Էջ:Տնային տնտեսության հանրագիտարան (Household encyclopedia in Armenian).djvu/378

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

զարդարանքը (արհեստական ծաղիկներ, զարդեր, ուլունքներ, ապարանջաններ ևն)։ Այդպիսի Հ-ով կարելի է գնալ թատրոն, թանգարան, ցուցահանդես, հյուր։ Ժամանակի ընթացքում այն կարելի է կրել առանց հատուկ զարդարանքի, որպես ամենօրյա Հ.։ Այդպիսի Հ-ի համար հարմար են բրդե և մետաքսե խիտ, ինչպես նաև տրիկոտաժե գործվածքները։

Ամառային տոնական Հ-ի համար խորհուրդ են տրվում միագույն և դաջովի նախշերով մետաքսե թեթև գործվածքներ, վառ գույների չիթ, սատին, շտապել, մարկիզեթ, պոպլին, մետաքսե տրիկոտաժ, խառը գործվածքներ։

Ցանկացած եղանակի իրիկնային Հ. (մեկ-երկու շրջազգեստ կամ կոստյում) տարվա մեջ օգտագործվում է ընդամենը մի քանի անգամ։ Կարում են թավշից, դիպակից, փայլուն կամ կիսաթափանցիկ և տրիկոտաժե գործվածքներից։ Խորհուրդ չի տրվում այդպիսի Հ. հագնել ցերեկը։ Շրջազգեստները կարող են ունենալ տարբեր երկարություն։ Տեղին են բարդ ձևվածքները, բաց ուսերը, թևքերը, վիզը ևն, սազում են թանկարժեք զարդարանքը և փայլուն զարդերը։ Այդպիսի Հ. հագնում են համեմատաբար հազվադեպ։ Սովորաբար այն կարում են կոնկրետ իրադարձությունների համար և ընտրում են ամենատպավորիչ գործվածքները, դրվագում ժանյակներով, ժապավեններով, տրեզներով, մետաքսով, ուլունքով, ասեղնագործ բանվածքով։ Հ. կարող են լրացնել ուսարկուները և վզպատները (կրում են նաև ամռանը)։ Այդպիսի Հ. պահանջում է լրացումների և զարդարանքի խնամքով ընտրություն։ Սովորաբար այն կարում են երկար, մինչև թաթը կամ սրնքամասից ներքև։ Հանդիսավոր Հ-ի լրակազմի մեջ կարող է լինել ժակետ կամ պարեգոտ։

Տղամարդկանց տոնական հագուստը պակաս բազմազան է։ Սովորաբար այն նորաձև տարրերով ավանդական կոստյում է, բաց գույնի (հաճախ սպիտակ) վերնաշապիկ նորաձև կամ թիթեռնակապ փողկապով։ Որպես զարդարանք օգտագործվում են թևքաճարմանդները և փողկապի քորոցները։ Ձմեռային տոնական կոստյումի համար օգտագործում են մուգ երանգների, ամառայինի համար բաց գույնի նեղ զոլերով կամ մանր վանդակներով գործվածքներ։ Հարմար են համակցված կոստյումները (պիջակը և բաճկոնակը նույն, տաբատը այլ գույնի)։ Իրիկնային կոստյումը կարելի է կարել մետաքսե կամ կիսամետաքսե թեթև, ինչպես նաև առկայծող (խամրած փայլով) գործվածքներից։ Հանդիսավոր իրադարձությունների համար նախատեսված միագույն կոստյումի օձիքը և դարձածալերը կարելի է դրվագել նույն գույնի կերպասով։

Մարզահագուստը հագնում են ոչ միայն մարզվելիս, այլ նաև քաղաքից դուրս զբոսանքի և հանգստի ժամանակ։ Կարում են ոչ միայն մուգ, այլև բաց, վառ, հագեցած և հակադիր գույների տրիկոտաժե գործվածքներից։ Ձմեռային Հ. անպայման ներառնում է սվիտեր, անջրանցիկ գործվածքից ազդրերը ծածկող տաք բաճկոն, էլաստիկ գործվածքից տաբատ։ Ամառային մարզահագուստի լրակազմի մեջ պետք է լինեն թեթև բաճկոն, բամբակե խիտ գործվածքից տաբատ, կարճատաբատ, տղամարդկանց վերնաշապիկների նմանվող բամբակե բլուզներ կամ տրիկոտաժե մայկաներ, լողանալու պարագաներ։ Հարմար են կիսաշրջազգեստ-տաբատները կամ մինչև ծնկները հասնող տաբատները («բերմուդ»)։ Որոշ մարզաձևերով զբաղվելու համար օգտագործում են հատուկ Հ. և կոշիկ։

Խիստ տարբերակում չկա երիտասարդների ամենօրյա և տոնական Հ-ի միջև։ Գերակշռում է մարզական, աղջնակների և աղջիկների համար ազգային և ռոմանտիկ ոճը։ Սվիտերները, ջեմպերները, մայկաները, բաճկոնակները, տաբատները (վելվետե և ջինսե), բաճկոնները (թեթև և մգդակած), վերնաշապիկները կարող են կրել ինչպես աղջիկները, այնպես էլ պատանիները։ Դա վերաբերում է նաև կոշիկներին (կրոսովկաներ, կիսակոշիկներ), գլխարկներին (կեպիներ, պանամաներ), վզարկուներին, հեսկիներին, գոլֆերին։ Երիտասարդների Հ. աչքի է ընկնում պայծառությամբ, տարաոճ իրերի (օրինակ, մարզական ոճի տաբատ և փոթազարդ կամ ասեղնագործ բլուզ, դաջովի գործվածքից փոթավոր կիսաշրջազգեստ և մարզական բաճկոն կամ սվիտեր ևն) համադրությամբ։ Տարածված են բաճկոնները, կոմբինեզոնները և կիսակոմբինեզոնները, բազմատեսակ տաբատները (աղջիկների համար)։ Տոնական Հ. լինում է ավանդական (շրջազգեստ աղջիկների, պիջակ կամ կոստյում տղաների համար) կամ ռոմանտիկ և ազգային։ Ավարտական հանդեսների և նշանակալից հանդիսությունների ժամանակ աղջիկների համար հարմար են բոլորածալերով, ժանյակներով, ժապավեններով, ասեղնագործած, իսկ պատանիների համար թեթև, ոչ վառ գույնի բաճկոնները, բաց միագույն վերնաշապիկները։

Հ-ի արտաքին տեսքի համար մեծ նշանակություն ունի ներքնազգեստը։ Թեթև գործվածքներից կարված Հ-ի տակից պետք է հագնել առանց ժանյակների միագույն, բաց գույնի Հ-ի տակից միայն Հ-ի երանգի, թափանցիկ Հ-ի տակից առանց նախշի և զարդակտորի, ցանկալի է մարմնագույն հարթ ներքնազգեստ։ Տաբատ հագնող կանայք պետք է հագնեն կարճ շապիկ կամ մայկա, զուգագուլպաներ։ Գեր կանանց խորհուրդ է տրվում հագնել իրանակալ կամ կիսաիրանակալ։ Ուսակապերը պետք է լինեն բավականաչափ լայն և չափավոր ձգված։ Տղամարդկանց խորհուրդ են տրվում կարճ, սպիտակ կամ գունավոր տրիկոտաժե վարտիքներ, իսկ ձմռանը տրիկոտաժե երկար (մինչև ծնկները հասնող) վարտիքներ, երկար գուլպաներ (գոլֆեր)։

Հ-ի և արտաքին ներդաշնակության նախապայմաններից հիմնականը ինքնաքննադատական վերաբերմունքն է սեփական արտաքինի նկատմամբ։ Պակաս կարևոր չէ նաև իմանալ, թե մարմնի որ թերությունը պիտի թաքցնել կամ կերպափոխված ցույց տալ։ 30-40 տարեկանում կինը պետք է մշակի սեփական Հ-ի որոշակի ուղղություն (ոճ) և հետևի դրան։

Գեր կանանց խորհուրդ չի տրվում շատ կարճ, պիրկ գրկող, լայն, կոնքերի մասում փոթավորված կիսաշրջազգեստներ, լայն թևքերով նուրբ մետաքսե տրիկոտաժից կարված շրջազգեստներ (կարելի է բլուզներ), շատ խոշոր նախշերով, փայլուն գործվածքներ։

Հ-ի խնամքը։ Ճաշակով հագնվելու համար բավական չէ, որ Հ. լինի գեղեցիկ և նորաձև, այն պետք է լինի նաև լավ խնամված, մաքուր, արդուկած։ Բրդե և սինթետիկ գործվածքներից Հ. պետք է ժամանակ առ ժամանակ օդափոխել։

Տրիկոտաժե Հ. պետք է պահել ծալած վիճակում։ Կիսաշրջազգեստի և տաբատի համար անհրաժեշտ են հատուկ կախիչներ։ Մորթիներով դրվագված Հ-ի կամ մորթե վերարկուների վրա