Զոհված տանկիստների հիշատակը հավերժացնող աղբյուր-հաշարձանը Նեժին Հոռաթաղում «ՆԵՐՔԻՆ ԿԱՐՄԻՐ ԱՂԲՅՈՒՐ», կամավորական ջոկատ։ Կազմավորվել է 1989-ին. Նեշքին Կաշմխաղբյ ուշում (այժմ՝ ՀՀ Տավուշի մաշզում)։ Ունեցել է շտաբ։ 1989-94-ին մասնակցել է գյուղի ինքնապաշտպանական մարտերին։ Մարտական տաշբեշ գործողությունների ժամանակ հշամանատաշնեշ են եղել Ս. Գալստյանը (ընդհանուր հշամանատաշ). Հ. Ադամյանը. Ռ. Րորդուշյանը, Ա. Գալստյանը. Ռ. Իսշայելյանը. Ջ. Ադամյանը. Լ. Վաշյանը. է. Առաքելյանը։ Ջոկատից զոհվել է 2 ազատամարտիկ։
ՆԵՐՔԻՆ ՀՈՌԱԹԱՂ. գյուղ ԼՂՀ Մարտակերտի շշջանում՝ շշջկենտշոնից 4 կմ հաշավ-աշեմուտք 500 մ բաշձշության վշա։ Տարածքը՝ 2234 հա։ Բնակչությունը՝ 777 (2003)։ Զբաղվում են այգեգոշծությամբ. անասնապահությամբ։ Ունի միջնակարգ դոլշոց. ակումբ. բուժկետ։ Գյուղում կա եկեղեցի (XIX դ.)։
1989-ին գյուղում կազմավորվել է կամավոշական ջոկատ (հշամանատաշ՝ Ռ. Հայշաշդետյան). ոշը 1989- 94-ին մասնակցել է Շահումյանի (Բուզլուխ. Մանաշիդ. էշքեջ. Կաշաչինաշ. Շահումյան). Մարտակերտի (գշեթե բոլոշ գյուղեշի) շրջանների ինքնաշղաշտպանական և ազատագշական մարտեշին։ 1992-ի հուլիսի 4-ին գյուղն ավեշվել ու թալանվել է. բնակիչնեշը տեղահանվել են։
1991-ի հունիսին ազատագրվել է և վեշաբնակեցվել։ ՆՀ-ից զոհվել է 19 ազատամարտիկ։
ՆԵՐՔԻՆ ՍԶՆԵՔ. գյուղ ԼՂՀ Ասկերանի շշջանում՝ շշջկենտշոնից 35 կմ հարավ՝ Քիշսի լեռնաճյուղի լանջին՝ Վաշանդա գետի ձախ ափին՝ 1200 մ բաշձշության վշա։ Տարածքը՝ 500 հա։ Բնակչությունը՝ 154 (2003)։ Զբաղվում են բանջարաբուծությամբ. հացահատիկային բույսերի մշակությամբ և անասնապահությամբ։ Ունի միջնակարգ դոլշոց, ակումբ և բուժկետ։ Գյուղում են Ա. Աստվածածին եկեղեցին Ն1111Ճ դդ.). Ա. Հովհաննես մատորոը (XIII դ.). Պառավի խաչ (X դ.). Կաղնի խաչ սրբավայրերը։
1990- 91 -ին գյուղում կազմավորվել է կամավոշական ջոկատ (հշամանատաշ՝ Գ. Միքայելյան). ոշը համալրվել է Եշեանի տաշբեշ բուհերի համագյուղացի ուսանողներով (է. Մաշգաշյան. է. Մանասյան. է. Մուսայելյան, Գ. Մարտիշոսյան և ուրիշներ)։ 1991-92-ին Ն. Ա-ում ժամանակավոր բնակեցվել է հաշեան գյուղերից տեղահանված շուշջ 500 բնակիչ։
1992- ի մարտին Ն. Մ-ի ջոկատը միավորվել է Ստեփանակերտի ջոկատի հետ (հշամանատաշ՝ Ս. Ավանեսյան) և մասնակցել Շուշիի ազատագրմանը, Քարինտակի ինքնապաշտպանությանը, իսկ Ասկերանի պաշտպանական շրջանի ստորաբաժանումների կազմում՝ Լաչինի («Մարդասիրական միջանցք»), Ասկերանի. Մարտակերտի. Աղդամի. Ֆիզուլիի. Կուբաթլորի շրջանների ազատագրական մարտեշին։ Ն. Մ-ից հետմահու ԼՂՀ «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով պաշգևատշվել են Ա. Ղազաշյանը, «Մարտական խաչ» 2-շդ աստիճանի շքանշանով՝ Մ. Ահաշոնյանը։ Զոհվել է 12 ազատամարտիկ։
Շ. Մսրգարյան, Ա. Մարգարյան
«ՆԺԴԵՀ», կամավոշական ջոկատ։ Կոչվել է ռազմական, քաղաքական և շդետական գործիչ, փիլիսոփա, հշապաշակախոս Գ.Նժդեհի (ՏեշՀաշությունյան Գաշեգին Եղիշեի (1886-1955)1 անունով։ Կազմավորվել է 1989-ին. Վանաձոշում՝ «Նժդեհ ԱԻՄ» կազմակեշոլության ռազմաքաղաքական խոշհշդի նախաձեռնությամբ։
1989- 92-ին մասնակցել է Նոյեմբերյանի (Ոսկեշդաշ. Բաղանիս. Բարեկամական). Իջևանի (Կիշանց. Բեշքաբեշ) և ԼՂՀ Հադրութի (էդիլլու. Աղբուլաղ. Դորդուկչի. Խշմնջուղ, Մելիքաշեն. Պլեթանց. Ցոշ) շրջանների ինքնապաշտպանական և ազատագշական մարտեշին. միաժամանակ կազմակերպել է զենք-զինամթեշքի արտադրություն։ 1992-ի հունիսին «Ն»-ի հիմքի վրա ստեղծվել է «Սյունիք աշխարհազորը», նույն թվականի հոկտեմբերին՝ Վանաձորի առաջին կամավորական. 1993-ի հունվարին՝ Վանաձորի
