Էջ:Armenia Encyclopedia.djvu/289

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

ավտոմոբիլային բեռնափոխադրումների դյուրացման մասին Փոխըմբռնման հուշագիրը, 2006-ի նոյեմբ-ին ստորագրվել և ներկայումս վավերացման գործընթացում է Սևծովյան օղակաձև մայրուղու համակարգված զարգացման մասին Փոխըմբռնման հուշագիրը։

Գերակա խնդիր է տրանսպորտային ինտեգրումը Եվրոպա-Կովկաս-Ասիա միջազգային տրանսպորտային և «Հյուսիս-Հարավ» միջանցքներին, ինչպես նաև տրանսասիական և տրանսեվրոպ. տրանսպորտային ենթակառուցվածքներին։ Կարևոր է նաև ՀՀ մասնակցությունը ԱՊՀ Համակարգող տրանսպորտային խորհրդակցությանը։ ՀՀ տարածքով տարանցումն իրականացվում է «Հյուսիս-Հարավ» միջանցքի ուղղությամբ։ Հարավային ուղղությամբ տարանցման հնարավորությունները զարգացնելու, բեռնափոխադրումների ծավալները մեծացնելու և ժամանակատարությունը կրճատելու նպատակով 2007-ին ՀՀ պետբյուջեի միջոցներով կառուցվել են ՀՀ-ն ԻԻՀ-ի հետ կապող նոր՝ միջպետական նշանակության 92 կմ երկար․ ավտոմայրուղին և Մեղրու կամուրջը Արաքսի վրա։ Նախատեսվում է «Հյուսիս-Հարավ» տրանսպորտային միջանցքի շրջանակներում զարգացնել նաև Հայաստան-Իրան-Կասպից ծով-Աստրախան ուղղությունը, որը ՀՀ-ից Ռուսաստան բեռնափոխադրումների հեռանկարային և հուսալի տարբերակ է։

Մեծապես կարևորվում է նաև երկթղ. տրանսպորտի զարգացումը, որով կապը դեռևս միայն Վրաստանի հետ է։ Երկաթուղու ոլորտը զարգացնելու և նոր ներդրումներ ներգրավելու նպատակով ՀՀ Կառավարությունը 2008-ին Հայկական երկաթուղին 30 տարի ժամկետով հավատարմագրային կառավարման է հանձնել «Ռուսաստանի երկաթուղիներ» ԲԲԸ-ին։

Արևմուտքի և Արևելքի հետ կապող տրանսպորտային հաղորդակցությունների՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի շրջափակման պայմաններում Հայաստանի տնտեսության համար հատկապես կարևոր է օդային տրանսպորտը։ 2007-ին ընդունվել է «Ավիացիայի մասին» ՀՀ օրենքը՝ նոր խմբագրությամբ, որը կարգավորում է ՀՀ օդային տարածքի օգտագործման և ավիացիայի բնագավառի գործունեության իրավ․ հիմքերը։

ՀՀ միջազգային օդանավակայանների ենթակառուցվածքների կատարելագործման, սպասարկման ծառայությունների որակի բարելավման, թռիչքային և ավիացիոն անվտանգության միջոցառումների ապահովման համար դրանք հանձնվել են հավատարմագրային կառավարման՝ պահպանելով օդանավակայանների պետական սեփականությունը։

ՀՀ արտահանման և ներմուծման ծախսերը (2011) աշխարհում ամենաբարձրերից են, որոնք պայմանավորում Հայաստանն Իրանին են հանրապետության տնտեսության կապող Մեղրու կամուրջը կառուցվածքը, պարտադրում զարգացնել արտադրության բարձր ավելացրած արժեք և ցածր փոխադրածախս ունեցող ոլորտները։ Փոխադրման ծախսերի նվազումը կարող է բարձրացնել նաև ավանդաբար արտահանվող ապրանքների (տեքստիլ, կոշիկ, սննդամթերք, կոնյակ և այլն) մրցունակությունը միջազգային շուկայում։

Աղյուսակ 1. Տրանսպորտի հիմնական տեսակների բեռնա- և ուղևորաշրջանառությունները ՀՀ-ում

Տրանսպորտի տեսակները Բեռնաշրջանառությունը (մլն տ X կմ) Ուղևորաշրջանառությունը (մլն ուղևոր x կմ)
1940 1960 1985 2000 2011 1940 1960 1985 2000 2011
Երկաթուղային 376 1460 5140 353,6 816 - 206 330 46,8 49,5
Ավտոմոբիլայինի 34 648 4893 40 287 33 523 3694 1303,6 2541,5
Օդային - 8 42,6 9,6 9,2 - 109 4072,2 579,2 951,2

Ներկայումս արմատապես վերակառուցվել է ՀՀ տրանսպորտի աշխատանքը, փոխվել է բեռնաուղևորաշրջանառության ընդհանուր պատկերը, սեփականաշնորհվել է տրանսպորտի միջոցների հիմն․ մասը, բեռնա- և ուղևորափոխադրումները կազմակերպում են տարբեր մասնավոր կազմակերպություններ։

ՀՀ տրանսպորտի հիմն․ տեսակներն են ավտոմոբիլայինը, երկաթուղայինը, օդայինը և խողովակաշարայինը։ Երևանում գործում են նաև մետրոպոլիտեն, տրոլեյբուս, Ծաղկաձորում, Ալավերդիում, Ախթալայում, Ջերմուկում և Տաթևում՝ ճոպանուղի։

2011-ին բեռնափոխադրումների կառուցվածքում երկթղ. տրանսպորտի բաժինը 33,7 % էր, ավտոմոբիլայինինը՝ 50,9 %, խողովակաշարայինինը՝ 15,3 %, օդայինինը՝ 0,1 %, ուղևորափոխադրումների կառուցվածքում երկթղ. տրանսպորտի բաժինը 0,3 % էր, ավտոմոբիլայինը՝