ների ամբիոնը։ Դ–ի գիտական աշխատու– թյունները վերաբերում են երեխաների բրուցելոզի, տուբերկուլոզի, մալարիայի, մենինգիտի, կարմրուկի, լեյշմանիոգի, դի– զենտերիայի, պոդագրայի և այլ հիվան– դությունների բուժման հարցերին։ Գ․ եռանդուն աշխատանք է կատարել նաե Հայաստանի հանքային ջրերի ու առող– ջարանների հետազոտման բնագավառում։ Գ․ եղել է Երեանի մանկաբույժների ընկե– րության, ՀՍՍՀ Առժողկոմատի մանկա– բուժական խորհրդի նախագահ և ՍՍՀՄ մանկաբուժական խորհրդի անդամ։ Պար– գևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով։ Նրա անվամբ է կոչ– վում Երևանի մանկական առաջին կլինի– կական հիվանդանոցը։ Հ* Գևորգյան
ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆ Հրաչյա Կարապետի (ծն․ 14․6․1919, Ալեքսանդրապոլ), հայ սովե– տական աշխարհագրագետ–գեոմորֆոլոգ։ Աշխարհագրական գիտ․ դ–ր (1966), պրոֆ․ (1968)։ ՍՄԿԿ անդամ 1944-ից։ Ավարտել է (1941) Երևանի մանկավարժական ինստ–ը։ Աշխատել է (1943–53) Լենինա– կանի մանկավարժական ինստ–ում, 1953-ից՝ Երևանի պետ․ համալսարանում։ Դ–ի աշխատությունները վերաբերում են ՀՍՍՀ ռելիեֆի ձևավորման արտածին ազդակներին, գետերի կոշտ հոսքին, լանդշաֆտների երկրաքիմիային և հիդ– րոլոգիայի ընդհանուր հարցերին։ Երկ–․ Հայկական ՍՄ՚տ հրաբխային բարձրա– վանդակի հողմնահարման պրոցեսները, Ե․, 1962։ "Հիդրոլոգիա, մաս 1–2, Ե․, 1962։ Լանդ– շաֆտների գեոքիմիա, Ե․, 1968։
ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆ Ռուբեն Նիկոլայի [ծն․ 15․12․1912, գ․ Խնուշինակ (այժմ՝ ԼՂԻՄ Մարտունու շրջանում)], սովետական բա– նակի կապի զորքերի գեներալ–լեյտենանտ (1968-ից)։ ՍՄԿԿ անդամ 1941-ից։ Ավար– տել է Լենինգրադի կապի կարմրադրոշ ակադեմիայի բարձրագույն դասընթացնե– րը (1950)։ Հայրենական մեծ պատերազ– մի ժամանակ ծառայել է տարբեր ռազ– մաճակատների կապի վարչություններում, եղել է բանակի կապի զորքերի պետի տե– ղակալ, հրաձգային կորպուսի կապի պետ։ 1950-ից ծառայել է Հեռավորարևելյան և Բելոռուսական ռազմ, օկրուգներում, եղել է սովետական զորախմբերի կապի պետ Ռ․ Ն․ Գաբրիելյան Ռումինիայում և Դերմանիայում։ Պարգե– վատրվել է Լենինի 2, Կարմիր դրոշի 2, Կարմիր աստղի 2, Հայրենական պատե– րազմի 1-ին և 2-րդ աստիճանի, ռում․ և լեհական շքանշաններով։
ԳԱԲՐԻՁԵՎՍԿԻ Դեորգի Նորբերտովիչ [ 11(23)․2․1860, Մոսկվա–23․3(5․4)․1907, Մոսկվա], ռուս մանրէաբան, համաճարա– կագետ։ 1884-ին ավարտել է Մոսկվայի համալսարանի բժշկ․ ֆակուլտետը, ապա աշխատել Ի․ Մեչնիկովի, Ռ․ Կոխի, է․ Ռուի, Պ․ էռլիխի լաբորատորիաներում։ 1891-ին Մոսկվայի համալսարանում ստեղծել է մանրէաբանության լաբորատորիա, 1895-ին կազմակերպել մանրէաբանության ինստ–ը։ Դ․ Մանրէաբանության ռուսաս– տանյան ընկերության հիմնադիրն է։ Նրա աշխատանքները հիմնականում վերաբե– րում են դիֆթերիայի, քութեշի, ետադարձ տիՖի ուսումնասիրությանը։ Մանկաբույժ Ն․ Ֆ․ Ֆիլատովի հետ Ռուսաստանում առաջին անգամ կիրառել է դիֆթերիայի շիճուկաբուժումը։
ԳԱԲՐՈՎՈ, քաղաք Բուլղարիայում, Մտա– րա Պլանինա լեռնաշղթայի հյուսիսային լանջին, Ցանտրա գետի ափին։ Դաբրովո– յի օկրուգի վարչական կենտրոնն է։ 70 հզ․ բն․ (1970)։ Զարգացած է մեքենաշի– նությունը, թեթև, սննդի և կահույքի ար– դյունաբերությունը։ Ամեն տարի անցկաց– վում է հումորի ազգային փառատոն։ ԳԱԲՈհՆ ԻԱ–ՑԱԳԱՐԵԼԻ Նատո (Ն Ш տ UI- լ ի ա) Մերաբի [3(15)․2․1859, Դորի – 16(29)․8․1910, Թիֆլիս], վրացի դերասա– նուհի։ 1879-ին ընդունվել է Թիֆլիսի վրաց դերասանական խումբը, մասնակցել ժող․ թատրոնների, հատկապես Ավճալյան աու– դիտորիայի ներկայացումներին։ Մեծ վար– պետությամբ կատարել է ամուսնու՝ Ա․ Ցա– գարելու պիեսների հերոսուհիների դե– րերը՝ Թալալա, Օրոմսե, Բալի, Խանում («Ինչ կցանես, այն կհնձես», «Այլ ժամա– նակներ են հիմա», «Սիբիրական», «Խա– նում»)։ Դ–Ց․ սերտորեն կապված է եղել նաև հայ իրականությանը, Շուշանի և Խամփերու (Սունդուկյանի «Պեպո» և «Խա– թաբալա») լավագույն դերակատարն էր վրաց թատրոնում։ Հայ –վրաց ական երե– կույթների ժամանակ բազմիցս կատարել է «Ծիծեռնակ» երգը։ Բ․ Հովակիմյան ԳԱԳ, բերդ Մեծ Հայքի Ուտիք նահանգում։ Մտույգ տեղադրությունը հայտնի չէ։ Հա– վանորեն գտնվել է Աղստև գետի ձախ ափին, Դագա դաշտի հվ․ կողմում։ Կառուց– վել է X դ․ և այդպես է կոչվել Դագիկ թա– գավորի (հավանաբար Դագիկ Ա Բագրա– տունի, 989–1020) անունով։ Վրաց Դավիթ Շինարար թագավորը 1123-ին սելջուկ– թուրքերից ազատագրել է Դ․։ XII դ․ վեր– ջին Դ․ անցել է Զաքարյան Վահրամին՝ որ– պես պարգև ռազմ, սխրանքների և վրաց արքունիքին մատուցած ծառայություննե– րի։ Դ․ եղել է Զաքարյան իշխանության Վահրամյանների ճյուղի աթոռանիստը, որի պատճառով էլ կարճ ժամանակում բարեկարգվել է, դարձել Հայաստանի հս–արլ․ մասի նշանավոր կենտրոններից մեկը։ 1236-ին բերդը պաշարվել է թաթար– մոնղոլների կողմից։ Վահրամ Դագեցին հպատակվել է նվաճողներին, բայց ապարդյուն։ XIII դ․ 2-րդ կեսից հետո Դ․ այլևս չի հիշատակվում։ Գրկ․ Կիրակոս Գանձակեցի, Պատմություն Հայոց, Ե․, 1961։ Վարդան Վարդապետ, ^աւաքումն պատմութեան, Վնտ․, 1862։ Հովհաննիսյան Մ․, Հայաստանի բերդերը, Վնտ․, 1970։ Բ․ Ու յարաբ յան
ԳԱԳԱՐԻՆ Դրիգորի Դրիգորևիչ [29․4 (11․5)․1810, Պետերբուրգ – 30․1․1893, Շատելրո (Ֆրանսիա)], ռուս նկարիչ։ Մո– Դ․ Գ․ Գագարին․ «Ալագյագ լեռան տե– սարանը», ջրաներկ (1842, Հայաստանի պե– տական պատկերասրահ) վորել է Կ․ Պ․ Բրյուլլովի մոտ։ 1859– 1872-ին եղել է Պետերբուրգի Գեղարվես– տի ակադեմիայի փոխնախագահը։ Ստեղ– ծել է շուրջ 2000 գրաֆիկական և գե– ղանկարչական աշխատանք (բնանկար– ներ, դիմանկարներ, ժանրային կոմպո– զիցիաներ, ռազմի տեսարաններ, գրքի ձևավորումներ)։ 1840-ին եղել է Թիֆլի– սում, ապա Հայաստանում (1841–43), ուր ևս ստեղծել է բազմաթիվ կտավներ։ Հայաստանի պետ․ պատկերասրահում են գտնվում Գ–ի «Ռամազանի երեկոն Գյոյ– մզկիթի մոտ» (1840), «Ալագյազ լեռան տեսարանը» (1842), «Ավետիք Ծաղիկյանի դիմանկարը» և այլ գործեր։ Գրկ․ Սարգսյան Մ․, ՝՝Հայկական և ռու– սական կերպարվեստի կապերը XIX–XX դարերում, Ե․, 1953։ Մ․ Ղազարյան
ԳԱԳԱՐԻՆ Ցուրի Ալեքսեևիչ [3․9․1934, գ․ Կլուշինո (Սմոլենսկի մարզի Գժատսկի, այժմ՝ Գագարինի շրջանում) – 27․3․ 1968], ՍՍՀՄ տիեզերագնաց–օդաչու, գըն– դապետ, Սովետական Միության հերոս (1961)։ ՍՄԿԿ անդամ 1960-ից։ Ավարտել է Չկալովի (այժմ՝ Օրենբուրգ) ռազմա– ավիացիոն ուսումնարանը (1957) և Մոսկ– վայի Ն․ Ե․ ժուկովսկու անվ․ ռազմա– օդային ինժեներական ակադեմիան (1968)։ Ցոլ․ Ա․ Գագարին Տիեզերագնացների ջոկատի անդամ է դարձել 1960-ից։ 1961-ի ապրիլի 12–ին «Վոստոկ» տիեզերանավով կատարել է աշխարհում առաջին տիեզերական թռիչ– քը՝ Երկրի շուրջը պտտվելով 1 ժ 48 /շ–ում։ Եղել է ՍՍՀՄ VI և VII գումարումների Գե– րագույն սովետի դեպուտատ։ Պարգևա– տըրվել է Լենինի շքանշանով և արտա– սահմանյան շատ երկրների բարձրագույն պարգևներով։ 1966-ից՝ Տիեզերագնացու– թյան և Տիեզերքի հետազոտման միջազ– գային ակադեմիայի պատվավոր անդամ։
