Խ. ԱԲՈՎՅԱՆ
ինչ արքայն և արքայուհին անբաւական են եղեալ ի միմեանց. «սոյն այս փաստաբանեալ ի կողմն թագուհւոյ և յարգարացոլցանել զթրսգուհին խօսի ժամս ութն անընդհատ այնպէս զօրաւոր և ազդու մինչև խնդրեք բազմաց, զի նա դադարեսցի, պատասխանի. «վասն թագուհւոյն իմոյ ես ո՛չ երբէք դադարեցայց խօսիլ և պաշտպանել զկողմն նորա»։ Ջօրջին կծի զձեռս մօր իւրոյ, ի համբուրելն գնա. հայրն նեղանայ և հարկանի չափալախ. իսկ մանուկն պարկեշտ չացակրկնեալ, անկանի զլանջովք մօրն, համբուրի զկծեալ տեղին։
19. Պ<արրօտ>. Չորեքշաբթի. պարոն պր<օֆեսսօր> հայի ի շինեալ գունդն իմ։ Նա ափսոսայ, զի ոչ նախ ցուցի ինքեան նախքան զկտրելն իմ։ Յիւլիէ բեր,է զպահոց կերակուրն իմ։ Յուտելն մեր զկերակոuրս, պարոն պր<օֆեսսօր> բաժան է զգինի և ի տալն Յիւլիին, նա հրաժարի. այլ նա փաղաքշի զնա և տայ նմա զգինին։ Զարերարոuհին իմ խնդրի սպասել ինձ վասն կերակրոյ իմոյ. նա ինքնին ելանի ի սեղանոյն և բերի զկերակուրն իմ։ Զարերարուհին իմ բերի զմանուկն, այն ինչ ի սեղանին էաք. բարերարն ելեալ[1] բերի զբարձ մի և հանգոլցանի զմանուկն ի վերայ զկառաւաթի իւրոյ. նոքա միշտ խօսին ընդ մանկանն։ Ելանեմք ի սեղանոյն. բարերարն իմ ի ձեռն առնու զգունդն շրեշել. ի ժամ Հրջելուն զրուցեմք վասն տնօրինութեան ապագայ ուսման մանկանդ Հայաստանի, «այս եղից ի ձեզ յապահայն քաղցր պարապումն մինչ ընդ աշակերտաց ձերոց յայսպիսի ձեոնարկութիւնս պարապեսջիք». նա արհամարհի զայնս, որքկամին թերակատար զլեզուս ինչ ուսանիլ առ ի երևելի լինել նովաւ յալս այլոց, «այսպիսիքն, ասի, կուրացուցանեն յաչս ազգին, զի բազում[2] լեզուագիտութիւն չի ինչ օգուտ, այլ օգտակար ի գիտել զայնպիսի գիտութիւնւմ որք պիտանի են ի կեանս»։ Արզանովք, վարժարան նոցա»։ «Տէր տացէ, զի յազգի ձերում եղիցին այնպիսի անձինք՝ որք հոգասցեն վասն ազգին, և տայց են օգնութիւն վասն լուստւորութեան նոցա»: Ես սրբեմ զձեռս փեշկիրիւ նորա ըստ խնդըելոյ իւրոյ։
«Զի՞նչ է լեզուագիտութիւն, ոչ այլ ինչ, բայց ծանուցանել նովաւ զմիտս մեր այլոց, այլ առ կեանս մարդկային չունի ինչ օգուտ, իւրաքանչիւր ոք զիւր լեզու առաւելապիս պարտի ուսանիլ և այլն։»
Պ<արրօտ>. 23. Ես գտի զբարերարն իմ, զի ննջիր զկնի ճաշուն, առ ի հանգուցանել զինքն։Ի տեսանելն զիս իսկոյն յարեաւ, ես ամաչիի, զի անհանգիստ արարի գնա. այլ նա [3] եդեալ զձեռն ի վերայ ուսոյ իմոյ քաղցրութեամբ ասի. «մի՛ ինչ մտածեր, սիրելի իմ» և ձեռն տուեալ դործոյն իւրոյ. այսինքն շինութեան գնդին, հանապազորդիր ընդ իս ի քաղցր զրուցատրութիւնս վասն տնաւնոց մերոց, վասն աթոռոյ մերոյ։ Փոքր թղթեայ գունդն, ես առնեմ զայն յոյժ անհարթ, այլ նա առեալ զքերիչն քերի. «Մէնշ փոքր է պակասուէւն, պարտ է ուղղել. այսպէս որքան փոքրի յանցանք մեր, պարտիմք ուղղել»։
Պ<արրօտ>. 24. Ի Կիւրակիի բարերարն իմ խնդրի զիս ճաշել ընդ՝ իւր, «զի զկնի ճաշուն, ասի, շուտով աւարտեսցուք զգունդն մեր»,
