ծավալուն շինարարության ծրագիր։ ԳՍՄԿ VIII համագումարը (1971-ի հունիս) հաս– տատել է ԳԳՏ ժողովրդական տնտեսու– թյան նոր հնգամյա (1971–75) պլանի դի– րեկտիվները, նշել ԳԴՏ–ում զարգացած սոցիալիստական ևասարակարգի կառուց– ման ուղիները։ ԳՍՄԿ մասնակցել է կո– մունիստական և բանվորական կուսակ– ցությունների 1957, 1960 և 1969 թթ․ Մոսկ– վայի խորհրդակցություններին։ Կուսակ– ցության բարձրագույն օրգանը համագու– մարն է, համագումարների միջև ընկած ժամանակաշրջանում' Կենտրոնական կո– միտեն։ ԿԿ–ի առաջին քարտուղարն է Է․ Տոնեկերը (1971-ից)։ ԳՍՄԿ կենտրո– նական օրգանն է «Նոյես Դոյչլանդ» («Neu- es Deutschland») թերթը, տեսական օրգա– նը' «Այնհայտ» («Einheit») ամսագիրը, կազմակերպական հարցերի և կուսակցա– կան կյանքի գծով' «Նոյեր վեգ» («Neuer Veg») ամսագիրը։
ԳԵՐՄԱՆԻԱՅԻ ՖԵԴԵՐԱՏԻՎ ՀԱՆՐԱՊԵ–
ՏՈՒԹՅՈՒՆ (Bundesrepublik Deutschland) (ԳՖՏ)։ Բովանդակ ու թյ ու ն I․ Ընդհանուր տեղեկություններ • 55 II․ Պետական կարգը 55 III․ Բնությունը 55 IV․ Բնակչությունը 55 V․ Պատմական ակնարկ 55 VI․ Քաղաքական կուսակցություննե– րը, արհմիությունները և այլ հասարակական կազմակեր– պությունները 56 VII․ Տնտեսա–աշխարհագրական ակ– նարկ 57 VIII․ Զինված ուժերը 58 IX․ Առողջապահությունը 58 X․ Լուսավորությունը 59 XI․ Մամուլը, ռադիոն և հեռուստա– տեսությունը 59 XII․ Գրականությունը 59 XIII․ ճարտարապետությունը ե կեր– պարվեստը 60 XIV․ Երաժշտությունը 60 XV․ Բալետը 60 XVI․ Թատրոնը 60 XVII․ Կինոն 60 Քարտեզը տես 56–57 էջերի միջև' ներդիրում։ I․ Ընդհանուր տեղեկություններ ԳՖՏ պետություն է Կենտրոնական Եվ– րոպայում։ Սահմանակից է Նիդերլսւնդ– ներին, Բելգիային, Լյուքսեմբուրգին, Ֆրանսիային, Շվեյցարիային, Ավստրիա– յին, ՉՍՍՏ–ին, ԳԴՏ–ին և Դանիային։ Տս–ից ողողվում է Տյուսիսային և Բալթիկ ծովերով։ Տարածությունը 248 հզ․ կմ2 Է, բնակչությունը' 60,0 մլն (1974)։ Մայ– րաքաղաքը' Բոնն։ Բաժանված է վարչա– կան 10 միավորի' երկրի (լանդ)։ II․ Պետական կարգը ԳՖՏ արևմտագերմանական 10 երկըր– ների ֆեդևրատիվ պետություն է։ Երկրնե– րից յուրաքանչյուրն ունի իր սահմանա– դրությունը, պառլամենտը (լանդտագ) և կառավարությունը, որոնց իրավունքնե– րը սահմանված են ֆեդերալ սահմանա– դրությամբ (հաստատվել և գործում է 1949-ից)։ Երկրի բարձրագույն օրենս– դրական իշխանությունն իրականացվում է ժողովրդի կողմից 4 տարով ընտրվող բունդեստագի (դեպուտատների պալատ) և բունդեսրատի' երկրների պալատի (կազմվում է երկրների կառավարություն– ների անդամներից) կողմից։ Պետության ղեկավարը 5 տարի ժամանակով ֆեդերալ ժողովի (կազմված է բունդեստագի և լանդտագների դեպուտատներից) կողմից ընտրվող պրեզիդենտն Է։ Գործադիր իշ– խանությունև իրականացնում է ֆեդերալ կառավարությունը' բունդեստագի ընտ– րած և նրան հաշվետու ֆեդերալ կանցլե– րի գլխավորությամբ։ III․ Բնությունը Երկրի հս․ ընդգրկում է Միջին Եվրոպա– կան հարթավայրի մի մասը։ Առափնյա շրջաններին բնորոշ ևն վատերն ու մար– շերը։ Տվ–ում Տռենոսյան թերթաքարային, Տունսրյուք, Տաունուս, Վեստերվալդ, Շվարցվալդ, Բավարական անտառ, Չե– խական անտառ, Տարց լեռներն են 600– 1400 Վ բարձրությամբ, որոնք հերթագայ– վում են շերտավոր, աստիճանակերպ սա– րահարթերով, ևարթավայրերով և դաշ– տավայրերով (Վերին Տռենոսյան դաշ– տավայր)։ Երկրի ևվ–ում բարձրանում են Արևելյան Ալպերի լեռնաշղթաները' մին– չև 2963 մ բարձրությամբ (Ցուգշպիտցե լեռը' ամենաբարձրը ԳՖՏ–ում)։ Օգտա– կար հանածոներից կան քարածուխ, գորշ ածուխ, նավթ, գազ, քարաղ, կալիումա– կան աղ, երկաթ և բազմամետաղներ։ Կլի– ման բարեխառն է, արմ–ում և հս–արմ–ում ծովային, հվ–արլ–ում' անցումային ծո– վայինից բարեխառն ցամաքայինի։ Տուն– վարի միջին ջերմաստիճանը մոտ 0°C է, հուլիսինը' 17°Շ–ից 19°C։ Տարեկան տե– ղումները 600–800 մմ են, լեռներում' 1000–1500 ՎՎ Գետային ցանցը խիտ է, գետերը' ջրա– ռատ։ խոշոր գետերև են' Տռենոսը, Էլբան (ստորին հոսանք), Դանուբի վերին հո– սանքը, Վեգերը։ Շատ գետեր միացած են ջրանցքներով։ Ալպերի նախալեռնե– րում խոշոր լճերից են Բոդենը, Ւփմը։ Գերակշռում են անտառային գորշ և հումուսակարբոնատային հողերը, հս–ում' նաև պոդզոլային և մարշային հողերը։ Տարածքի մոտ 28%-ը անտառածածկ է– Գերակշռում են կաղնու, հաճարենու, բո– խու, եղևնու և սոճու ծառատևսակները։ Կենդանական աշխարհի ներկայացուցիչներից պահպանվել եև եղ– ջերուն, այծյամը, քարայծը, եղնիկը, վա– րազը։ Շատ են թռչուններն ու կրծողները։ IV․ Բնակչությունը Ազգային կազմը միատարր է, բնակչու– թյան 99% –ից ավելին գերմանացիներ են (1976)։ Մոտ 48%-ը ավետարանական է, 46%–ը' կաթոլիկ։ Միջին խտությունը 1 կմ2 վրա 241 մարդ է։ Այն բարձր է Տռենոս, Մայն, Նեքար գետերի հովիտներում և Սաարի մարզում։ Ինքնագործ բնակչու– թյան (25,0 մլն, 1972) 49%–ը զբաղված է արդյունաբերության, 10%–ը' գյուղա– տնտեսության և անտառագործության, 17,8%-ը' տրանսպորտի և առևտրի մեջ։ Բանվորները կազմում են ինքնագործ բնակչության մոտ կեսը։ Երկրում ժամա– նակավորապես աշխատում են 3,9 մլն օտարերկրացիներ։ Բնակչության 3/4-ն ապրում է քաղաքներում։ Խոշոր քաղաք– ներն են Տամբուրգը, Մյունխենը, Քյոլնը, Էսսենը, Դյուսելդորֆը, Մայնի Ֆրանկ– ֆուրտը, Դորտմունդը, Շտուտգարտը, Բրե– մենը, Նյուրնբերգը։ V․ Պատմական ակնարկ ԳՖՏ ստեղծվել է Գերմանիայի անվերա– պահ կապիտուլյացումից (1945) հետո, նրա տերիտորիայում կազմավորված ԱՄՆ–ի, Անգլիայի և Ֆրանսիայի օկուպացիոն գոտիների սահմաններում։ Դա արդյունքն էր գերմ․ ազգը պառակտելու, Պոտսդա– մի համաձայնագիրը (տես Պոսւսդւսւէքւ կոնֆերանս 1945 հոդվածը) ձախողելու և արևմտյան գոտիներն անջատելու քաղա– քականության, որ վարում էին արմ․ երեք տերությունները' հենվելով Արևմտյան Գերմանիայի մոնոպոլիստական շրջան– ների վրա։ ԳՖՏ ստեղծելու որոշումն ընդունվեց ԱՄՆ–ի, Անգլիայի, Ֆրանսիա– յի, Բելգիայի, Նիդերլանդների և Լյուք– սեմբուրգի Լոնդոնյան խորհրդակցություն– ներում (1948-ի մարտ–հունիս)։ 1948-ի հունիսի 20-ին անջատ դրամական ռե– ֆորմ անցկացվեց Արևմտյան Գերմանիա– յում։ 1949-ի մայիսի 23-ին ուժի մեջ մտավ սահմանադրությունը, իսկ սեպտ․ 7-ին Բոննում գումարվեց առաջին Բունդեստա– գը, որն ընտրեց կոալիցիոն կառավարու– թյուն Կ․ Ադենաուերի' 1945-ին հի մնա– Վարչական բաժան ու մը Երկիր Տարածությունը հզ․ կմ2 Բնակչությունը հզ․ մարդ (1969) Երկրի կենտրոնը Բադեն Վյուրտեմբերգ 35,7 8822,1 Շտուտգարտ Բավարիա 70,5 10490,3 Մյունխեն Բրեմեն 0,4 755,3 Բրեմեն Համբուրգ 0,7 1818,6 Տամբուրդ Հեսսեն Հյուսիսային 'Հռենոս– 21․1 5379,1 Վիսբադեն Վեստֆալիա 34,0 17039,4 Դյուսելդորֆ Շլեզվիգ–Տոլշտայն 15,7 2546,5 № Ո–այնլանդ–Պֆալց 19,8 3659,5 Մայնց Սաար 2,6 1129,0 Սաարբրյուքեն Ներքին Սսւքսոնիա 47,4 7067,2 Տաննովեր
