Էջ:Տնային տնտեսության հանրագիտարան (Household encyclopedia in Armenian).djvu/75

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

Խաղերի և պարապմունքների սեղանը պետք է լինի ուղղանկյունաձև, քանի որ կլոր սեղանի մոտ պարապելիս երեխաները անընդհատ կրծքավանդակով հենվում են սեղանի կողքին, իսկ նկարելիս և պլաստիլինով աշխատելիս արմունկները կախ են ընկնում։

Մկրատ, ասեղներ և այլ սուր իրեր չի կարելի թողնել նախադպրոցականի անկյունում, դրանք պետք է տալ երեխային անհրաժեշտության դեպքում և հետևել, որ զգուշորեն օգտագործի։

Քանի որ փոքր երեխաները հաճախ խաղում են հատակին, խորհուրդ է տրվում հատակին փոքր գորգ կամ խսիր փռել։

Երեխաները պետք է սովորեն խնամքով վերաբերվել իրերին, կարգուկանոն պահպանել իրենց անկյունում, սենյակում։ Քանի դեռ երեխաները փոքր են (2-3 տարեկան), Մ.ա. կարգի են բերում մեծահասակները, ավելի ինքնուրույն դառնալուց հետո երեխաները պետք է իրենք հետևեն կարգուկանոնին։ Ժամանակ առ ժամանակ մեծահասակները երեխաների հետ պետք է հիմնովին կարգի բերեն Մ.ա., խնամքով լվանան որոշ խաղալիքներ (օրինակ, պլաստմասսայե), տիկնիկների հագուստը, մաքրեն փոշին։ Երեխաներին սովորեցնում են կատարել ոչ բարդ գործեր, սոսնձել սեղանի խաղերի տուփերը, նորոգել խաղալիքները, տիկնիկների հագուստը ևն։ Երեխաներն արագ են ձեռք բերում իրերը խնամելու հմտություն։ 5-6 տարեկաններին կարելի է հանձնարարել սենյակի բույսերի և կենդանիների խնամքը, որը դաստիարակում է սեր բնության նկատմամբ, զարգացնում պատասխանատվության զգացում, վարժեցնում աշխատանքի։

Դպրոցական ցածր տարիքի երեխաների անկյունը: Այդ տարիքում երեխան պետք է ունենա ոչ միայն պարապելու, այլև խաղալու և խաղալիքները պահելու տեղ։ Խորհուրդ է տրվում գնել ոչ մեծ չափերի գրասեղան՝ գրենական պիտույքների գզրոցներով։ Գրասեղանը (կամ աշխատասեղանը) պետք է դրվի պատուհանի մոտ, այնպես, որպեսզի լույսն ընկնի ուղիղ կամ ձախից (տես Լուսավորություն): Սեղանի երեսը պետք է պատած լինի հեշտ մաքրվող ամուր նյութով։ Սեղանին կարելի բաց գույնի թուղթ փռել։ Պետք է խստիվ հետևել, որ երեխան նստի առանց կորանալու և գլուխը խոնարհելու։ Սխալ դիրքը կարող է դառնալ կարճատեսության, ողնաշարի և կրծքավանդակի կորացման պատճառ (տես Կեցվածք): Պարապելու ժամանակ սեղանին ավելորդ իրեր չպետք է լինեն, որպեսզի երեխայի ուշադրությունը չշեղվի։

Գրասեղանին անհրաժեշտ է ունենալ գրչաման և գրքերի հենակալ։ Դպրոցականը հաճախ է գրքից արտագրում, և որպեսզի տեքստը լավ երևա, ցանկալի է օգտվել սեղանի մակերևույթի նկատմամբ 45°-ով թեքված հատուկ հենակալից։ Այն կարելի օգտագործել նաև կարդալիս։ Շատ կարևոր է, որ դպրոցականի սեղանին դրված լինեն ուսումնական նյութի լավ յուրացմանը նպաստող անհրաժեշտ պիտույքներ (գլխատառերի և փոքրատառերի գրության նմուշներ, բազմապատկման, չափերի աղյուսակներ, աշխարհագրական քարտեզներ ևն)։ Դրանք պետք է պարբերաբար փոխարինվեն նորերով։

Դպրոցականը պետք է ինքը կարգի բերի իր սեղանը, փոխի թուղթը, հետևի որ սեղանին ավելորդ իրեր չլինեն։ Տետրերը, գրքերը, դպրոցական պայուսակը և մյուս իրերը պետք է պահվեն իրենց տեղում։ Երեխային բնորոշ է սեփական ձեռքով որևէ իր պատրաստելու ցանկությունը, որն ամեն կերպ պետք է խրախուսել։ Դպրոցականի տրամադրության տակ պետք է լինեն թուղթ, ստվարաթուղթ, տախտակներ, մեխեր, լաթեր, թելեր, սոսինձ, որոնք պետք է պահվեն փակ արկղում կամ դարակում։ 8-10 տարեկան տղաների համար ցանկալի է ձեռք բերել ատաղձագործական գործիքների հավաքածու։

ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԿԱՀՈՒՅՔ, սովորական կահույքից տարբերվում է ոչ միայն չափերով, այլև արտաքին տեսքով։ Մ.կ-ին բնորոշ է բազմապիտանիությունը (նույն իրը կարող է օգտագործվել տարբեր նպատակներով)։ Մ.կ. անհրաժեշտ է ընտրել երեխայի հասակին համապատասխան։ Որոշ մոդելների չափերը կարելի է փոխել երեխայի մեծանալուն զուգընթաց, ինչը հնարավորություն է տալիս երկարացնել կահույքի օգտագործման ժամկետը։

Ամենափոքրերի կահույքը մանկական ճաղափակոցները և մահճակալներն են։ Մանկական որոշ ճաղափակոցների հիմքը պլաստմասսայե խողովակավոր տարրերից բաղկացած կմախքն է, որի վրա ձգվում է սահմանների դեր կատարող ճկուն ցանցը։ Այդ ճաղափակոցները կարող են հեշտությամբ տեղափոխվել, հավաքվել և չեն ծանրաբեռնում սենյակը։ Նկարչության, ուշադրություն պահանջող խաղերի (օրինակ, մանկական կոնստրուկտոր հավաքելու) համար նախադպրոցական տարիքի երեխաներին անհրաժեշտ են փոքր սեղան և աթոռ։ Այդ նպատակների համար շատ հարմար է նկարում պատկերված սեղանը, որի կափարիչն օգտագործվում է որպես գրատախտակ։ Կափարիչի տակ կան բաժանմունքներ փոքր խաղալիքների, մատիտների, ներկերի, պլաստիլինի համար։ Սեղանի տակ տեղավորվում են երկու անվավոր արկղ մեծ խաղալիքների համար։

Կարելի է օգտագործել Մ. կ-ի հավաքածուներ, որոնք բաղկացած են տարբեր զուգակցությամբ հավաքվող իրերից (պահարաններ, խաղալիքների արկղեր, նստարաններ)։ Դա բազմազանություն է մտցնում մանկական սենյակի կահավորանքի մեջ և խաղի բնույթ հաղորդում այդ աշխատանքին։

Միջին և բարձր տարիքի երեխաների Մ. կ-ի հավաքածուն սովորաբար բաղկացած