շինքների։ Բայց արդեն 1941-ի հունիսին Ֆ–ի կառավարող շրջանները երկիրը ներ քաշեցին ՍՍՀՄ–ի դեմ ֆաշիստ, խմբավոր ման պատերազմի մեշ։ Սովետական բա նակի հաղթանակների հետևանքով 1944-ի սեպտեմբերին Ֆ․ դադարեցրեց ռազմ, գործողությունները, իսկ 1947-ի փետր․ 10-ին հաշտության պայմանագիր յնքեց ՍՍՀՄ–ի հետ։ Ֆ–ում լեգալացվեցին դեմո կրատ․ կազմակերպությունները, դ ստա– պարտվեցին պատերազմական հանցա գործները, արձակվեցին բոլոր ֆաշիստ, կազմակերպությունները։ 1948-ի ապրիլի 6-ին կնքված սովետա–ֆինլ․ բարեկամու թյան, համագործակցության և փոխօգնու թյան պայմանագիրը հուսալի հիմյ ծա ռայեց երկու երկրների միջև բարք դրա ցիական հարաբերությունների ու համա գործակցության զարգացման համար։ Այդ քաղաքականությունը, որը հայտնի է որ պես «Պաասիկիվի–Կեկկոնենի գիծ» ’պրե զիդենտներ Յու․ Պաւսսիկքւվիի և Ու․ Կեկ– կոնենքւ անուններով), արտահայտււմ է Ֆ–ի ձգտումը՝ իրականացնելու խաղաղա սիրական չեզոք կուրս ի շահ միջս զգա յին խաղաղության ու անվտանգության, բարեկամական հարաբերություններ պահ պանելու բոլոր երկրների հետ։ 19 55-ից Ֆ․ ՄԱԿ–ի անդամ է։ Մովետա–ֆինլ փո խադարձ վստահության ամրապնդումը իր արտահայտությունը գտավ Պորկկաչա– Ուդդի տարածքի վարձակալման իրավուն քից ՄՄՀՄ–ի վաղաժամկետ (1955) հրա ժարման մեշ։ Հաջողությամբ են զարգա նում սովետա–ֆինլ․ տնտ․ կացերը (1982-ին ապրանքաշրջանառությունը կազմեց 5,2 մլրդ ռ․), արդ․ խոշոր օբյեկտ ների համատեղ շինարարությունը։ 1970– 1980-ական թթ․ կնքվեցին նոր առևորա– տնտ․, գիտատեխ․ և մշակութ․ համագոր ծակցության համաձայնագրեր, որոնք ընդգրկում են մինչև 2000 թ․ ընկած ժա մանակաշրջանը։ 1983-ի հունիսին պրե զիդենտ Մ․ Կոյվիստոյի՝ Սովեսական Միություն կատարած այցելության ժա մանակ երրորդ անգամ երկարաձգվեց 1948-ի բարեկամության, համագործակ ցության ու փոխօգնության պայմանագրի ժամկետը, ստորագրվեցին նոր համաձայ– նագրեր (տես Սովեաա–ֆինչանդււկան համաձայնագրեր)։ Ֆ․ տնտ․ և առևտր․ կապեր է պահպանում Եվրոպական ւոըն– աեսական համագործակցության (ԵՏՀ) և Տնտեսական փոխօգնության խորհրդի (ՏՓԽ) հետ։ Ֆ–ին են պատկանում է վրո– պայում խաղաղության ու անվտանգու թյան ամրապնդման մի շարք կարևոր նախաձեռնություններ․ Հս․ Եվրոպայի եր– կըրների տարածքը միջուկազերծ (^ոտի հայտարարելը, Եվրոպայի անվտանգու թյան և համագործակցության համսեվ– իոպական խորհրդակցության հրավիրու մը (1969) ևն։
VI․ Քաղաքական կուսակցությունները,
արհմիությունները և հասարակս) կան
այլ կազմակերպությունները
Ֆ–ի ս ո ց ի ա լ–դ և մ ո կ ր ա տ ա–
կան կուսակցություն (ՖՍԴԿ)։
Ձևավորվել է 1899-ին, մտնում է Սոցին–
տերնի մեջ, ունի ավելի քան 100 հզ․
անդամ։ Ազգային կոալիցիոն
կ ու ս ա կ ց ու թ յ ու ն (ԱԿԿ), հիմնվել է
1918-ին, արտահայտում է խոշոր բուր
ժուազիայի, խոշոր հողատերերի, բարձր
աստիճանավորների շահերը։ Ունի մոտ
80 հզ․ անդամ։ Կենտրոնի կու
սակցություն (ԿԿ), հենվում է ունե–
վոր գյուղացիների, ինչպես նաև քաղա
քային բուրժուազիայի որոշ մասի վրա,
հիմնվել է 1906-ին, ունի մոտ 300 հզ․ ան
դամ։ Ֆ–ի գյուղական կուսակ–
ց ու թ յ ու ն (ՖԴԿ), հիմնվել է 1959-ին,
մանրբուրժ․ կուսակցություն է, ունի մոտ
30 հզ․ անդամ։ Շվեդական ժողո–
վըրդական կուսակցություն
(ՇԺԿ), հիմնվել է 1906-ին, միավորում է շվեդական ծագում ունեցող բուրժուա
զիայի և այլ խավերի շահերը, ունի մոտ
50 հզ․ անդամ։ Լիբերալ ժողո–
վըրդական կուսակցություն
(ԼԺԿ), ստեղծվել է 1965-ին։ Քրիստո
նեական միություն (ՔՄ), քաղ․
ասպարեզ է ելել 1958-ին, կղերական խըմ–
բավորում է, ունի մոտ 20 հզ․ անդամ։
Ֆ–ի սահմանադրական աջ կ ու–
սակցություն (ՖՍԱԿ), հիմնվել է 1973-ին, ծայրահեղ աջ ազգայնական խըմ–
բավորում է։
Ֆ–ի կոմունիստական կ ու -
ս ա կ ց ու թ յ ու ն (ՖԿԿ), հիմնվել է 1918-ին, ունի ավելի քան 50 հզ․ անդամ
(1985)։ Ֆ–ի ժողովրդի դեմոկրա
տական միություն (ՖԺԴՄ), հիմ–
նըվել է 1944-ին, դեմոկրատական ուժերի
համագործակցության մասսայական կազ
մակերպություն է, որում առաջատար դեր
է խաղում ՖԿԿ, ունի 170 հզ․ անդամ։
Ֆ–ի արհմիությունների
կենտրոնական կազմակեր–
պ ու թ յ ու ն (ՖԱԿԿ), մտնում է ԱԱՄԿ–ի
մեջ, ունի ավելի քան 1 մլն անդամ։
VII․ Տնւոեսաաշխարհագրական ակ
նարկ
Ֆ․ զարգացած ինդուաորիալ–ագրարա–
յին կապիտ․ պետություն է։ Արդյունաբե
րության բաժինը համախառն ազգ․ արդ
յունքում 25,3% է, գյուղատնտեսությանն
ու անտառային տնտեսությանը՝ 7,7,
առևտրինն ու սպասարկման ոլորտինը՝
10,1, տրանսպորտինն ու կապինը՝ 7,5%։
Ֆ․ ակտիվորեն մասնակցում է աշխատան
քի բաժանման միջազգային համակարգին։
Նա հանդիսանում է թղթի, թաղանթանյու
թի, նավերի, մեքենաների և փայտամշակ
ման ու թաղանթանյութի–թղթի արդյունա
բերության համար սարքավորումների խո
շոր մատակարարողը։ Տնտեսությանը բնո
րոշ է կապիտալի․ու արտադրության հա
մակենտրոնացման բարձր աստիճանը,
ուր կարևոր դիրք են գրավում մոնոպոլիս
տական խոշոր միավորումները։
Արդյունաբերությունը։ 1982-ին արդ
յունաբերության մեջ զբաղված էր տըն–
տեսապես ակտիվ բնակչության 25%-ը։
1984-ին արդյունահանվել է 800 հզ․ m
երկաթի հանքանյութ (խտանյութ), 57 հզ․
ա պղինձ, 159 հզ․ ա ցինկ, 15,3 հզ․ in
նիկել։ Արդյունահանվում են նաև քրո
միտներ, կոբալտ, վանադիում, կապար,
պիրիտ, գրաֆիտ, ասբեստ, դաշտային
սպաթ, տորֆ ևն։ էլեկտրաէներգիայի
արտադրությունը 43,3 մլրդ կվւո՝ժ է (1984), որի 40%–ից ավելին տալիս են
հէկերը, մոտ 40%-ը՝ ԱԷԿ–ը (Լովիսում,
կառուցվել է ՄՄՀՄ տեխ․ աջակցությամբ)։
1984-ին սև մետալուրգիայի ձեռնարկու
թյունները ձուլել են 1982 հզ․ ա թուջ,
2640 հզ․ m պողպատ, առավել խոշոր
ձեռնարկություններն են <ք^աուտարու–
կի» պետ․ մետալուրգիական կոմբինատը
(Ռաահե և Հյամենլիննա) և վերամշակող
մետալուրգիայի գործարաննրրը Իմատ–
րա, Տուրկու, Կովերհար քաղաքներում։
Գլխավոր մետալուրգիական ձեռնար
կությունները գտնվում են Կոկոլա քա
ղաքում։ Մեքենաշինության գլխավոր ճյու
ղերն են թաղանթանյութի–թղթի արդյու
նաբերության համար սարքավորումների
արտադրությունը, որի արտահանությամբ
Ֆ․ աշխարհում գրավում է առաջատար տե
ղերից մեկը։ Զարգացած են նաև մեքե
նաշինության այն ճյուղերը, որոնք մաս
նագիտանում են ամբարձիչ–տրանսպոր–
տային սարքավորումների, գյուղատնտ․,
անտառային արդյունաբերության, ճանա
պարհաշինական մեքենաների, էներգա–
ուժային սարքավորումների, ռադիոտեխ
նիկայի, ռադիոէլեկտրոնիկայի թողարկ
ման ուղղությամբ։ Գլխավոր] կենտրոն
ներն են՝ Հելսինկին, Տուրկուն, Սալոն,
Պորվոն։ Մեքենաշինության կարևոր ճյու
ղերից է նավաշինությունը (340 հզ․ բրուտ
տո ռեգիստրային տ ջրարկված, 1984)։
Առավել խոշոր նավաշինարանները գտնը–
վում են Տուրկուում, Հելսինկիում, Ռաու–
մայում։ Նավեր են կառուցվում մեծ մա
սամբ արտասահմանյան պատվերներով։
Հելսինկի․ «Վյարտսիլյա* նավաշինարանը
Փայտամշակման և թաղա^թանյութի–
թղթի արդյունաբերությունը տալիս է երկ
րի համախառն արդ․ արտադրանքի ար
ժեքի 1/4-ը։ Ֆ․ այդ ճյուղերի արտադրան
քի արտադրությամբ և արտահանությամբ
աշխարհում գրավում է առաջատար տե
ղերից մեկը։ Կա փայտասղոցում (8232 հզ․
մ3 սղոցանյութ), նրբատախտակի (592 հզ․
ա), փայտատաշեղի սաքիկներհ (128 հզ․
ա)է լուցկու, կահույքի, պատրաստի տը–
նակների արտադրություն (1984)։ Կարևոր
տեղ է գրավում թաղանթանյութի (4772 հզ,
ա), թղթի և ստվարաթղթի (7318 հզ․ աէ այդ թվում լրագրաթղթի՝ 1493 ալ․ ա, գրե
լու և տպագրական թղթի՝ 2616 հզ․ ա)
արտադրությունը (1984)։ Փայտասղոցման
և արտահանման կարևոր կենտրոններն
են Կոտկան, Կեմին և Պորին։ հիմ․ արդ
յունաբերության գլխավոր ճյուղերից է նավթավերամշակումը (ներմուծվող նավ
թի բազայի վրա, 1984-ին արտադրվել է 9920 հզ․ m նավթամթերք), պլաստմաս
սայի, պարարտանյութերի, ներկերի, սին
թետիկ մանրաթեւերի, կենցաղային քի–
