Աղ․ 1
ՀՍՍՀ գետերի բազմամյա միշին տարեկան հոսքի բնութագրիչները
Գետը
С1
6Տ
&
ւ՚ճտ,
ց ей
СО л *=>
Հոսքի
մոդուլը,
է/Վ Կ**
Հոսքի
շերտի
բարձրու–
թյունը,
մմ
л1з
Н
v 5 §
Արաքսի ավազան
Ազատ
6,4
202
12,2
384
0,60
Ախուրյան
31,8
847,4
3,91
123
t
Արաքս (Արարատյան դաշտ)
86,2
272,4
3,90
123
–
Արգիճի
4,64
147
14,2
447
0,66
Արփա
21,5
679
10,05
331
0,48
Գավառագետ
3,82
121
8,18
258
0,38
Կարճաղբյուր
1,19
38
10,3
324
0,43
Հրազդան
22,6
714
9,78
308
0,47
Մարմարիկ
5,2
164
13,4
422
0,57
Մեծամոր
33,1
1046
9,35
294
t
Մեղրի
3,23
102
11,8
372
0,57
Ողշի
9,6
303
14,5
457
0,55
Որոտան
21,5
679
10,6
334
0,45
Վարդենիս
1,77
56
16,1
507
0,67
Վեդի
2,02
64
6,14
193
0,38
Քասաղ
6,75
213
6,62
209
0,31
Կուրի ավազան
Աոստև
9,18
290
7,24
228
0,34
Դեբեդ
37,0
1169
9,89
312
0,46
Հախում
1,41
44
8,35
262
0,40
Զորագետ
16,8
531
11,6
365
0,48
Տավուշ
0,75
24
7,35
232
0,37
Փամբակ
8,96
283
8,37
264
0,42
nuiui տարիներին գերազանցում են ստոր–
երկրյա ջրերի բաղադրիչին։
10–15%-ը անձրևային սնումն է, որը
երբեմն առաջացնում է վարարումներ ու
սելավներ։
Հանրապետության բոլոր գետերի տա–
րեկան միջին ծախսը՝ 220 հոսքի
մոդուլը՝ 7 ւ/վ կԱ2։ Ջրայնությամբ աչքի
են ընկնում Զորագետ, Աղստև, Գեղարոտ,
Մարմարիկ, Վարդենիս, Արգիճի, Որո–
տան, Ողջի գետերի վերին հոսանքները։
Հանրապետության գետերը, բացառու–
թյամբ Մեծամորի, ունեն հոսքի սեզոնա–
յին անհավասարաչափ ռեժիմ։ Առանձնաց–
վում է մեկ հիմնական հորդացում (գարնա–
նը) և երկու սակավաջրություն (ամռանը
և ձմռանը, տես աղ․ 1, 2)։
ՀՍՍՀ գետաջրերը պատկանում են Փոքր
և միջին հանքայնացում ունեցող ջրերի
խմբին, միայն Սևանի և Մեծամորի ջրերն
ունեն համապատասխանաբար 700–
725 ւէգհ և 500–520 մգհ աղիություն։
Ամենավւոքր հանքայնացումը դիտվում է հրաբխային ծածկույթների տարածման
մարզում։ Ծալքաբեկորավոր լեռների
մարգում այն 50–80% –ով մեծ է։ Ակունք–
ներում 50–100 ւէգհ է, միջին հոսանքնե–
րում՝ 150–200 է!գ/ւ, ստորին հոսանքնե–
րում4 200–250 է[գ/չ։ Ջրերը պատկանում
են հիդրոկարբոնատային դասի կալցիու–
մական խմբին, պիտանի են խմելու և
ոռոգման համար։ Հրաբխային շրջանների
ջրերը դասվում են աշխարհի լավագույն
ջրերի շարքը։ Գետաջրերում լուծված նյու–
թերի տարեկան հոսքը կազմում է 1,3 մլն in
(Կուրի ավագանում՝ 0,4, Արաքսի ավա–
զանում՝ 0,9 մլն иг)։ Մեծամոր, Տանձուտ,
Հրազդան, Ազատ, Արփա, Մեղրի, Ողջի,
Որոտան գետերի քիմիական հոս–
ք ը (լուծված նյութերի քանակը) 50–
100 m/կմ2 է։ Վերջին տարիներին, կապ–
ված պարարտանյութերի օգտագործման
ու արդյունաբերական թափոնների հետ
Աղ․ 2
ՏՍՍՀ գետերի միշին տարեկան,
առավելագույն և նվազագույն
ծախսերը
․ ^
Տ*
․ ^
%
с
ժ
Դետեր
Միշին
րեկան,
03
¥ տ*
В
о*
■1*
Ազատ
6,40
114
4,0
Ախուրյան
31,8
529
15,7
Աղստև
9,18
144
2,24
Արաքս
86,2
1690
16,6
Արգիճի
5,13
265
1,75
Արփա
21,5
340
9,14
Գավառագետ
3,82
72,5
2,84
Դեբեդ
37,0
760
13,4
Հախում
1․41
40
0,4
Հրազդան
22,6
–
–
Զորագետ
16,6
395
7,09
Մեծամոր
33,1
250
28,6
Մասրիկ
4,14
21,5
2,74
Մեղրի
3,23
87,5
0,94
Ողշի
9,6
–
2․96
Որոտան
21,5
350
11,2
Տավուշ
0,75
110
0,16
Փամբակ
12,0
166
3,8
Քասաղ
6,75
188
2,98
Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 13.djvu/64
Jump to navigation
Jump to search
Այս էջը սրբագրված չէ
