն՝ ֆրանսերենը։ Բնակչության մոտ 85 տոկոսը զբաղված է գյուղատնտեսու–թյամբ։ Խիտ եև բնակեցված մերձատ– լանտյան դաշտավայրը, Նիգեր գետի վե–րին ևոսանքի ավազանը։ Նշանավոր են Կոնակրի, Կանկան, Կինդիա քաղաքները։ V․ Պատմական ակնարկ Գ․ Տ–յան տերիտորիան միջին դարերում մասամբ մտել է ԳաԱա և Մաւքւ պետու–թյունների կազմի մեջ։ XV դ․ կեսերին առափնյա շրջաններում երևացին առա–ջին եվրոպացիները (պորտուգ․ ծովա–գնացներ), որոնք ընդհուպ մինչև XIX դ․ այստեղ զբաղվում էիև ստրկավաճառու–թյամբ։ XIX դ․ երկրորդ կեսին եվրոպա–կան վաճառականներին «պաշտպանելու» պատրվակով Ֆրանսիան Գ․ Տ․ ուղարկեց ռազմ, արշավախմբեր։ XIX^ վերջին քառորդում Մեծ Բրիտանիայի ու Գերմա–նիայի հետ գաղութային մրցակցությունը ավարտվեց Ֆրանսիայի հաղթանակով, Գ․ Տ․ դարձավ ֆրանս․ պրոտեկտորատ։ Մինչև 1895-ը Գ․ Տ․ եղել է ֆրաևս․ Սենեգա– լի կազմում, ապա առանձնացվել իբրն ինք–նուրույն գաղութ։ 1904–58-ին Գ․ Տ․ դիտ–վում էր որպես Ֆրանս․ Արնմտյան Աֆ–րիկայի «տերիտորիա», որը կառավարում էր նահանգապետը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազ–մից հետո, գաղութային սիստեմի քայքայ– մամբ, Գ․ Տ–ում աշխուժացավ ազգային– ազատագրական շարժումը։ Զնավորվեց բանվոր դասակարգը, երնան եկավ տե–ղական բուրժուազիան, ազգային մտավո–րականությունը, ստեղծվեցին քաղ․ կու–սակցություններ և արհմիություններ։ 1957-ին անցկացվեցին Տերիտորիալ
