Խոպան հողեր մեկնողների ճանապարհումը Երևանի կայարանում (1954) մերիաականների և ամբողշ սովետական երիտասարդության ավելի ակտիվ մաս– նակցությունն ապահովելու մասին ՍՄԿԿ XX համագումարի (1956-ի Փետրվար) որո– շումները։ Կոմերիտմիությունը մեծ և արդյունա– վետ աշխատանք կատարեց արտադրու– թյան մեջ նորարարությունն ու գյուտա– րարությունը զարգացնելու, գիտությաև և արվեստի բնագավառի ստեղծագործող երիտասարդության աճեցման ուղղու– թյամբ ։ Դեռևս 40-ակաև թվականների 2-րդ կեսին և 50-ական թվականներին սո– վետահայ գիտության և արվեստի բնագա– վառներում ասպարեզ եկան բազմաթիվ շնորհալի ու տաղանդավոր երիտասարդ ստեղծագործողներ։ ՍՄԿԿ XXI համագու– մարը (1959-ի հունվար–փետրվար) կո– մերիտմիության ուշադրությունը վերըս– տին բևեռեց երիտասարդության կոմու– նիստական աշխարհայացքի ձևավորմաև, նոր հասարակարգի ակտիվ ու գիտակից անդամների դաստիարակության հարցերի վրա։ Համագումարը կոմերիտական կազ– մակերպությունների առջև դրեց յոթնամ– յակի (1959–1965) առաջադրանքները կա– տարելու խնդիր։ Երիտասարդությունը Ատաևձնեց նոր կառուցվող հիդրոէլեկ– տրակայանների, Աղստև–Երևան գազա– մուղի, բնակելի ու հասարակական շեն– քերի շինարարության շեֆությունը։ Ստեղծվեցին քիմ․ արդյունաբեիության օբյեկտների շեֆության կոմերիտական շտաբներ։ Երևանի Վ․ Ի․ Լենինի անվ․ էլեկտրամեքենաշինական գործարանի, Լենինականի գուլպայի ֆաբրիկայի և բազմաթիվ այլ ձեռնարկությունների կո– մերիտականները լայնորեն արձագանքե– ցին Մոսկվա– Ռյագան երկաթուղու, Մոսկվա–Սարտիրովոչնայա դեպոյի կո– մերիտականների նախաձեռնած կոմու– նիստական աշխատանքի շարժմանը։ Շատ տեղերում այն ընթանում էր տեխ․ առա– ջադիմության պայքարի համար նշանա– բանով։ Կոմերիտականները սրեցին պայ– քարը խոտանարարների դեմ։ Մեծ թվով ինժեներներ ստանձնեցին երիտասարդ բանվորներին իրենց բուհական գիտելիք– ները հաղորդելու պարտավորություններ։
ՀԼԿԵՄ Կենտկոմը պարբերաբար անց էր կացնում երիտասարդ բանվորների և ին– ժեներների ռացիոնալիզատորական առա– ջարկությունների և գյուտերի մրցույթներ։ ՀՍՍՀ ԴԱ ինստ–ներում և բուհերում այդ տարիներին զգալիորեն ավելացավ աս– պիրանտների, երիտասարդ գիտնական– ների ու դասախոսների թիվը։
ՀԼԿԵՄ գործունեությանը, աշխատան– քային ու ստեղծագործական խանդավա– ռությանը նոր թափ հաղորդեց ՍՄԿԿ XXII համագումարը (1961-ի հոկտեմբեր)։ Հիմնականում նրանց ուժերով կառուցվե– ցին Ագարակի պղնձամոլիբդենային կոմ– բինատն ու բանավանը։ Արփա–Սևան ջրատարը հայտարարվեց հարվածային– կոմերիտական կառույց։ Կոմերիտմիու– թյան նախաձեռնությամբ ստեղծվում էին հասարակական հիմունքներով գործող ինստ–ներ, ուսումնարաններ, ստադիոն– ներ, համալսարաններ (Կիրովականում, Հոկտեմբերյանում, Երևանում, Լենինա– կանում)։ 1962-ի մայիսին ծնունդ առան «Կոմերիտական լուսարձակ» շտաբները։ Ընդարձակվում են ՀԼԿԵՄ–ի կապերը աշ– խարհի առաջադեմ երիտասարդական կազմակերպությունների հետ։ Ելնելով ՍՄԿԿ XXIII համագումարի (1966-ի մարտ–ապրիլ) որոշումներից, կուսակ– ցությունը միջոցներ ձեռք առավ հասարա– կության կյանքում կոմերիտմիության դերն էլ ավելի բարձրացնելու, երիտասարդու– թյան լայն խավերի վրա նրա ներգործու– թյունն ուժեղացնելու համար։ Դա իր ար– տահայտությունը գտավ ութերորդ հըն– գամյակի (1966–70) պլանների կատար– մանը կոմերիտական կազմակերպություն– ների մասնակցության ակտիվացման մեջ։ 1966-ին հանրապետության նյութական բարիքների արտադրության ոլորտում աշ– խատում էին մոտ 200 հզ․ պատանիներ ու աղջիկներ։ ժող․ տնտեսության մեջ 16 հզ․ երիտասարդ մասնագետներ, նորարար– ներ ու գյուտարարներ զբաղված էին տեխ․ առաջադիմության կարևոր խնդիրների լուծման հարցերով։ Գիտության և տեխնի– կայի ասպարեզում լավագույն աշխատող– ների համար ՀԼԿԵՄ Կենտկոմը, Հոկ– տեմբերյան սոցիալիստական մեծ հեղա– փոխության 50-րդ տարեդարձի կապակ– ցությամբ, Հայաստանի լենինյան կոմե– րիտմիության ամենամյա մրցանակներ սահմանեց։ 1969-ին ավելի քան 2 հզ․ կոմերիտական–երիտասարդական կո– լեկտիվներ (բրիգադներ, օղակներ) մըր– ցում էին արտ․ բարձր կուլտուրայի հա– մար։ Վ․ Ի․ Լենինի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ կոմերիտմիությունն անցկացրեց կրթական և գաղափարական մակարդակի, աշխատանքային կարողությունների, նա– խաձեռնությունների , համամիութենական լենինյան ստուգարք։ 1968–69 ուս․ տա– րում ՀԼԿԵՄ քաղլուսցանցում ընդգրկված էին ավելի քան 120 հզ․ կոմերիտական– ներ ու երիտասարդներ։ Հաջորդ տարի այդ թիվը հասավ մոտ 150 հզ–ի։ ՀԼԿԵՄ–ը ուսման և աշխատանքի մեջ ձեռք բերած մեծ նվաճումներով դիմավորեց Մովե– տական Հայաստանի 50-ամյակը։ ՍՄԿԿ XXIV (1971-ի մարտ–ապրիլ) և ՍՄԿԿ XXV (1976-ի փետրվար–մարտ) համագումարները նոր կարևոր խնդիր– ներ առաջադրեցին կոմերիտմիությանը։ Մասնավորապես խնդիր դրվեց կոմերիտ– միությանը, երիտասարդական զանգված– ներին ավելի լայնորեն ներգրավել սոց– մրցության մեջ, բարձրացնել նրանց ստեղ– ծագործական ակտիվությունը, երիտա– սարդ բանվորների ու մասնագետների դե– րը տեխ․ առաջընթացի արագացման ու աշխատանքի գիտ․ կազմակերպման գոր– ծում։ Հանրապետությունում 820 երիտա– սարդական կոլեկտիվներ հիմնեցին խնա– յողության կոմերիտական ֆոնդեր։ Ուժե– ղացավ պայքարը ՍՄԿԿ ագրարային քա– ղաքականությունն իրագործելու համար։ Գյուղական կոմերիտական կազմակեր– պությունները շարժում ծավալեցին հա– նուն հողերի և տեխնիկայի արդյունավետ օգտագործման, գյուղատնտ․ արտադրու– թյան կոմպլեքսային մեքենայացման ու էլեկտրիֆիկացման։ Կուսակցության հանձնարարականով ՀԼԿԵՄ–ը անասնա– պահությունը համարեց հարվածային ճա– կատ և միջոցներ ձեռք առավ անասնապա– հական ֆերմաների կոմպլեքսային մեքե– նայացմանն ու էլեկտրիֆիկացմանը երի– տասարդության մասնակցությունն ուժե– ղացնելու համար։ Միայն 1971-ին կոմե– րիտմիության ուղեգրերով անասնապա– հության բնագավառում աշխատանքի ան– ցավ 650 երիտասարդ։ Հանրապետության կոմերիտական կազ– մակերպությունների մարտունակության, նրանց աշխատանքի բովանդակության ընդհանուր մակարդակի բարձրացմանը մե– ծապես նպաստեց ՀԿԿ Կենտկոմի 1975-ի հունվարյան պլենումը։ Այն բացահայտեց հանրապետության ժող․ տնտեսության, առևտրի, ինչպես նաև գաղափարադաս– տիարակչական աշխատանքներում տեղ գտած լուրջ թերությունները և կոմերի– տական կազմակերպություններին տվեց դրանց վերացման կոնկրետ հանձնարարա– կաններ։ Տասներորդ հնգամյակի «Որակ և արդյունավետություն» նշանաբանը դար– ձավ կոմերիտմիության ողջ գործունեու– թյան նշանաբանը։ Արդ․ ձեռնարկություն– ների կոմերիտական կազմակերպություն– ներում ծավալվեցին «10-րդ հնգամյակի յուրաքանչյուր տարին՝ 10 ամսում», «Աշ– խատել աււանց ես մեացուլՆնրի, արդյա– նավետ և բարձր որակով», «Երևանյան արտադրանքը միայն բարձրորակ», գյու– ղատնտեսության մեջ՝ «Անասնապահու– թյունը կոմերիտմիության հարվածային գործն է», «Պայքար յուրաքանչյուր տա– րում մեկ ու կես տարվա կերի պաշարի համար» շարժումները։ Կոմերիտական– ները ստանձնեցին Ջողազի և Ախուրյանի ջրամբարների շինարարության շեֆու– թյունը, ակտիվորեն մասնակցեցին հան– րապետությունում առաջին ագրոարդյու– նաբերական համալիրների և միջտնտե– սային ձեռնարկությունների ստեղծմանը (Նաիրիի, Հրազդանի, Ղուկասյանի, Մի– սիանի շրջաններում)։ Մեծ թվով կոմերի– տականներ գործուղվեցին անասնապա– հական աշխատանքի բնագավառ։ Հան– րապետության կոմերիտականները զգա– լի աշխատանքներ կատարեցին գյուղա– տնտեսության զարգացման վերաբերյալ ՄՄԿԿ ԿԿ–ի 1965-ի մարտյան և 1978-ի հու– լիսյան պլենումների որոշումները կենսա– գործելու հաւքար։ Բազմաթիվ կազմակեր– պություններ վերանայեցին և ստանձնե– ցին նոր, ավելի բարձր պարտավորություն–
