Էջ:Հանրամատչելի բժշկական հանրագիտարան (Popular medical encyclopedia).djvu/349

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

Թողարկվում են կոպերի երկնագույն, կանաչ, կապույտ, դարչնագույն, գորշագույն, մանուշակագույն ստվերաներկեր՝ պերվանշի գույների (մածուկի ձևով) մատիտների կամ հոծ դիմափոշու ձևով: Ստվերաներկը քսելուց հետո ստվերագծային մատիտով (սև, կապույտ, կանաչ կամ դարչնագույն) կարելի է ընդգծել աչքերի գիծը, որից աչքերը մեծ են երևում և նշաձև տեսք են ստանում:

Այնուհետև ներկում են թարթիչները: Թեթևակի խոնավացրած սևաներկը հատուկ խոզանակով 2-3 շերտով քսում են չոր թարթիչներին՝ կոպից դեպի թարթիչների ծայրը (յուրաքանչյուր շերտը քսելուց հետո պետք է թողնել չորանա): Թարթիչների սևաներկը պարունակում է օճառի շերտիկ, մեղրամոմ, գերչակի ձեթ, կոսմետիկ. ներկեր: Այն լինում է սև, դարչնագույն, կապույտ, կանաչ, մանուշակագույն: Սևաներկն ընտրելիս հարկավոր է պահպանել գունային ներդաշնակությունը հագուստի, աչքերի, մազերի գույնի հետ):

Վերջում քսում են շրթներկը: Այն պարունակում է սպերմացետ, մեղրամոմ, լանոլին, ճարպեր, հոտավետ նյութեր, ներկեր (էոզին, օքրա, մումիա, ռոդալին), որոնք շրթներկին տալիս են տարբեր գուներանգներ՝ բաց վարդագույնից մինչև մուգ բալի գույն (40 երանգից ավելի): Շրթներկի գույնն ընտրելիս պետք է հաշվի առնել տարիքը, հարդարանքի գունային գամման, աչքերի, մազերի, լուսավորության (ցերեկային, երեկոյան) և նույնիսկ եղունգների լաքի գույնը: Յուրաքանչյուր կին պետք է ունենա շրթներկի մի քանի երանգ և յուրաքանչյուր դեպքի համար ընտրի առավել հարմար երանգը: Բնականաբար, բաց գույնի մաշկով շիկահերներին ավելի հարմար է բաց երանգով շրթներկը, թխահերներին՝ մուգը:

20-25 տարեկան կանայք ավելի լավ է խուսափեն շրթներկ օգտագործելուց, քանի որ շրթունքների բնական գույնը խամրում է: Եթե շրթունքները ցրտից, քամուց ճաքճքում են, չորանում, կարելի է օգտագործել հիգիենային անգույն շրթներկ: Տարիքի հետ շրթունքների գույնը խամրում է և կարող է ընդունել կապտավուն երանգ կամ դառնալ շատ գունատ: Այդ թերությունները կարելի է քողարկել շրթներկով: Այն կարող է նաև շրթունքների ձևը փոխել, եթե դրանք չափից ավելի նեղ են կամ լայն: Տոնակատարությունների ժամանակ շրթներկը (գեղազարդիչ Կ-ի մյուս միջոցների հետ միասին) կնոջն ավելի շքեղ ու տոնական տեսք է տալիս:

Սկզբում մատիտով պետք է գծել շրթունքների նախընտրած ուրվագիծը (բերանը փակ պահելով): Այնուհետև, բերանը կիսաբաց պահելով, հավասարաչափ շերտով շրթներկը քսում են վերին շրթունքին՝ ներկելով մինչև բերանի անկյունները, իսկ ստորին շրթունքը՝ հավասարաչափ կլորացնում: Առանձին դեպքերում շրթներկով կարելի է թեթևակի շտկել շրթունքների ուրվագիծը, սակայն բնական սահմանը 1 մմ-ից ավելի չպետք է գերազանցել: Կարելի է նաև սկզբում քսել շրթներկը, այնուհետև շրթունքներն ընդգծել մատիտով, որը պետք է շրթներկից մի քիչ մուգ լինի: Շրթներկի ավելցուկը հարկավոր է մաքրել թղթե անձեռոցիկով՝ այն մի քանի վրկ շրթունքներով սեղմելով:

Գիշերն ամբողջ ներկը պետք է մաքրել լոսյոնով կամ հատուկ մաշկաքսուքներով, այնուհետև՝ լվացվել: Եթե ցերեկային գրիմն անհրաժեշտ է փոխել երեկոյանով, չի կարելի ուժեղացնել 1-ինը. հարկավոր է այն լրիվ մաքրել, մաշկին սնուցող մաշկաքսուք քսել կամ սնուցող դիմակ դնել, որից հետո դեմքը նորից շպարել:

Գեղազարդիչ կոսմետիկ. միջոցները չարաշահելիս և մաշկը սխալ խնամելիս կարող են առաջանալ մաշկի չորություն, գրգռվածություն, կոպերի կարմրություն: Նման դեպքերում հարկավոր է ընդհատել դեմքը ներկելը և ապահովել մաշկի կանոնավոր խնամքը: Կոպերի մաշկի չորության և կարմրության ժամանակ հարկավոր է կոպերին մաշկաքսուք քսել: Եթե դա չօգնի, անհրաժեշտ է դիմել բժշկի:

Գեղազարդիչ Կ-ի միջոցներից կարելի է օգտվել մի շարք հիվանդությունների դեպքերում՝ թերությունների քողարկման համար (օրինակ՝ գուներանգային մաշկաքսուքով կարելի է աննկատ դարձնել վիտիլիգոն, կեղծամով՝ ճաղատությունը):

Մազերի ներկումը և գանգրացումը տես Մազեր հոդվածում: Ատամների խնամքը տես Ատամներ հոդվածում: Մանիկյուրը և պեդիկյուրը տես Եղունգներ հոդվածում:

ԿՈՏՐՎԱԾՔՆԵՐ, ոսկրի վնասվածքը՝ նրա ամբողջականության խախտմամբ: Տարբերում են բնածին և ձեռքբերովի Կ.: Բնածին Կ. հազվադեպ են, առավել հաճախ առաջանում են պտղի կմախքի ոսկրերի հիվանդությունների հետևանքով:

Ձեռքբերովի Կ-ի ամենամեծ խումբն են կազմում վնասվածքային Կ., որոնք առաջանում են չափից ավելի մեխ. ուժի միաժամանակյա ազդեցության հետևանքով՝ փոխադրամիջոցների, արտադր., մարտական և այլ վնասվածքների ժամանակ:

Վնասվածքային Կ. ուղեկցվում են ոսկրը շրջապատող փափուկ հյուսվածքների վնասմամբ: Մաշկի ամբողջականության խանգարման ժամանակ վնասող առարկայի կամ կոտրված ոսկրի սուր բեկորի ազդեցությամբ առաջանում են բաց Կ.: Եթե մաշկի ամբողջականությունը չի խախտվում, Կ. անվանում են փակ: Կախված Կ-ի գծի ուղղությունից՝ տարբերում են լայնական, թեք և երկայնական Կ.: Լրիվ Կ-ի ժամանակ ոսկրը բաժանվում է 2 (հասարակ Կ.) կամ մի քանի մասերի (բարդ Կ.): Բարդ Կ., երբ կոտրված ոսկրի ծայրերից անջատվում են մի քանի բեկորներ, անվանում են բեկորային կամ բազմաբեկորային, իսկ բազմաթիվ մանր բեկորների առկայության դեպքում՝ մանրատված (փշրված): Ոչ լրիվ Կ-ի ժամանակ ոսկրում միայն ճաք է գոյանում: Լրիվ Կ., եթե վնասված է երկար խողովակավոր ոսկրը, գրեթե միշտ ուղեկցվում են ոսկրաբեկորների տեղաշարժով, որոնք իրար նկատմամբ անկյունային դիրք են գրավում կամ տեղաշարժվում են կողքի և կամ պտտվում իրենց առանցքի շուրջը, իսկ երբեմն՝ երկարությամբ բաժանվում իրարից: Լրիվ Կ., առանց բեկորների տեղաշարժի, հազվադեպ են և լինում են միայն երեխաների մոտ: Ոչ լրիվ Կ. (ճաքերը) նույնպես հաճախ են լինում մանկ. տարիքում, վնասվածքային Կ-ի ենթակա են տարեցների և ծերերի ոսկրերը, որոնք տարիների ընթացքում դառնում են ավելի փուխր, կորցնում են ճկունությունը: Հատուկ տեղ են գրավում սեղմումային (կոմպրեսիոն) Կ., որոնք բնորոշ են կարճ ոսկրերին, առավել հաճախ՝ ողներին: Այդ Կ-ի ժամանակ ոսկրը կարող է մասերի չբաժանվել, այն միայն ձևափոխվում է (տափակում), և դրանում պարունակվող սպունգանման ոսկրային հյուսվածքը շատ տեղերում խախտվում է:

Առավել հաճախակի են վերջույթների երկար ոսկրերի (բազկոսկր, նախաբազկի, կոնքի, սրունքի ոսկրեր) Կ.: Կ-ի ախտանշանները. սուր ցավ, վերջույթների շարժողության անհնարինություն, ձևի և երկարության փոփոխություն՝ համեմատած առողջ վերջույթի հետ: Երբեմն կոտրվածքի տեղում նկատվում է ախտաբան. շարժողություն: Ի տարբերություն սալջարդի՝ Կ-ի դեպքում վերջույթի ֆունկցիան խանգարվում է դանդաղ՝ վնասվածքի պահից սկսած, բացի ոչ լրիվ Կ-ի դեպքերից: Դրանք սալջարդից և գերձգվածությունից տարբերել հաջողվում է ռենտգենաբան. հետազոտությամբ:

Լրիվ Կ. երբեմն (հաճախ վերջույթների) ուղեկցվում են խոշոր անոթների, նյարդերի վնասվածքներով, որոնք հանգեցնում են առատ արյունազեղման, գունատության,