փոշի (ճարպի պարունակությունը նվազեցվում է մինչև 62 %):
Մ. կարելի է օգտագործել առաջին և երկրորդ կերակրատեսակներ համեմելու, միսը և բանջարեղենը թեթևակի տապակելու համար, ինչպես նաև խմորի մեջ։
Խոհարարական ճարպը պինդ է, պլաստիկ և համարյա ջուր չի պարունակում։ Օգտագործում են ջերմային մշակման եղանակով սնունդ պատրաստելու (ֆրիտյուրի, մսեղեն, ձկնեղեն, բանջարեղեն տապակելու և շոգեխաշելու), խմորին ավելացնելու համար։
Մ. պահում են մութ և սառը տեղում։ 0-5 °C ջերմաստիճանի դեպքում Մ. իր հատկությունները պահպանում է 15-20 օր, խոհարարական ճարպը՝ 1,5-2 ամիս։
Մ. արագորեն կլանում է կողմնակի հոտերը, այդ պատճառով էլ այն պետք է պահել սուր հոտով մթերքից հեռու։
ՄԵԽԱԿ (համեմունք), պարունակող եթերայուղերի շնորհիվ Մ. ունի ուժեղ բուրմունք և սուր համ։ Օգտագործում են հրուշակեղենի և օծանելիքի արտադրության մեջ։ Մ. վաճառվում է աղացած, մանրած և ամբողջական։ Պահում են չոր տեղում։
ՄԵՂՐ, քաղցր, մածուցիկ և թանձր, բարձր կալորիականությամբ դիետիկ սննդամթերք, մեղուները պատրաստում են մեղրատու ծաղիկների նեկտարից և տեղավորում են մոմից շինած բջիջների մեջ։ Ըստ ծաղկի տեսակի տարբերում են լորենու, հնդկացորենի, երեքնուկի, արևածաղկի, ապուզանի ևն Մ.։ Քիմիական կազմը կախված է մեղրատու բույսի տեսակից, տեղի կլիմայական պայմաններից և ապրանքային մշակման եղանակից։ Ծաղկի Մ. պարունակում է (միջինը) 1-20 % ջուր, ավելի քան 80 % ածխաջրեր (հիմնականում գլյուկոզ և ֆրուկտոզ), 0,4 % սպիտակուցներ։ Մ-ի բաղադրության մեջ կան նաև հանքային, արոմատիկ նյութեր և ներկանյութեր, ֆերմենտներ, վիտամիններ (B1 B6, C, PP ևն), օրգանական թթուներ։ Մ. լինում է սպիտակ (ապուզանից), դեղին (սպիտակ ակացիայից, կորնգանից, լորենուց, արևածաղկից), մուգ դարչնագույն (հնդկացորենից, հավամրգից ևն)։ Բույրն ու համը (մեղրի «փունջ») պայմանավորված է բույսերի նեկտարով։
Համի և սննդարարության առումով լիարժեք է համարվում հասունացած Մ.։ Մ-ի հասունությունը որոշելու համար պետք է գդալն ընկղմել նրա մեջ (20 °C ջերմաստիճանում) և արագ պտտեցնել։ Հասունացած Մ. կփաթաթվի գդալին, չհասունացածը՝ կհոսի։ Քամած Մ. պահելիս աստիճանաբար բյուրեղանում է՝ «շաքարակալում է», սակայն որակը չի վատանում։ Լավ բյուրեղացած Մ. ունենում է միատարր կառուցվածք (դա ցույց է տալիս նրա հասունությունը), այն հեշտությամբ կարելի է հալեցնել, դրա համար Մ-ով ամանը պետք է դնել տաք ջրով լցրած կաթսայի մեջ և տաքացնել (առանց կաթսայի, անմիջապես կրակի վրա տաքացնելու դեպքում Մ. կարող է փչանալ)։ Սակայն պետք է հիշել, որ 37 °C –ից բարձր ջերմաստիճանում Մ. մգանում է, իսկ մինչև 40 °C տաքացնելու դեպքում ցնդում է արոմատիկ նյութերի զգալի մասը, նվազում են Մ-ի բուժիչ-դիետիկ հատկությունները։ Մ. պետք է պահել ապակե կամ կավե ամանում։ Խորհուրդ չի տրվում պահել մետաղե ամանում։
Մ. ուտում են կարագի, բլիթների, ընկույզի ևնի հետ, Մ-ով թեյ են խմում, օգտագործում հրուշակեղեն պատրաստելիս (մեղրաբլիթ, անուշահաց ևն)։ Մ. դրանց տալիս է բնորոշ հաճելի համ և կանխում հնանալը։
Մ. օգտակար է երեխաներին և թուլացած նյութափոխությամբ տառապող մեծահասակներին, տարբեր տիպի հյուծվածության, փորկապության, խոցային հիվանդությունների ժամանակ, նշանակում են նաև ծանր վիրահատություններից հետո ապաքինվողներին։ Տես նաև Տորթ հոդվածը։
ՄԻԼԻԳՐԱՄ-ՏՈԿՈՍ (մգ %): Հետազոտվող լուծույթի, սննդամթերքի, կենդանական կամ բուսական օրգանիզմների հյուսվածքների 100 գ-ում պարունակվող որևէ նյութի քանակը միլիգրամներով (մգ)։
ՄԻՍ, կարևոր սննդամթերք։ Կազմված է մկանային, ճարպային, շարակցական և ոսկրային հյուսվածքներից։ Առավել սննդարար է ողնաշարի երկայնքի, մեջքի, գոտկատեղի և կոնքի մասերի նուրբ մկանային հյուսվածքը։ Մկանային հյուսվածքը միջին հաշվով պարունակում է 73-77 % հեղուկ, 18-21 % սպիտակուցներ, 1-3 % ճարպեր, 1,7-2 % ազոտային լուծամզուքներ, 0,9-1,2 % ոչ ազոտային լուծամզուքներ, 0,8-1,0 % հանքային աղեր, B1, B2, B6, PP և այլ վիտամիններ։ Մկանային հյուսվածքի սպիտակուցները պարունակում են մարդու օրգանիզմի համար անհրաժեշտ բոլոր ամինաթթուները։ Լուծամզուքները Մ-ին բուրմունք են հաղորդում և բարելավում են մարսողության գեղձերի գործունեությունը։
Շարակցական հյուսվածքները (մկանային հյուսվածքների համեմատությամբ) պարունակում են ավելի քիչ սննդարար նյութեր, այդ պատճառով էլ շարակցական շատ հյուսվածքներով մսեղիքը (վզամաս, որովայնակողեր, վերջավորությունների ներքևի մասեր), ինչպես նաև ոսկրային հյուսվածքը, համեմատաբար քիչ սննդարար են։ Մ-ի կալորիականությունը կախված է ճարպահյուսվածքների քանակից։ Սննդարարությամբ և համով լավագույնն է 1-ին տեսակի Մ., որում սպիտակուցները կազմում են 14-19 %, ճարպերը՝ 12-15 %: Քիչ ճարպեր պարունակող Մ. պակաս համեղ է, սակայն ճարպի հավելուրդային քանակը նույնպես պակասեցնում է Մ-ի սննդարար և համային հատկությունները և դժվարացնում խոհարարական մշակումը։ Մկանային, ճարպային, շարակցական և ոսկրային հյուսվածքների հարաբերակցությունը, քիմիական բաղադրությունը և սննդարարությունը պայմանավորված են մորթած կենդանու տեսակով, ցեղով, սեռով, տարիքով, բտվածության աստիճանով, ինչպես նաև մսեղիքի այս կամ այն մասով։
Թողարկում են հովացրած (մսեղիքը մշակելուց հետո բնական պայմաններում կամ սառնախցիկում առնվազն 6 ժամ պահած), պաղեցրած (մսեղիքը մշակելուց հետո սառնախցիկում պահված բաց կարմրավուն չորացած կեղևով, մկանների խորքում 0-4 °C ջերմաստիճանով), սառեցրած (մինչև -6 °C ջերմաստիճան) Մ.։
Վաճառքի հանելուց առաջ մսեղիքը բաժանում են խոշոր մասերի, որոնք
