Էջ:Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան (Karabakh Liberation War encyclopedia).djvu/55

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

նիթային թնդանոթ։ Հուլիսի 22-ին հակառակողը փուձել է հետ զարվել կուցարծ բաւձանքնեղ։ Հայ մարտիկնեղ հաջողությամբ պաշտպանվել են և շարանակել վերահսկել «Ուղտի մեջք», «Եդդիխւման» ու «Շահբուլաղ» ռազմավարական բարձունքնեղ։ Հուլիսի 16-ին հակառակողի հետևակը հարձակվել է «Ուղտի մեջք» բարձունքի ուղղությամբ, հրետակոծել Շելլիի և Շահբուլաղի հայկական պաշտպանական դիրքերը։ Ասկերանի առանձին մոտոհրաձգային գումարտակնեղ, համագործակցելով Ասկերանի ՊՇ-ի հետ, ճնշել են ԿըզըլՔենգեռլի, Թալըշլար, Մահսոպլու, Թարնայորդ բնակավայրերի և 610 բարձունքի հակառակողի կրակակետերը։ Մարտական գործողությունների կարճատե դադարից հետո հակառակողը վերստին լայնամասշտաբ հարձակումներ է ձեռնարկել ԼՂՀ արհելյան սահմանագծի երկու հիմնական՝ Ասկերանի և Մարտունիի շրջանների ուղղություններով։ ԻՊՈՒ և ՊՇ ստորաբաժանումները, լուծելով հակառակողի կրակակետերի ոչնչացման խնդիրը, ձեռնամուխ են եղել քաղաքում տեղակայված առավել խոշու և Ստեփանակերտին անմիջականորեն սպառնացող ռազմակայանի վնասազերծմանը։

Հուլիսի 21-ին Վ. Սաֆարյանի և Ռ. Հակոբջանյանի գումարտակներից 30-ական մարտիկներ երկու կողմից գրոհելով՝ մտել են Կասումլու, Կարադաղլու և Փոլադլու գյուղեղ։ Աայբալուի և հարակից կրակակետեղ ոչնչացրել են Կենտրոնական ՊՇ-ի մարտիկնեղ։ Հուլիսի 22-ին Ասկերանի ՊՇ-ի մարտիկնեղ շարժվել են և երեք խմբի բաժանված՝ հասել են Աղդամի «Հաղթանակի հուշարձանին»։ Նույն օղ ժամը 17-ին Մարտունիի ՊՇ-ի մարտիկնեղ գործողություններ են սկսել Նովրուզլու բնակավայրի ուղղությամբ, վերահսկողության տակ առել Իսմայիլբեյլին։ Մարտեղ շարունակվել են Յուսուֆջանլուի տարածքում։ Նովրուզլու գյուղում ոչնչացվել է հակառակողի թնդանոթը։ Երեկոյան հակառակորդը պայթեցրել է Նովրուզլու տանող կամուրջը։ Դադարեցվել է Մարտունիի ՊՇ ստորաբաժանումների առաջխաղացումն այդ ուղղությամբ, և նրանք վերադարձել են Մարզիլու գյուղի մոտակայքի իրենց նախկին դիրքեր։

Հուլիսի 23-ին արյունահեղ մարտեր են ծավալվել Աղդամի տարբեր հատվածներում։ Նահանջի ճանապարհին հակառակողը պայթեցրել է աղյունաբերական կարեու օբյեկտներ և բնակելի շենքեր։ 1-ին և 2-ղ գումարտակնեղ շարժվել են քաղաքի հարավային մասով, 3-ղ գումարտակը՝ «Հաղթանակի հուշաւձանի» մոտից՝ կենտրոնական մզկիթի ուղղությամբ։ Հարավարևելյան կողմից քաղաք են մտել Կենտրոնական և Մարտունիի ՊՇ-ների ազատամարտիկնեղ։ Հակառակողը դիմադրել է հատկապես Բարդա թեքվող ճանապարհի շրջակայքում։ ՊԲ մյուս ստորաբաժանումների համագործակցությամբ հաղթահարվել է հակառակողի դիմադրությունը։ Հայ ազատամարտիկնեղ մարտանցումով մտել են Աթյեմազլի գյուղը, ուտեղ Խանաբադի վաշտը խփել է մեկ տանկ, 4-ղ և 5-ղ զումարտակներն առաջացել են Խըդըղու-Գիյասրի գծով և Աթյեմազլիի մոտ հանդիպել Ասկերանի ՊՇ-ի մյուս ստորաբաժանումներին։ Հարավից՝ Մարտունիի ՊՇ, հարավ-արեմուտքից՝ Ասկերանի, հյուսիսարեմուտքից՝ ՊԲ-ի մյուս ստորաբաժանումների համաձայնեցված գործողություններն ավարտվել են հաղթանակով, և 1993-ի հուլիսի 23-ին Աղդամ քաղաքը վերահսկողության տակ է առնվել։