Էջ:Armenia Encyclopedia.djvu/1035

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

Սբ Հակոբավանքը, Գանձասարի, Ամենափրկիչ, Հոռեկա (բոլորը՝ XIII դ.), Երիցմանկանց (XVII դ.) վանքերը, Մելիք-Բեգլարյանների ապարանքը, Հասան-Ջալալ Դոլայի պալատը (XIII դ.), Խաչենի խաչքարերը (X-XIII դդ.) և այլն։

Մարտակերտ (ք.՝ 1991-ից) շրջկենտրոնը գտնվում է Ստեփանակերտից 62 կմ հյուսիս-արլ.՝ Թարթառ գետի միջին հոսանքի աջափնյակում՝ 450 մ բարձր, վրա։ Բն.՝ 4189 (2010)։

1992-ի հուլիսի 4-ին Մարտակերտում ծավալված համառ մարտերից հետո ադրբ. բանակը գրավել է այն, հասել մինչև Սարսանգի ջրամբար, որը շուրջ 1 տարի մնացել է նրանց վերահսկողության տակ և հսկայական տնտեսական կորուստներ կրել։ 1993-ի հունիսի 28-ին ՊԲ-ն ազատագրել է քաղաքը և հարակից բնակավայրերը։

Տնտեսության հիմն․ ճյուղը գյուղատնտեսությունն է։ Կան նաև սննդի, ոչ ալկոհոլային խմիչքների («Արզի Գրուպ», շահագործման է հանձնվել 2010-ին) արտադրական ձեռնարկություններ։

Գործում են 2 հանրակրթական և 1-ական երաժշտ. ու մարզ․ դպրոցներ, Արցախյան գոյամարտի, պատմաերկրագիտական թանգարաններ, մշակույթի տուն, հիվանդանոց, պոլիկլինիկա, մարգադաշտ։

«Ջրաբերդ» ֆուտբոլի թիմը (հիմն.՝ 2004) մասնակցում է հանրապետական առաջնությանը։

2001-ից գործում է Մարտակերտի Սբ Հովհաննես Մկրտիչ (1881, վերանորոգվել է 2003-ին) եկեղեցին։ Քաղաքում կանգնեցված են Հայրեն․ մեծ պատերազմի (1941-45) և Արցախյան գոյամարտի (1991-94) զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձաններ։

Մարտակերտի շրջանի համայնքները և մշտական բնակչության թվաքանակը 1.01.2010-ի դրությամբ

Համայնք Թվաքանակը
1. Մարտակերտ 4189
2. Աղաբեկալանջ 164
3. Առաջաձոր 679
4. Գառնաքար 136
5. Գետավան 303
6. Դրմբոն 646
7. Զագլիկ 223
8. Զարդախաչ 130
9. Թալիշ 565
10. Թբլղու 179
11. Խնկավան 194
12. Ծաղկաշեն 145
13. Ծմակահող 238
14. Կիչան 171
15. Կոճողոտ 560
16. Կուսապատ 231
17. Հաթերք 1604
18. Հարությունագոմեր 522
19. Հովտաշեն 260
20. Ճանկաթաղ 271
21. Մադաղիս 522
22. Մաղավուզ
գ. Մաղավուզ՝ 428,
գ. Քմքաձոր՝ 108
536
23. Մեծ շեն 334
24. Մեհմանա 25
25. Մոխրաթաղ 329
26. Ներքին Հոռաթաղ 813
27. Նոր Այգեստան 164
28. Նոր Կարմիրավան 108
29. Նոր Հայկաջուր 89
30. Նոր Ղազանչի 128
31. Նոր Մարաղա 400
32. Նոր Սեյսուլան 155
33. Շահմասուր 126
34. Չափար 308
35. Չլդրան 518
36. Պողոսագոմեր
գ. Պողոսագոմեր՝ 173,
գ. Ղազարահող՝ 60
233
37. Վաղուհաս 680
38. Վանք
գ. Վանք՝ 1512,
գ. Անձավներ՝ 8,
գ. Դաշտագլուխ՝ 6,
գ. Ծաղկունք՝ 2,
գ. Ճրագ՝ 7,
գ. Նարեշտար՝ 2
1537
39. Վարդաձոր 194
40. Վարնկաթաղ 78
41. Վերին Հոռաթաղ 515
42. Տոնաշեն 86
43. Քոլատակ
Նոր Ջրաբերդ՝ 78
270