իրեր ևն։ Հայտնի են «Արարատցեմենտ» և Արարատի ոսկու կորզման ձեռնարկությունները։
Գործում են 6 հանրակրթական, արվ-ի միջնակարգ (Ղազարոս Սարյանի անվան) և մարզ. դպրոցներ, 2 քոլեջ (1-ը՝ բժշկ.), մանկապատանեկան ստեղծագործ. կենտրոն, Վազգեն Սարգսյանի տուն-թանգարանը, Սբ Հակոբ եկեղեցին (1866)։
Քաղաքային այգում տեղադրված են Առաջին աշխարհամարտի (1914-18), Մեծ եղեռնի (1915), Արցախյան պատերազմի (1991-94) զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողները։
Մասիսը (ք.՝ 1995-ից) գտնվում է Երևանից 14 կմ հվ-արմ.՝ Հրազդան գետի ստորին հոսանքի ձախ ափին՝ 800 մ բարձր. վրա։ Տարածքը բնակեցված է եղել հնագույն ժամանակներից, հայտնաբերվել է մ. թ. ա. V-IV հազարամյակների բնակատեղի։ Երևանի արբանյակ քաղաքներից է։ Բն. 22,7 հազար է (2012)։ Արդ-յան հիմն. ուղղությունը մշակող արդ-ն է։ Կան սննդամթերքի, թղթե և ստվարաթղթե արտադրատեսակների, ծխախոտի արտադրության ձեռնարկություններ («Մասիս Գոֆրոտարա», «Ինտերնեյշնլ Մասիս Տոբակ», «Ալիշան» ՍՊԸ և այլն)։ Ունի միջմարզային նշանակության խոշոր երկթղ. ապրանքային կայան, սպասարկում է Երևանին։
Գործում են 5 հանրակրթական, երաժշտ. (Առնո Բաբաջանյանի անվան), գեղարվ-ի, մարզ. դպրոցներ, պետական գյուղատնտեսական քոլեջ, Մասիսի Սբ Գևորգ նորակառույց եկեղեցին (2009-ից)։
Վեդին (ք.՝ 1995-ից) գտնվում է Երևանից 48 կմ հվ-արլ.՝ Վեդի գետի աջափնյա սարավանդում։ Տարածքը 3,5 կմ² է, բն.՝ 13,7 հազար։ Վեդիի այժմյան տարածքում հայտնաբերվել են ուրարտ. քաղաքակրթության հետքեր։
Կան բնական քարերից երեսպատման նյութերի, էլեկտր. և հսկիչ սարքերի, պլաստմասսայի շին. իրերի («Վեդիպլաստ») ձեռնարկություններ։
Գործում են 3 հանրակրթական, գեղարվ-ի և երաժշտ. դպրոցներ։
| Համայնքի անվանումը | Մշտական բնակչության թվաքանակը | Համայնքի անվանումը | Մշտական բնակչության թվաքանակը | Համայնքի անվանումը | Մշտական բնակչության թվաքանակը | |||
| 1 | Արտաշատ | 25568 | 34 | Դաշտավան | 2124 | 67 | Նոյակերտ | 2399 |
| 2 | Արարատ | 20921 | 35 | Դաշտաքար | 691 | 68 | Նորաբաց | 2249 |
| 3 | Վեդի | 13706 | 36 | Դարակերտ | 2455 | 69 | Նորամարգ | 1770 |
| 4 | Մասիս | 22517 | 37 | Դարբնիկ | 1117 | 70 | Նորաշեն | 3467 |
| 5 | Աբովյան | 1424 | 38 | Դեղձուտ | 900 | 71 | Նոր Խարբերդ | 6339 |
| 6 | Ազատաշեն | 657 | 39 | Դիմիտրով | 1273 | 72 | Նոր կյանք | 2905 |
| 7 | Ազատավան | 3028 | 40 | Դիտակ | 771 | 73 | Նոր Կյուրին | 936 |
| 8 | Այգավան | 4443 | 41 | Դվին | 2884 | 74 | Նոր ուղի | 952 |
| 9 | Այգեզարդ | 3212 | 42 | Եղեգնավան | 1891 | 75 | Շահումյան | 4449 |
| 10 | Այգեպատ | 1590 | 43 | Երասխ | 887 | 76 | Շաղափ | 1023 |
| 11 | Այգեստան | 2409 | 44 | Զանգակատուն | 1187 | 77 | Ոսկետափ | 5372 |
| 12 | Սյնթափ | 8401 | 45 | Զորակ | 1930 | 78 | Ոստան | 3045 |
| 13 | Ավշար | 5124 | 46 | Լանջազատ | 1369 | 79 | Պարույր Սևակ | 718 |
| 14 | Արալեզ | 2724 | 47 | Լանջանիստ | 249 | 80 | Ջրահովիտ | 1215 |
| 15 | Արարատ | 8275 | 48 | Լանջառ | 228 | 81 | Ջրաշեն | 1803 |
| 16 | Արաքսավան | 833 | 49 | Լուսաշող | 634 | 82 | Ռանչպար | 1276 |
| 17 | Արբաթ | 1835 | 50 | Լուսառատ | 2802 | 83 | Սայաթ-Նովա | 2168 |
| 18 | Արգավանդ | 1710 | 51 | Խաչփառ | 1810 | 84 | Սիս | 1744 |
| 19 | Արմաշ | 2685 | 52 | Կանաչուտ | 1256 | 85 | Սիսավան | 2273 |
| 20 | Արևաբույր | 1174 | 53 | Հայանիստ | 2077 | 86 | Սիփանիկ | 772 |
| 21 | Արևշատ | 2370 | 54 | Հնաբերդ | 630 | 87 | Սուրենավան | 2572 |
| 22 | Բաղրամյան | 1951 | 55 | Հովտաշատ | 3586 | 88 | Վանաշեն | 2573 |
| 23 | Բարձրաշեն | 1536 | 56 | Հովտաշեն | 1094 | 89 | Վարդաշատ | 239 |
| 24 | Բերդիկ | 1016 | 57 | Ղուկասավան | 2272 | 90 | Վարդաշեն | 583 |
| 25 | Բերքանուշ | 2035 | 58 | Մասիս | 1472 | 91 | Վերին Արտաշատ | 4511 |
| 26 | Բյուրավան | 1443 | 59 | Մարմարաշեն | 3465 | 92 | Վերին Դվին | 2222 |
| 27 | Բուրաստան | 1859 | 60 | Մխչյան | 5097 | 93 | Տափերական | 3885 |
| 28 | Գեղանիստ | 2584 | 61 | Մրգանուշ | 1255 | 94 | Ուրցալանջ | 209 |
| 29 | Գետազատ | 1836 | 62 | Մրգավան | 1961 | 95 | Ուրցաձոր | 3197 |
| 30 | Գետափնյա | 1317 | 63 | Մրգավետ | 2373 | 96 | Փոքր Վեդի | 3295 |
| 31 | Գինեվետ | 696 | 64 | Նարեկ | 1275 | 97 | Քաղցրաշեն | 3110 |
| 32 | Գոռավան | 2780 | 65 | Նիզամի | 1473 | |||
| 33 | Դալար | 2632 | 66 | Նշավան | 1808 |
