1 8 3 0
1830, 23 օգոստոս, Պետերբուրգ
ՍԻՐԵԼԻ ԻՄ ԱՌԱՔԵԼ
Յ 8-երորդում ժամու առաւօտուն ներկայացաւ ինձ կայսերանիստ քաղաքն իբրև տեսարան իմն նորասքանչ։ Հոյակապ շինուածք, բազմարդ քաղաքն ի վեր անցին քան զամենայն առարկայս, յորս աչք իմ ստացեալ էր մինչև ցարդ զբաւականութիւն. ի կղզին Վասիլի (Վասիլիյ Օստրով) ընկալաւ զիս բարի ճանապարհորդակիցն իմ ի տուն իւր, որոյ ընտանիք նոյնպէս բնակէին ի Պ<ետերբուրգ>. նա կոչիւր Պետըր Պրոխորովիչ։ Դու գիտես, սիրելի իմ, թէ օտարին ուր և իցէ զառաջինն դժուարին է ապահովուանալ ուրեք, այլ ինձ գլխովին ընդհակառակն. յառաջին անգամ ի կեանս իմ պատահեցալ ինձ այրն այն լի մարդասիրութեամբ, որպէս և բարեպաշտ ընտանիք իւր. յետ երից ժամուց ազգային սէրն ստիպէր զիս գտանել զազգակիցս իմ, առ բազում խնդութիւն սրտիս գտի զառաջինն Ստեփաննոս սիրելին իմ, որ բարեկամ ինձ ի մանկութենէ, այլ նա ծառայելով ի կորպուսի իւրում ի Միխայիլով զամկին ո՛չ կարաց առժամայն ընկալնուլ զիս, այլ խնդութիւն անչափ կարոտեալ սրտից մերոց զմիմեանս տեսանել։ Յերեկոյին խոստացաք զմիմեանս կրկին տեսանել։ Նա բնակի ընդ ծերունի տիրացու Յովսեփ Աւագ Սարկաւագին։ Այսօր ես գնացի նոյնպէս ի տեսութիւն ծերունի հօր իմոյս բարերարի պարոն Պարրօտին[1]), որ է անդամ Ճեմարանին մակացութեանց (Ակադէմիե նաուկ): Անակնունելի մարդասիրութեամբ ընկալաւ զիս ծերունազարդ այրն. բազում շնորհակալութիւն նորա և գոհութիւն վասն օգնելոյ իմ որդւոյ իւրոյ լինելն իւր ի Հայաստան, գերազանց եղեն ինձ, քան զիմ իսկական պաշտօնատրութիւն[1]: Նա հրաւիրեաց զիս առ իւր իջևանիլ ի մնալն իմի Պետերբուրգ, այլ իմ հիւրընկալ ճանապարհորդակից ո՛չ թուլատրեաց ինձ զայն։ Մեծ ևս ցուցանել զսէր իւր առ իս, ներկացոյց զիս պարոն Պարրօտն Մինիստրին ազգային լուսաւորութեանց կնեազ էիվենայ։ Հուսափայլ Մինիստրն բաց[2] ի բազում մարդասիրութեանց և անակնունելի սիրոյ առ իս[3], հրաւիրեաց զիս ի հետևեալ օրն առ ինքն ճաշել։ Մերազնեայք յոյժ սակաւ են աստ, ունին զեկեղեցի մի, բայց և այնպէս ի լուսաոր քաղաքիս նոքա ի նոյն մթին սովորութեան և յանկիրթ վարս իւրեանց գիշերեն. երկիցս պատահեցաւ ինձ գնալ ի տեսութիւն ոմանց, մանաւանդ աւագ քահանային մերոյ[2]), այլ յերկոսին անգամս ևս գտի խրախճանս գինւոյ, տաղի, փիլաւի և այլն. յերեկոյին սպասէր ինձ բարեհոգի Պրոխորովիչն իմ, տուն նորա լի եղև խնդութեամբ ի լսելն նոցա
