Լ–ում կատարվեց հողային ռեֆորմ, ստեղծ– վեցին կոոպերատիվ տնտեսություններ, առաջացան առաջին կոլտնտեսություն– ները: 1950-ին կոլեկտիվացված էր գյու– ղացիական տնտեսությունների 96,1 %–ը: Հետագա զարգացում ապրեց արդյունա– բերությունը, կառուցվեցին 200 նոր ձեռ– նարկություններ: 1975-ին արտադրվեց 37 անգամ ավելի արդ. արտադրանք,՛ քան 1940-ին: Կրկնակի աճեց բերքատվությու– նը: Հանրապետությունում կառուցվեց սո– ցիալիզմ: 1965-ի հուլիսի 17-ին սովետա– կան կարգերի հաստատման 25-ամյակի առթիվ հանրապետությունը պարգևատըր– վեց Լենինի, 1972-ին՝ ՍՍՀՄ կազմավոր– ման 50-ամյակի կապակցությամբ՝ ժողո– վուրդների բարեկամության շքանշաննե– րով: VI. Լատվիայի կոմունիստական կու– սակցությունը ՍՄԿԿ բաղկացուցիչ մասն է: ԼԿԿ հիմ– նադիրներն էին Վ. Ի. Լենինի զինակից– ներ Պ. Մտուչկան, Ֆ. Ռոզինը և ուրիշներ: Մարքսիզմը և ս–դ. շարժումները Լ–ում ծնունդ են առել XIX դ. 90-ական թթ.: Առա– ջին ս–դ. կազմակերպությունը ստեղծվել է 1899-ին, Ռիգայում: 1901-ին ս–դ. կազ– մակերպություններ ստեղծվեցին Լիեպա– յայում և Ելգավայում, 1902-ին՝ Վիձեմում, Վենտսպիլսում, Տալսիում: 1904-ի հունի– սին լատիշական ս–դ. կազմակերպություն– ների I համագումարում ստեղծվել է լա– տիշական ս–դ. բանվորական կուսակցու– թյունը (ԼՍԴԲԿ): 1905–07-ի հեղափոխու– թյան շրջանում ԼՍԴԲԿ ղեկավարել է արդ. և գյուղատնտ. պրոլետարիատի հեղափո– խական ելույթները: ՌՍԴԲԿ IV (միավո– րիչ) համագումարի որոշման հիման վրա
ԼՍԴԲԿ III համագումարը (1906) ՌՍԴԲԿ և ԼՍԴԲԿ միավորման որոշում ընդունեց, և կուսակցությունը անվանվեց «Լատիշա– կան երկրամասի սոցիալ–դեմոկրատիա» (ԼԵՍԴ): Վ. ի. Լենինը մասնակցել է ԼԵՍԴ II և IV համագումարներին: Իր Յէկոնֆե– ^աեսոնմ ԼեՍԴ կազմակերպչորեն միա– ցավ բոլշևիկյան կուսակցությանը: ԼԵՍԴ V համագումարում (1917-ի հուլիս, Ռիգա) կուսակցությունը անվանվեց լատվիական սոցիալ–դեմոկրատիա, VI համագումա– րում՝ 1919, ԼԿԿ: Բուրժ. դիկտատուրայի տարիներին (1920–40) ԼԿԿ որպես ինք– նուրույն կուսակցություն մտել է Կոմին– տերնի մեջ: 1940-ի հոկտ. 8-ին ՀամԿ(բ)Կ ԿԿ–ի որոշմամբ ԼԿԿ նորից ընդունվել է ՀամԿ(բ)Կ կազմի մեջ: Ետպատերազմյան տարիներին կայացել են ԼԿԿ X–XXII համագումարները: ԼԿԿ ունի 142083 անդամ և 4847 թեկ– նածու (1977-ի հունվար): VII. Լատվիայի լենինյան կոմունիս– տական երիտասարդական միությունը Ստեղծվել է 1919-ի փետրվ. 28-ին: Բուրժ. Լ–ում ԼԿԵՄ գործել է ընդհատակում՝ սերտ կապեր պահպանելով ՀամԼԿԵՄ հետ, որից ստացել է քաղ. գրականություն, տպագիր հրատարակություններ: 1936-ին ԼԿԵՄ միացել է անլեգալ գործող Լ–ի սոցիալիս– տական երիտասարդության միության հետ՝ ստեղծելով Լ–ի աշխատավոր երիտա– սարդության միությունը (ԼԱԵՄ): 1940-ի հուլիսի 27-ին վերականգնելով անվանու– մը՝ Լ–ի ԼԿԵՄ մտել է ՀամԼԿԵՄ կազմի մեջ: 1977-ի հունվարին ԼԿԵՄ շարքերում կար 281350 կոմերիտական: VIII. Արհմիությունները Լ–ում առաջացել են 1905–07-ի հեղափո– խության շրջանում: Փետրվարյան հեղա– փոխությունից հետո Լ–ում արհմիութենա– կան շարժումը ընդունել է մասսայական բնույթ: Մովետական իշխանության վերա– կանգնումից հետո 1940-ի վերջին ստեղծ– վել են ճյուղային արհմիություններ՝ Լ–ի արհմիությունների հանրապետական խոր– հըրդի գլխավորությամբ: Լ–ի 21 ճյուղային հանրապետական կոմիտեները միավո– րում են 1,3 մլն անդամի (1977-ի հունվար): IX. ժողովրդական տնտեսությունը Լատվիական ՄԱՀ բարձր զարգացած ար– դյունաբերության և մեքենայացված ին– տենսիվ գյուղատնտեսության հանրապե– տություն է: Մասնագիտացել է տրանս– պորտային մեքենաշինության, էլեկտրա– տեխնիկական արդյունաբերության, ռա– դիոէլեկտրոնիկայի, սարքաշինության, փայտամշակման, թղթի, թեթե, ձկնեղենի, մսի–կաթի, քիմիա–դեղագործական ար– դյունաբերության ճյուղերում: Արդյունաբերությունը: 1973-ին 522 արդ. ձեռնարկություններից 39-ը տնտհաշ– վարկային արտադրական միավորումներ էին: 1973-ին, 1940-ի համեմատությամբ, թողարկվող արտադրանքի քանակը ավե– լացել է 33 անգամ: Մեքենաշինության և մետաղամշակման մեջ զբաղված են բան– վորների 33,5%–ը, թեթե արդյունաբերու– թյան մեջ՝ 22,5% –ը, սննդի արդյունա– բերության մեջ՝ 12,8%–ը: էներգետիկայի հիմքը բերովի վառելիքն է, էլեկտրա– էներգիան ու տորֆը: Լ. մտնում է Հյու– սիս–Արեմոսոքի միացյալ էներգահամա– կարգի մեջ: Խոշոր էլեկտրակայաններն են Վ. Ի. Լենինի անվ. Պլյավինյասի, Կե– գումսի, ՍՍՀՄ կազմավորման 50-ամյա– կի անվ., Ռիգայի ՀԷԿ–երը (բոլորը Դաու– գավայի վրա), Ռիգայի I և II ՋԷԿ–երը: 1975-ին արտադրվել է 2885 մլն կվաժ էլեկորաէներ<յիա: Բոլոր էլեկտրակայան– ների ընդհանուր հզորությունը 1,14 մլն կվա է: Մեքենաշինական խոշոր ձեռնարկու– թյուններից են Վ. Ի. Լենինի անվ. էլեկ– տրատեխնիկական գործարանը, «Ռադիո– տեխնիկա» և «Ալֆա» արդ. միավորումնե– րը, վագոնա–նավաշինական գործարան– ները, «Սարկանա զվայգզնե» մոտոգոր– ծարանը, «Ավտոէլեկտրապրիբոր», էլեկ– տրալամպերի, դիզելաշինական գործա– րանները (գտնվում են Ռիգայում): Միկրո– ավտոբուսների արտադրություն կա Ռի– գայում և Ելգավայում, գյուղատնտ. մեքե– նաների՝ Ռիգայում, Ելգավայում, Լիեպա– յայում, մետալուրգիական՝ Լիեպայայում, Լիեպայայի ձկան պահածոների կոմ– բինատում քիմ. արդյունաբերություն՝ Օլայնեում, Դաուգավպիլսում և Վալմիերայում, կա– հույքի՝ Ռիգայում, Դաուգավպիլսում, Լիեպայայում, Վալմիերայում, թաղանթա– նյութ ի –թղթի արդյունաբերություն՝ Ռիգա– յում, Ցուրմալայում: Զարգացած է թեթե և սննդի արդյունաբերությունը: Գյուղատնտեսությունը: Լ. մասնա– գիտացել է մսակաթնատու անասնապա– հության և բեկոնային խոզաբուծության ուղղությամբ: 1975-ին Լ–ում կար 493 կոլտնտեսություն, 230 սովետական տ ըն– տես ությ ուն: Գյուղատնտ. հողահանդակ– ները 1972-ին 2909 հզ. հա էին, որի 56,4 % –ը՝ վարելահողեր: Մշակում են հա– ցահատիկ, տեխ. կուլտուրաներ, կարտո– ֆիլ, բանջարեղեն, կերային կուլտուրա– ներ: 1975-ին օգտագործվել են 104 հզ. հա մելիորացված և կրացման ենթարկվել 217 հզ. հա թթու հողեր: Գյուղատնտ. համախառն արտադրան– քում անասնապահության բաժինը 62,3% է (1973): 1975-ին Լ–ում կար 1389 հզ. գլուխ խոշոր, 272 հզ. գլուխ մանր եղջերավոր անասուն, 1195 հզ. գլուխ խոզ: Տրանսպորտը: Երկաթուղիների երկա– րությունը 2484 կմ է, ավտոճանապարհնե– րինը՝ 24,2 հզ. կմ (1973): Ծովային նավա– հանգիստներն են Ռիգան և Վենտսպիլսը: Օդային կապ կա Ռիգայի և երկրի 56 խո– շոր քաղաքների ու հանրապետության առանձին շրջկենտրոնների հետ: Գործում են Դաշավայից (ՈԻՍՍՀ), Վուկտիլայից (Կոմի ԻՍՍՀ) անցկացված գազամուղները և Պոլոցկ (ԲՍՍՀ)– Վենտսպիլս, Նովո– պոլոցկ–Վենտսպիլս նավթամուղները: Տնտեսական կապերը: Լ. Բելոռուսիա– յից, Պովոլժիեից և Արևմտյան Սիբիրից ստանում է նավթ և նավթամթերքներ, Ուկրաինայից՝ քարածուխ և մետաղ,
ՌՍՖՍՀ–ից և Բելոռուսիայից՝ տրակտոր– ներ ու բեռնատար ավտոմոբիլներ, Միջին Ասիայից և Ղազախստանից՝ գունավոր մետաղներ, բամբակ, բուրդ, կաշի: Լ. if/ուս հանրապետություններն է աոաքւււմ ռադիոընդունիչներ, ավաոմաա հեռախո– սակայաններ, միկրոավտոբուսներ, վա– գոններ, լվացքի մեքենաներ ևն: Լատվիական ՍՍՀ–ի տնտ. կապերը Հայ– կական ՍՍՀ–ի հետ արտահայտվում են արտադրանքի փոխադարձ մատակարար– ման, առաջավոր փորձի փոխանակ– ման, կադրերի պատրաստման, սոցմրցման և այլ ձևերով: Հայկական ՍՍՀ Լատվիա– յից ստանում է ռադիոտեխնիկական, կա– պի ու հեռախոսային սարքավորումներ, կաբելային իրեր, «Ռաֆ» մակնիշի ավտո– ֆուրգոններ, տրամվայի վագոններ, հա– ղորդակներ, ուժային տրանսֆորմատոր– ներ, էլեկտրաշարժիչներ, ձկնամթերք– ներ, կենդանական և պարֆյումերային յուղեր, տեքստիլ արտադրանք, թուղթ, ստվարաթուղթ ևն: Հայկական ՍՍՀ–ից Լ. ստանում է էլեկտրաշարժիչներ, ուժա– յին տրանսֆորմատորներ, գեներատոր– ներ, շարժական էլեկտրակայաններ, էլեկ– տրաճշգրիտ չաՓիչ գործիքներ, էլեկտրա– լամպեր ևն. ընդհանուր առմամբ Հայաս– տանից Լ. է մատակարարվում էլեկտրա– տեխնիկական արդյունաբերության ավելի քան 25 տեսակի արտադրանք: Հայկական ՍՍՀ Լ–ին մատակարարում է հիդրոպոմ–
