պատճառով Բորժոմիից հետ են կանչվել գեներալ Արջևանիձեն և մի քանի սպաներ[1]։
Ախալցխայի գավառի 3/4-ը՝ 1799 քառ վերստ տարածքով և 71.982 բնակչով, ընկավ Օսմանյան Թուրքիայի լծի տակ[2]։
Ճիշտ է, ինչպես վերևում ասվեց, Ախալցխա քաղաքի Քաղաքային վարչության կազմը քաղաքագլուխ Զ. Զորյանի գլխավորությամբ նույնությամբ թողնված էր, ինչպես նաև քաղաքի և գավառի վարչաձևի մեջ ոչ մի փոփոխություն չէր կատարվել, թողնվել էր այնպես, ինչպես ռուսների տիրապետության օրոք էր, բայց գավառում (ինչպես նաև քաղաքում) տնօրինություն էին անում թուրքերի զինվորական իշխանությունները՝ զինվորական պարետ Բաքի-բեյի գլխավորությամբ։ Վերջինիս մասին տեսնենք, թե ինչպես է արտահայտվում «Հորիզոնը». «… Ինտելիգենտ, բարեկիրթ, ազնիվ ու անչառ մարդ է, որ իր, գոնե այսօրվա վարած քաղաքականությամբ, վերաբերմունքով ու տակտով վայելում է ազգաբնակչության հավատն ու վստահությունը»[3]։
Իսկապե՞ս այդպես էր։ Մի՞թե հրեշները վերածվել էին հրեշտակների։ Այդ ժամանակի մեր թերթերը կարծես խոսքները մեկ արած հաստատում էին գավառի և քաղաքի հայ բնակչության նկատմամբ թուրքերի «բարյացակամ», «սիրալիր», «լոյալ», «քաղաքավարի» վերաբերմունքը[4]։
Մենք՝ հայերս, չնայած օտարների կողմից համարվում ենք խորամանկ ժողովուրդ, բայց իրականում շատ ենք պարզամիտ, խիստ անմիջական և դյուրահավատ, որի համար էլ բազմիցս տուժել ենք բռնությամբ մեր տունը ներխուժած ու տիրոջ «իրավունքով» հարևան դարձած բարբարոս քոչվորների կողմից…
Թուրքական գորշ գայլի ատամները շատ շուտով երևացին… Եվ ամեն ինչ քաղաքում և գավառում մեր թերթերի կողմից ներկայացվեցին հակառակ երեսով, այսինքն այնպես,
