նանք» (1963), «Ցասում» (1963) կտավնե–րին, Կոմիտասին նվիրված նկարաշարին (1963–65) բնորոշ է կոթողայնությունը։ Գ․ ստեղծել է հայ և վրաց գրողների դիմա–նկարներ («Դ․ Դեմիրճյան», 1922, «Ե․ Չա– րենց», 1929, «Ա․ Շիրվանզադե», 1930, «Գալակտիոն Տաբիձե», 1957, «Տ․ Թու– մանյան», 1969)։ 1923–60-ին Գ․ նկարչու–թյուն է դասավանդել Թբիլիսիի հայկ․ դպրոցներում։ Պ․ Հայթայան Պատկերազարդումը աես 384-րդ էջից հետո՝ ներդիրում։
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Գրիգոր Արշակի [1898, Ալեքսանդըապոլ (այժմ՝ Լենինական)– 27․4․1970, Լենինգրադ, թաղված է Տուն– վարի 9-ի զոհերի գերեզմանատանը], սովետական բանակի գեներալ–մայոր (1943-ից)։ 1917-ին եղել է Կարմիր գվար–դիայի շարքերում։ Քաղաքացիական պա–տերազմի ժամանակ ծառայել է Առաջին հեծյալ բանակում, մասնակցել Դենի– կինի, Վրանգելի, պանական Լեհաստանի դեմ կռիվներին։ Տետագայում Տայկական լեռնահրաձգային դիվիզիայում եղել է առանձին հեծյալ էսկադրոնի հրամանա–տար։ 1928-ին ավարտել է Կինի ռազմ․, 1931-ին՝ Նովոչերկասկի բարձրագույն հե–ծելազորային դպրոցները, 1942-ին՝ Մ․ Ֆրունզեի անվ․ ռազմ, ակադեմիան։ Տայրենական մեծ պատերազմի տարինե– րֆՆ ՏասՆա1յցել է Ուկրաինայի, Բելո– ռուսիայի, ապա՝ Լեհաստանի ազաաա– գըրմանը։ Եղել է դիվիզիայի հրամանա–տար։ Պարգնատրվել է Լենինի, Կարմիր դրոշի 4, Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշաններով։
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Գրիգոր Արտաշեսի [ծն․ 13․1․1913, գ․ Քալարա (այժմ՝ ՏՍՍՏ Մա– սիսի շրջանի գ․ Ղուկասավան)], հայ սովե–տական ֆոլկլորագետ։ Բանասիրական գիտ․ դ–ր (1960),պրոֆեսոր (1973)։ 1939-ին ավարտել է Երևանի պետական համալսա–րանի բանասիրական ֆակուլտետը։ 1973-ից ղեկավարում է ՏՍՍՏ ԳԱ հասա–րակական գիտությունների բաժանմուն–քին կից «Սասունցի Դավիթ» էպոսի խում–բը։ Գրել է «Տայ ժողովրդական հերոսա–կան էպոսը» (1960), «Սովետահայ վիպեր– գերն ու պատմական երգային բանահյու–սությունը» (գիրք 4, 1965), «Տայ ժողովըր– դական վիպերգերը և պատմակաև երգա– յիև բանահյուսությունը» (գիրք 1, 1972), «Սասունցի Դավիթ» (1977)։
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Գրիգոր Տովհաննեսի [ծն․ 10․3․1923, Մարի (Թուրքմ․ ՍՍՏ–ում)], Փառքի երեք աստիճանի շքանշանների ասպետ (18․9․1944, 28․12․1944, 15․5․1946), պահեստի ավագ։ Տայրենական մեծ պա–տերազմի ժամանակ մասնակցել է Վորո– նեժի, Առաջին ն Երկրորդ ուկրաինական ռազմաճակատների ռազմ, գործողություն–ներին։ Փառքի շքանշանների է արժանա–ցել Ցասսի Քիշննյան պլացդարմի ճեղք–ման, Տունգարիայի, հատկապես Բուդա– պեշտի ազատագրման, ինչպես նան Վիեն–նայի համար մղված մարտերում ցուցա–բերած խիզախության համար։ Գ․ ներկա–յումս ապրում է Տաջիկ․ ՍՍՏ–ում։
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Զավեն Տիգրանի [ծն․ 14․1․ 1910, Ալեքսանդրապոլի գավառի Ձիթ– հանքով գ․ (այժմ՝ ՏՍՍՏ Անիի շրջանում)], հայ սովետական պատմաբան։ Պատմ․ գիտ․ դ–ր, պրոֆեսոր (1952), գիտության վաստակավոր գործիչ (1965)։ ՍՄԿԿ ան–դամ 1933-ից։ Ավարտել է Երնանի պետա–կան համալսարանի պատմության ֆա–կուլտետը (1935)։ 1941–53-ին վարել է կուսակցական ն պետ․ ղեկավար պաշտոն–ներ (ՏԿԿ Երնանի քաղկոմի, ապա ՏԿԿ Կենտկոմի ագիտացիայի ն պրոպագան–դայի բաժնի վարիչ, «Լենինյան ուղիով» ամսագրի խմբագիր, ՏԿԿ Կենտկոմի քար–տուղար, ՏՍՍՏ կուլտուրայի մինիստր)։ 1957-ից Երնանի Խ․ Աբովյանի անվ․ ման–կավարժական ինստ–ի ՍՍՏՄ ժողովուրդ– ների պատմության ամբիոնի վարիչն է։ Գ–ի «Ռուս և հայ ժողովուրդևերի ռազմա– կաև համագործակցություևը» (1957), «Արևելյաև Տայաստանի միացումը Ռու–սաստանին XIX դ․ սկզբին» (1959, ռուս․), «Տայ և ռուս ժողովուրդևերի դարավոր բարեկամությունը» (և․ 1–2, 1960–1967) աշխատություններում արծարծված են Ռու–սաստանի հետ հայերի տնտ․, մշակու–թային ն ռազմա–քաղ․ կապերի սկզբնա–վորումն ու զարգացման պատմությունը։
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ (Տեր–Գրիգորյան) Կամսար Ներսեսի [ծն․ 1(14)․4․1911, գ․ Գանձա (Վրաաոան)], սովետական գրականագետ։ Բանասիրական գիտ․ դ–ր (1956)։ ՍՄԿԿ անդամ 1941-ից։ 1935-ից աշխատում է ՍՍՏՄ ԳԱ ռուս գրականության ինստ–ում (1955–70-ին ևղևլ է դիրեկտորի տեղա–կալ)։ Լույս են տեսել Դ–ի «Վահան Տեր–յան» (հայ․ հրտ․ 1956, ռուս․՝ 1957), «Վա* լերի Բրյուսովը և հայ պոեզիաև» (հայ․ հրտ․ 1959, ռուս․՝ 1962), «Տովհանևես Թումանյան» (3-րդ հրտ․, 1969, ռուս․), «Ավետիք Իսահակյան» (1962, ռուս․), «Տայաստանը ռուս գրականության և գեղաևկարչությաև մեջ» (1962, ռուս․), «Լերմոնտովը և ռոմանտիզմը» (1964, ռուս․), «Ռուս–հայ գրակաև կապերի պատ–մությունից» (1974, ռուս․), «ՄիքայելՆալ– բանդյան» (1966, ռուս․) գրքերը։
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Տամբարձում Գրիգորի (ծն․ 9․5․1893, Թավրիզ), իրանահայ կոմպո–զիտոր։ 1913-ին ավարտել է Ատրպատա– կանի թեմական–կենտրոնական դպրոցը, մինչև 1923-ը պաշտոնավարել Ղազվինի ազգային դպրոցում։ 1923–27-ին սովորել է Փարիզի Երգեցողության դպրոցում (Schola Cantorum)՝ աշակերտելով Վեն– սան դ’ Էնդիին։ 1927-ին շարունակել է երաժշտական– մանկավարժական գործու–նեությունը Ռեշտում, ապա՝ Թեհրանում, ուր 1928-ին հիմնել է «Կոմիտաս» երգչա–խումբը (ղեկավարել է մինչն 1969-ը)։ Գրել է 200-ից ավելի հայկ․ երգ, խմբերգ, պարերգ, արնելյան–պարսկական էսքիզ–ներ։ Ց․ Բրաայան
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Տրանտ Արամի (13․4․1919, Սուխում– 27․1․1962, Ցակուտսկ), սովե–տական կոմպոզիտոր։ ՌՍՖՍՏ (1958) և Ցակուտական․ ԻՍՍՏ (1957) արվեստի վաստ․ գործիչ։ 1952-ին ավարտել է Մոսկ–վայի կոնսերվատորիան։ 1953-ին տեղա–փոխվել է Ցակուտիա, զբաղվել յակուտա– կան երաժշտական ֆոլկլորի հավաք– մամբ, մանկավարժական ն ստեղծագոր–ծական գործունեությամբ։ 1956-ին Գ–ի նախաձեռնությամբ Յակուտսկի երաժըշ– տական ուսումնարանում ստեղծվել է տե– սական–ստեղծագործական բաժանմունք։ Գրել է ջութակի կոնցերտ (1954), «Տոնա–կան Ցակուտիա» օրատորիան (1955), սիմֆոնիա (1955), «Լոոկուտ ն Նյուրգու– սուն» քնարական օպերան (1958), «Տյու– սիսի ծաղիկը» օպերևտը (1961), «Երջան–կության քարը» բալետը (1961), յակու– տական թեմաներով երգեր։ Գ–ի խմբա–գրությամբ հրատարակվել է յակուտական ժող․ երգերի երկու ժողովածու։ Ա․ Թադևոսյան
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Տրաչյա Գնորգի "(22․10․ 1907, Կարս– 19․4․1969, Երնան), հայ սովետական գրականագետ։ ՍՄԿԿ ան–դամ 1939-ից։ Տայաստանի սովետական գրողների միության վարչության առաջին քարտուղար (1938–39, 1946), «Կոմու–նիստ» («Коммунист») թերթի խմբագիր (1939–44), «Պրավդա» թերթի ՏՍՍՏ սե–փական թղթակից (1944–46), ՏՍՍՏ կի–նեմատոգրաֆիայի մինիստր (1946–48), ՏՍՍՏ Մինիստրների սովետին կից հայ եկեղեցու գործերի կոմիտեի նախագահ (1948–57), «Սովետական Տայաստան» ամսագրի խմբագիր (1959–63)։ Գրել է «Սոցիալիստական ռեալիզմի պոեզիայի հիմնադիրը» (1950), «Գրական ակնարկ–ներ» (1955) և այլ աշխատություններ։
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Մարգարիտ Սերգեյի [ծն․ 12(25)․6․1913, Ուստ–Լաբինսկ, Կրասնո– դարի երկրամաս], հայ սովետական ախ–տաբան ՜ֆիզի ոլոգ։ Անասնաբուժ․ գիտ․ դ–ր (1953), պրոֆեսոր (1954), ՏՍՍՏ գիա․ վաստ․ գործիչ (1964)։ 1946-ից՝ Երնա–նի անասնաբուծական–անասնաբուժւսկան ինստ–ի ֆիզիոլոգիայի և ախտաբանական ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի վարիչ։ Գ–ի աշ–խատությունները նվիրված են ցավի պրո–ցեսի, օրգանիզմի կենսագործունեության ու դիմադրողականության համար միկ– րոտարրերի (մոլիբդեն, կոբալտ նն) նշա–նակության, իմունոլոգիական, ալերգիկ ռեակտիվականության ցուցանիշների ու–սումնասիրությանը, ֆերմենտային հա–մակարգերին։ Գ․ ՏՍՍՏ ախտաբան–ֆիզիոլոգների ընկերության նախագահի տեղակալն է։ Հեն․ Խաչատրյան
ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ Մարկ Վլադիմիրի [ծն․ 16(29)․4․1900, Նոր Նախիջնան], հայ սո–վետական ճարտարապետ։ ՏՍՍՏ արվես–տի վաստ․ գործիչ (1940), վաստ․ ճարտա–րապետ (1968)։ ՍՄԿԿ անդամ 1945-ից։ Ավարտել է Երնանի պետ․ համալսարանի տևխ․ ֆակուլտետը (1928)։ Աշխատակցել է Ա․ Թամանյանին (1926-ից), համատեղ նախագծել մանկական կլինիկական հի–վանդանոցը Երնանում։ 1938–51-ին եղել է Երնանի գլխավոր ճարտարապետը։ 1951-ից Տայարդնախագիծ ինստ–ի դիրեկ–
