Ալքիմիկոսներ
Կար ժամանակ, երբ մարդիկ կարծում էին, թե սնդիկը երկաթը կամ պղինձը կարող են փոխարկվել արծաթի կամ ոսկու: Դրա համար անհրաժեշտ է միայն մետաղը միահալել հատուկ նյութի՝ «կարմիր առյուծի» հետ, և այն կդառնա ոսկի, իսկ եթե միահալվի ուրիշ նյութի՝ «սպիտակ առյուծի» հետ, կստացվի արծաթ։ «Կարմիր առյուծն» այլ կերպ անվանում էին նաև փիլիսոփայական քար: Ասում էին, որ դա ամեն տեսակ հիվանդության դեղ է, հրաշագործ դարման, որը երիտասարդացնում է ծերերին և նույնիսկ կարող է անմահացնել մարդուն:
Ուստի զարմանալի չէ, որ «փիլիսոփայական քարը» փնտրում էին շատերը, այդ թվում և հին աշխարհի նշանավոր գիտնականները: Նրանք իրենց անվանում էին ալքիմիկոսներ:
Ալքիմիկոսներն իրենց փորձանոթներում և թորանոթներում անվերջ իրար էին խառնում այն ամենը, ինչ գտնում էին՝ հող, մինչև փոշու աստիճան մանրացրած հանքաքար, կենդանիների չորացրած փորոտիք, գոմաղբ, ծառերի կեղև: Այս բոլորը նրանք տաքացնում էին, վրան ավելացնում բազմապիսի հեղուկներ, եռացնում...
Միաժամանակ ալքիմիկոսները զանազան կախարդական խոսքեր էին արտասանում, որոնք պետք է օգնեին այդ անիմաստ խառնուրդների փոխակերպմանը խորհրդավոր «փիլիսոփայական քարի»։ Միայն թե ոչ ոք չգիտեր, թե ինչպիսի տեսք ունի այդ ամենազոր քարը:
Թագավորներն ու սուլթանները, լսելով այն հարստության մասին, որ կարող են ստանալ ալքիմիկոսները, հրավիրում էին նրանց արքունիք և իրենց դղյակներում ու պալատներում, լաբորատորիաներ ստեղծում նրանց համար։ Եվ պահանջում էին միայն մի բան՝ ոսկի, որքան հնարավոր է շատ ոսկի։
Սակայն ալքիմիկոսների ոսկին ոչ մի կերպ չէր ստացվում: Թեպետև մենք այժմ հասկանում ենք, որ ալքիմիկոսները մոլորության մեջ էին, այնուամենայնիվ պետք չէ ծիծաղել նրանց վրա:
Ալքիմիայով զբաղվում էին նաև իսկական գիտնականներ։ Նրանց շնորհիվ են հայտնի դարձել մետաղների և այլ նյութերի շատ հատկություններ, հայտնագործվել մեծ թվով ներկեր, կաշի մշակելու շատ նյութեր:
Ալքիմիկոսներն են ապակի, արծնապակի, համաձուլվածքներ, թթուներ, ալկալիներ, դեղանյութեր ստանալու հիմք դնողները: Նրանք հնարել են լաբորատոր շատ սարքեր, օրինակ թորման կաթսաները, տաքացնող վառարանները:
Ածխաթթվական գազ
Պաղպաղակ վաճառողի արկղիկին դրված է մի կտոր «սառնամանիք»։ Ցուրտը ասես, քուլա քուլա տարածվում է այդ կտորի շուրջը, ինքը կտորն էլ դանդաղ հալվում է, սակայն ջրի փոքրիկ լճակ չի առաջացնում, ինչպես սովորական սառույցը, այլ ուղղակի փոքրանում է գոլորշիանալով առանց մնացորդի: Դա շատերին լավ ծանոթ չոր սառույցն է:
Վերցնենք մի կտոր չոր սառույց և գցենք դատարկ անոթի մեջ։ Երբ այն լրիվ գոլորշիանա, անոթը շրջենք այրվող մոմի վրա այնպես, կարծես ուզում ենք թափել միջի պարունակությունը։ Մոմը կհանգչի, ասես իրոք ինչ-որ բան են լցրել վրան: Նշանակում է չոր սառույցի «հալվելու» ժամանակ առաջանում է ինչ-որ գազ, որով և լցվում է անոթը։ Պարզ է, որ այդ գազը չի նպաստում այրմանը և, բացի այդ, ծանր է օդից, այդ պատճառով էլ հաջողվում է այն «թափել» անոթից: Դա ածխաթթվական գազն է:
Երբ կրակմարիչի փրփրաշիթը հրդեհի ժամանակ հանգցնում է բոցը, ապա ջրի հետ միաժամանակ ազդում է նաև ածխաթթվական գազը: Այն մարում է կրակն
