%-անոց բորդոյան հեղուկով։ Ալրացողով վարակված ելակը կոկոնակալման սկզբում պետք է սրսկել ծծմբի կախույթով (100 գ 10 լ ջրին)։ Բերքահավաքի ժամանակ մոխրագույն փտումով վարակված հատապտուղները պետք է հավաքել առանձին տարաներում և ոչընչացնել (թաղել հողում 40-50 սմ խորությամբ)։
Պտղի փտումը սովորաբար վնասում է միայն հնդավորները՝ խնձորենին և տանձենին։ Պտղամաշկի վնասված տեղում առաջանամ է ոչ մեծ դարչնագույն բիծ, որն աստիճանաբար մեծանում և ընդգրկում է ամբողջ պտուղը։ Պտղամիսը դառնում է փուխր, ոչ ուտելի։ Մաշկի վրա առաջանում են սպորատու բաց մոխրագույն բարձիկներ։ Փտումով վնասված պտուղներն անհրաժեշտ է հավաքել և ոչնչացնել։
Մոնիլային այրվածքը կամ մոխրագույն պտղափտումը առավելապես կորիզավորների հիվանդություն է։ Վնասում է պտուղները, ծաղիկները, ընձյուղները, ճյուղերը։ Վնասված ճյուղերը էտում են, պտուղները հավաքում և այրում։ Հիվանդության ուժեղ տարածվածության դեպքում սրսկում են 1 %-անոց բորդոյան հեղուկով ծաղկումից առաջ, անմիջապես ծաղկումից և 12-15 օրը մեկ երկրորդ մշակումից հետո։
Բորդոյան հեղուկի պատրաստումը։ Բորդոյան հեղուկը կիրառում են սնկային հիվանդությունների դեմ։ Այն ստանում են պղնձարջասպի լուծույթի և կրի խառնուրդից։ Խառնուրդն օգտագործում են պատրաստման օրը։ Բորդոյան հեղուկը կարելի է պահպանել 24 ժամ, եթե նրան ավելացնենք շաքար (5-10 գ՝ 10 լ-ին)։ Բորդոյան հեղուկ պատրաստելիս հանձնարարվում է օգտագործել չհանգած կիր (CaO)՝ կնձերի կամ թեփիկների ձևով։ Հեղուկի պատրաստման ընթացքում չհանգած կիրը պետք է մարել (Ca(OH)2)։
Ուռչած բողբոջներին երկնագույն սրսկման համար օգտագործում են 3 %-անոց բորդոյան հեղուկ (300 գ պղնձարջասպ և 300-450 գ չհանգած կիր կամ 600-900 գ կրային խմոր՝ 10 լ ջրին)։ Պղնձարջասպը և կիրը առանձին֊առանձին լուծել 2-3 լ տաք ջրում, հետո յուրաքանչյուր լուծույթի ծավալը հասցնել 5 լ՝ օգտագործելով սառը ջուր։ Կրի լուծույթը քամել երկտակ թանզիֆով և անընդհատ խառնելով դրա մեջ շիթով լցնել պղնձարջասպի լուծույթը։ Խառնուրդը պետք է լինի երկնագույն և չպարունակի պղնձի ավելցուկ։ Ստուգման համար կարելի է օգտագործել լակմուսի թուղթ՝ լակմուսի դեղին թուղթը պետք է ներկվի կապույտ, ոչ թե կարմիր գույնի։ Կարելի է օգտվել մաքուր մեխից. եթե լուծույթում թեթևակի կարմրում է, նշանակում է կա պղնձի ավելցուկ, որը վերացնում են կրով։
Բացի կրի որակից, բորդոյան հեղուկի վրա ներգործում է նաև ջերմաստիճանը. խառնելիս որքան սառն են լուծույթները, այնքան լավ, որովհետև այս դեպքում առաջանում են քիմիկատի ավելի մանր բյուրեղիկներ։ Պատրաստի բորդոյան հեղուկը չի կարելի նոսրացնել ջրով։ Խառնելուց առաջ պղնձարջասպի լուծույթը և կրակաթը պետք է հասցվեն վերջնական խտության։ Բորդոյան հեղուկի պատրաստման համար հանձնարարվում է օգտագործել սինթետիկ, արծնապատ, ապակե, փայտե տարաներ։
Բուսական պատրաստուկների կիրառումը վնասատուների դեմ։ Գործարանային եղանակով պատրաստված թունաքիմիկատների բացակայության դեպքում վնասատու միջատների դեմ կարելի է օգտագործել բուսական պատրաստուկներ։ Դրանք նվազ արդյունավետ են, քան քիմիկատները, բայց հաճախ շատ թունավոր և վտանգավոր են մարդու համար, դրանց հետ աշխատելիս պետք է պահպանել նախազգուշական միջոցառումներ։ Պատրաստուկները, խտացրած եփուկները և թուրմերը պետք է պահպանել խիստ վտանգավոր թույների նման և երեխաներից հեռու պահել։
Ծխախոտ. օգտագործում են ծխախոտի փոշին և մախորկան։ Լվիճների, պղնձաբզեզների դեմ պայքարելու համար բույսերը փոշեպատում կամ ծխահարում են ծխախոտի փոշիով։ Ավելի հաճախ կիրառում են ծխախոտի կամ մախորկայի եփուկը և թուրմը։ 10 լ թուրմ ստանալու համար 300-400 գ ծխախոտի կամ մախորկայի փոշու վրա պետք է լցնել 5 լ տաք ջուր և թրմել 1-2 օր (երբեմն խառնելով)։ Հետո թուրմը լցնել ուրիշ ամանի մեջ, քամել երկտակ թանզիֆով և ջրով նոսրացնել մինչև 10 լ։ Սրսկումից առաջ ավելացնել 40 գ մանրած օճառ։ 10 լ եփուկ պատրաստելու համար վերցնել 250 գ ծխախոտի կամ մախորկայի փոշի, լցնել 2,5 լ ջուր և եփել 30 րոպե (ավելացնելով գոլորշացող ջուրը)։ Եփուկը թողնել (24 ժամ) մինչև պարզվի, լցնել ուրիշ ամանի մեջ, ֆիլտրել (ծծանցել), նոսրացնել ջրով մինչև 10 լ, ավելացնել 40 գ օճառ։
Պիրեթրում կովկասյան. դալմաթյան և պարսկական երիցուկների աղացած ծաղիկները։ Կիրառում են լվիճների, պղնձաբզեզների և մանր թրթուրների դեմ պայքարելու համար (փոշեպատում են բույսերը)։ Կարելի է օգտագործել նաև երիցուկի թուրմը. 10 լ ջրում լցնել 20 գ պատրաստուկ և թրմել 12 ժամ՝ խառնելով հեղուկը։ Ապա թուրմը լցնել այլ ամանի մեջ, իսկ մնացած թրջված պիրեթրումը նոսրացնել 5 լ ջրում և նորից թողնել 12 ժամ։ Երկրորդ թրման ժամկետը լրանալուց հետո 2 թուրմերը խառնել և ավելացնել 60 գ օճառ (40 գ՝ 10 լ թուրմին)։
Օշինդր դառը. օգտագործում են տերևակեր թրթուրների և խնձորենու պտղակերների դեմ։ Բույսը մթերում են ծաղկման շրջանում։ Եփուկ պատրաստելու համար 1 կգ օշինդրը պետք է եռացնել 5 լ ջրում 10-15 ր, սառեցնել, լցնել այլ ամանի մեջ և նոսրացնել ջրով։
Նախազգուշական միջոցառումներ թունաքիմիկատներով աշխատելիս։ Յուրաքանչյուր թունաքիմիկատը, թունավոր խոտերը, թուրմերը, եփուկները և ամանեղենը պետք է պահել առանձին տեղում, սննդամթերքից, կերից, խոհանոցային ամանեղենից հեռու։ Կտրականապես արգելվում է թույնի տարան օգտագործել մթերքներ, ջուր պահելու, կենդանիներին կերակրելու համար։ Թունաքիմիկատներով աշխատելու ժամանակ չի կարելի ուտել, ծխել։
Մեղուների և ծաղիկների թունավորումից խուսափելու համար քիմիական մշակումն արգելվում է կատարել ծաղկման փուլում։ Անհրաժեշտության դեպքում ներքևի հարկի պտղատու և հատապտղատու բույսերը պետք է ծածկել թաղանթով, ամուր թղթով, մոմլաթով։
Աշխատանքից հետո ձեռքերը և երեսը լավ լվանալ տաք ջրով և օճառով։
Վերջին քիմիական մշակումը պետք է կատարել բերքի հասունացումից առնվազն 20-30 օր առաջ։ Ելակը և ազնվամորին առաջին անգամ մշակում են մինչև ծաղկումը, այնուհետև՝ հատապտուղների հավաքից հետո։
Ժամկետանց թունաքիմիկատները պետք է ոչնչացվեն տարայի հետ։ Թաղում են գետնի մեջ։
