պրոբլեմներից է, իսկ դրա սահմանափա–կումը՝ բանվոր դասակարգի պայքարի պահանջներից մեկը։ Սոցիալիստական երկրներում «Ե․ ա․» հասկացություն գո–յություն չունի, գործող աշխատանքային օրևևսդրությամբ սահմանված է աշխա–տանքային գործունեության բարձր տա–րիք։ Այսպես, ՍՍՏՄ Գերագույն սովետի Նախագահության 1956-ի դեկա․ 13-ի հրա–մանագրով արգելված է աշխատանքի ըն–դունել 16-ից ցածր տարիք ունեցող ան–ձանց։
ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԵՎ ԴԵՌԱՀԱՍՆԵՐԻ ՀԻ–ԳԻԵՆԱ, հխգքւենայխ մասնաճյուղ։ Ուսում–նասիրում է աճող օրգանիզմի առողջու–թյան պահպանման ևարցերը, արտաքին միջավայրի ազդեցությունը երեխաների և դեռահասների վրա, մշակում մտավոր ու ֆիզիկական զարգացումն ապահովող միջոցառումներ ու նորմաներ։ Մի շարք երկրներում Ե․ և դ․ հ․ կոչվում է «Դպրո–ցական և համալսարաևական հիգիենա» կամ «Դպրոցական բժշկություն»։ 1959-ին ստեղծվել է Դպրոցական ու համալսարա–նական հիգիենայի և բժշկությաև միջազ–գային միությունը։ Ե․ ն դ․ հ–ի մեթոդական հիմքը օրգանիզմի և արտաքին միջավայ–րի կապի միասնությունն Է, տևսական հիմ–քը՝ հասակային անատոմիան ու ֆի–զիոլոգիան։ Ե․ և դ․ հ․ հետազոտում է ևաև երեխաների աճման ու զարգացման ընդ–հանուր օրինաչափությունները (կախված սեռից, տարիքից, կենսաբանական ու սոցիալական գործոններից), մշակում սո– վորողևերի դաստիարակչական–կրթա– կան, աշխատանքային, ուսումնական, օրվա ռեժիմի, ֆիզիկական դաստիարա–կության, լիարժեք սննդի, հիվանդություն–ների կանխարգելման ն հակահամաճա–րակային միջոցառումների կազմակերպ–ման հարցերը։ Ե․ 1ւ դ․ հ․ սերտորեն ա– ռընչվում է մանկավարժության և հոգեբա– նության հետ։ 1>ուսաստանում Ե․ և դ․ հ–ի գիտակաև հիմքերը դրվել են XIX դ․, այն լայնորեն զարգացել է սովետական կարգերի ևաստատումից հետո։ Տայաս– ւոանում Ե․ ն դ․ հ․ հայտնի է V դարից (եղել են գրաքարի տախտակներ)։ Միջնադար–յան գիտնականներ Անանիա Շիրակացու, Տովհաննես Սարկավագի, Գրիգոր Տա–թևացու արտահայտած մտքերը (երեխա–ների մտավոր ու ֆիզիկական զարգաց–ման, տարիքային հնարավորությունների, առարկաների դասավանդման որոշակի հաջորդականության, երեխայի կյանքի 7-րդ տարին ուսման սկիզբը համարելու, որնէ արհեստի պարտադիր դասավանդ–ման մասին են իրականում մանկավար–ժական պրոցեսի հիգիենային տարրերն են։ Սովետական Տայաստանում Ե․ և դ․ հ․ ունի ամուր գիտական և ևյութակաև հիմք։ 1921-իև ՏՍՍՏ Առժողկոմատիև կից ստեղծվել են մոր ու մանկան պաշտ–պանության, երեխաների և դեռահասների առողջության պահպանման բաժիններ, ընդլայնվել է երեխաների բժշկական սպա–սարկման ցանցը, դարձել պետական պլա–նային միջոցառումների համակարգ։ Ե․ ն դ․ հ–ի զարգացմանը և դպրոցակաև– սանիտարակաև հսկողության սահման–մանը նպաստել են բժիշկներ Լ․ Տիգրան– յանը, Ա․ Բուդաղյանը, Վ․ Արծրունին։ 35, ՃՍձ III ^աւոոր 1938-ին Երևանի բժշկական ինստ–ում կազմակերպվել են սան–հիգիենայի, 1959-ին՝ մանկաբուժական ֆակուլտետ–ներ, 1944-ին՝ Ե․ ն դ․ հ–ի ամբիոն, 1971-ին՝ ընդհանուր հիգիենայի և պրոֆեսիոնալ հիվանդությունների ԳՏԻ, որտեղ գործում է Ե․ և դ․ հ–ով զբաղվող խումբ։
ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԻ–ՋԱԶԳԱՅԻՆ ՕՐ, երեխաներին պատե–րազմի վտանգից պաշտպանելու, առող–ջությունը պահպանելու, կրթությունն ու դաստիարակությունը դեմոկրատական հիմքերով իրականացնելու նպատակով՝ համաշխարհային հասարակայնության կարծիքը մոբիլիզացնելու օր։ Սահման–վել է 1949-ին, Մոսկվայում, Կանանց մի–ջազգային դեմոկրատական ֆեդերացիայի խորհրդի նստաշրջանում։ Նշվում է ամեն տարի՝ հունիսի 1-ին։ Առաջինն անցկաց–վել է 1950-ին, 51 երկրում։
ԵՐԵԿՈՅԱՆ ԵՐԵՎԱՆ», օրաթերթ, ՏԿԿ Երևաևի քաղաքային կոմիտեի և աշխա– տավորևերի դեպուտատևերի Երևաևի քա–ղաքային սովետի օրգան։ Լույս է տեսևում 1957-ից, Երևաևում։ խմբագիրներ՝ Ա․ Երից– յան (1957–58), Գ․ Առաքելյան (1958– 1959), Բ․ Անանիկյան (1959–63), Վ․ Սար– գըսյան (1963–66), Ս․ Ավետիսյան (1966– 1971), Ս․ Սարգսյան (1971–75), Կ․ Ազար– յան (1976-ից)։ Լուսաբանում է ՏՍՍՏ մայրաքաղաքի կուսակցական և սովետա–կաև մարմինների գործուևեություևը, արդ․ «Երեկոյան Երևան» թերթի գլխագիրը ձեռնարկությունների, գիտահետազոտա– կաև հիմևարկություևևերի, մշակութայիև օջախևերի, ուսումնական հաստատություն–ների աշխատանքները։ Լայն տեղ է հատ–կացնում սոցիալիստական ինտերնացիո–նալիզմի հարցերին (բարեկամ քաղաք–ների մրցություն, անդրկովկասյան հան–րապետությունների մայրաքաղաքների4 երեկոյան թերթերի համատեղ համարներ ևն), առաջավոր ձեռնարկությունների փոր–ձի փոխանակմանը, անդրադառնում է սանտրի, տրանսպորտի, կապի, բնակ–չության բուժսպասարկման խնդիրներին։ Ունի թղթակցական լայն ակտիվ, աշխա–տակցում են արդյունաբերության և մշա–կույթի բնագավառների լավագույն ներ–կայացուցիչները։ Տպագրում է նյութեր քաղաքի մշակութային և մարզական առ–օրյայի մասին, գրախոսություններ, բժըշ– կական և իրավաբաևական խորհրդատվու–թյուններ, ընթերցողների նամակներ։ 1957–64-ին լույս է տեսել «Երևաև» անու–նով։ Ս․ Սարգսյան
ԵՐԵԿՈՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ, բարձր ու միջին որակավորման մասնագետների, որակյալ բանվորների պատրաստման, առանց արտադրությունից կտրվելու միջ–նակարգ հանրակրթական դպրոցում երի–տասարդների և մեծահասակների ուսուց–ման ձև։ Ը ն դ հ ա ն ու ր Ե․ կ․։ Ընդհանուր միջնակարգ Ե․ կ–յան համակարգը սկըզբ– նավորվել է Տայրենական մեծ պատե–րազմի տարիներին։ ՍՍՏՄ ժողկոմ–խորհի որոշմամբ ստեղծվել են բաներիտ դպրոցներ (1943) և գյուղերիտ դպրոցներ (1944), որոնք 1958-ից կոչվել են երեկոյան (հերթափոխային) միջնակարգ հանրա–կրթական դպրոցներ։ Այն վայրերում, որտեղ սովորողների թիվը չի բավարա–րում երեկոյան դպրոցներ բաց անելու համար, ևանրակրթական դպրոցներին կից ստեղծվում են Ե․ կ–յան տիպի առան–ձին դասարաններ։ Քաղաքային դպրոց–ներում ուս․ տարին 36 ուս․ շաբաթ է, 19–22-ական ժամով, գյուղականում՝ 28 շաբաթ, 25–27-ական ժամով։ Պարապ–մունքներն անց են կացվում շաբաթը 3–4 օր։ ՍՍՏՄ–ում 1975–76 ուս․ տարում գործել է 17470 երեկոյան դպրոց (մոտ 6,2 մլն սովորող), ՏՍՍՏ–ում՝ 230։ Պրոֆեսիոնալ տեխնիկա–կան Ե․ կ․։ ՍՍՏՄ Մինիստրների սո–վետի որոշմամբ 60-ական թթ․ արդ․ և գյուղատևտ․ բազմաթիվ կենտրոևևերում ստեղծվել եև երեկոյան (հերթափոխային) պրոֆեսիոևալ–տեխնիկական ուսումնա–րաններ և ցերեկայիև պրոֆեսիոնալ– տեխնիկական ուսումնարաններին կից երեկոյան բաժանմունքներ։ Ընդունվում են բանվորներ, ծառայողներ, կոլտնտե–սականներ՝ աշխատանքի վայրի, կազմա–կերպությունների գործուղմամբ։ Ուսում–նարանները կադրեր են պատրաստում ավելի քան 370 մասնագիտությունից։ Քաղաքային ուսումնարաններում ուսման տևողություևը 1–3 տարի է․ գյուղակա–նում՝ 1–2։ Ուսուցումն ավարտելիս սո–վորողները հանձնում են ավարտական որակավորման քննություններ։ 1975-ին ՍՍՏՄ երեկոյան պրոֆեսիոնալ–տեխ– նիկական ուսումնարաններում սովորել են 2 մլն 297 հզ․ մարդ։ ՏՍՍՏ–ում 1975-ին գործում էր 10 բաժանմունք։ 1966–74-ին 7600 որակյալ բանվորներ են պատրաստվել 17 մասնագիտությու–նից։ Բարձրագույն և միջնա–կարգ մասնագիտական Ե․ Կ․։ Բարձրագույն ^առավելապես հումանի–տար) և միջնակարգ մասնագիտական ուս․ հաստատություններում 20–30-ական թթ․ ՍՍՏՄ–ում բացվել են երեկոյան ֆակուլ–տետներ և բաժանմունքներ, կազմակերպ–վել ինքնուրույն երեկոյան բուհեր և տեխ–նիկումներ։ Մասնագիտական Ե․ կ․ ընդ–լայնվեց հատկապես 50–60-ական թթ․։ 1975–76 ուս․ տարում ՍՍՏՄ բուևերի երեկոյան բաժանմունքներում սովորել են 644 հզ․ ուսանող, երեկոյան միջնակարգ մասնագիտական ուս․ հաստատություն–ներում՝ 516 հզ․։ Մրցույթային քննու–թյունով կարող են ընդունվել բոլոր աշխա–տավորները, առանց տարիքային սահ–մանափակման, բուհեր՝ միջնակարգ կրթությամբ, տեխնիկումներ, ուսումնա–րաններ՝ 8-ամյա կամ միջն․ դպրոց ավար–տածները։ Ուսման տևողությունը 0,5–1
