նախապատմական աաւքւս, քաոսական խաւաբի մէջ Արևելքն էր այն սւեդր, ուր առաջին անգամ վառվեցին մարդկային քագաքակրթութեան ճրագներբւ Այդ լոյսերի հայրենիք հանդիսացան հալոսւային մի քանի մեծ գետերի հովի տներ, ուր նախնական
մարդը այ հլի մեծ յարմարութիւններ գէոաւ բնութեան ղէմ կա հլու և իր կացութիւնը՛ բարւոքելոև համարա
ոնելով չինական, հնդկական, եգիպտական գեաահովիաները, կասենք, որ ամե նահին քազաքակրթու֊թեան որրաններից մկ կը չատ մօտ էր այն երկրին, որ հայերի պատմական հայրենիքը գարձաը Հայաստաս նի լեոներից բդիւող երկու մեծ գեաեր, Եփ բաան ու Տիգրիսը, իրանց ստորին ընթացքում, Ծիքագետքից մինչև Պարսից Ծոցը, տաէքռեակ դարեր պահում էին իրանց ափերի վրա մարդկային խելքի և առաջադէմ ոգու զարմանալի գործերը, Ա՝ինչդեռ այժքքեան Եւրօպան դեռ բոլորովին վայրենի էր և նրա բնակիչները ապրում էին անտաւքների մէշ, գազանների նմսւն, Տիգրիս֊Եփբատեան հովտում ծաղկած էին ահագին քազսդքներ, երկրագործոէթիւնը, արուեսսւները, գիտու֊թիւնը այնքան աոահ էին գնացել, որ մարդը նոյն իսկ փարթամութեան վերին ասաիճագ/Ե երն էր բարձրացել, նոյն այդ հովտում էլ կագ
