Այս գյուղի մեջ կա մի մեծ եկեղեցի ընդարձակ գավթով, որը շինել է 1244 թ. Քուրդ իշխանը։
Կաթողիկեի կողքին կա մի փոքր ավերակ եկեղեցի, որի միայն պատերն են կանգուն. շինվածքի ոճը ցույց է տալիս 5-րդ դար։
Այս վերջինիս կողքին կպցրած են մի փոքր մատուռ, որուն մեջ ընկած է խիստ գեղեցկաքանդակ խաչքար
Մեծ եկեղեցու հարավային կողմը և փոքրի արևմտյան պարիսպի մեջ կան շիրիմներ և գեղեցկաքանդակ խաչքարեր՝ 12-13-րդ դարերու:
Երևանի հյուսիս-արևելյան կողմը մի հայաբնակ գյուղ է Ավանը։ Իր մեջ ունի 6-րդ դարու մի կիսավեր եկեղեցի, որը եղեր է իբրև հակաթոռ Արարատյան կաթողիկոսության։ Ավանի եկեղեցին շինել է Հովհան կաթողիկոսը, որուն օրով հունաց բաժնին մեջ էր գտնվում Ավանը։ Բացի 6-րդ դարու այս կիսավեր եկեղեցուց Ավանում կան նաև ուրիշ փոքր եկեղեցիների կիսականգուն մնացորդներ, որոնք հավանականորեն 13—14-րդ դարերում կվերաբերին։
Ապարանի շրջանում Շիրակալայի մոտ ավերակ գյուղ է Արայի գյուղը։ Այս ավերակ գյուղին մեջ կա մի մեծ իջևանատուն քարաշեն, որուն տանիքը փլած է։ Պատերը կանգուն են և դուռը հյուսիսի կողմից է, որու վրա հայերեն արձանագրություն եղած է, բայց քանդված լինելով մնացել է միայն 1213 (ՈԿԲ) թվականը։
Արգինան իբրև բերդաքաղաք գոյություն ուներ տակավին 6-րդ դարեն ի վեր։ 7-րդ դարուն պատերազմական մեծ անցքեր են տեղի ունեցեր այս շրջանում և շրջակա գյուղացիներ ապավիներ են Արգինայի բերդում (Սեբեոս)։
Սակայն երբ Շիրակավանը դարձավ Բագրատունի թագավորների համար մայրաքաղաք 9-րդ դարուն մեջ, հավանական է որ այն ժամանակ Արգինան, որ հազիվ երեք կիլոմետրի չափ հեռու է Շիրակավանից, դարձավ կաթողիկոսական աթոռ, մինչև որ Անին եղավ մայրաքաղաք և կաթողիկոսական աթոռն ևս փոխադրվեց միասին։
Այժմ հին բերդերեն հազիվ մնացորդները կան, իսկ հռչակավոր կաթողիկոսարանի ոչ մի հետքը չի մնացած. մնացել է միայն Խաչիկ կաթողիկոսի Տրդատ ճարտարապետի ձեռքով կանգնած կաթողիկեի հյուսիսային և արևմտյան պատերը (Խաչիկ Ա. կաթ. 972-990) (տես Ա ժողովածու, էջ 395)։
Բջնիի գետակի Հրազդանի խառնուրդի մոտ կգտնվի Արզական գյուղը, այստեղ կան երկու եկեղեցիներ,
