Խոսրովիդուխտի հոյակապ հովանոցի ավերակները և ըստ պատմական տվյալների Ներոնի ժամանակամից հեթանոս Տրդատի շինածն է առաջին դարուն։
Արևմտյան կողմին գրեթե կից կա բոլորակ կամ ութանկյունի մի շենքի մնացորդ հազիվ հիմերը նշմարելի։
Գյուղին մեջ կա մեծ եկեղեցու ավերակ, որուն, հյուսիսային պատն է միայն մնում։ Այգիների մեջ կա փոքր, բայց խիստ գեղարվեստական մի մատուռ։
Գյուղի արևելյան կողմը կան դարձյալ երկու փոքր մատուռներ կիսավեր վիճակի մեջ, իսկ հյուսիս-արևմտյան կողմը կա մի մեծ գերեզմանատուն խաչարձաններով։
Նոր Գետիկի կամ Գոշ Մխիթարավանքը հիմնված է 1191 թվականին Գոշ Մխիթար վարդապետի ձեռքով Արցախի Քուսա գավառի մեջ։
Այստեղ ի հնումն կար Գետկա վանք, որ երկրաշարժից սաստիկ վնասված էր, Գոշ Մխիթար նորը հիմնեց և կոչեց սուրբ Աստվածածին անունով։ Այս վանքն ունի բացի Աստվածածին եկեղեցուց նաև ուրիշ եկեղեցիներ զանազան ժամանակներում հիմնված։
Աստվածածին եկեղեցիի հարավային պատին կից կա ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին. երրորդ եկեղեցին է ս․ Կարապետ, որ կից է Աստվածածին եկեղեցիի գավթի հարավային կողմին։ Գոշավանքում այս եկեղեցիների ուշագրավ կառուցվածքի մանրամասնություններից զատ կան նաև չափազանց գեղաքանդակ խաչքարեր։
Լենինականից 7-8 կիլոմետր հեռավորության վրա դեպի հյուսիս, Դարբանդ գյուղի կողքին կա մի հին գերեզմանատուն, որն այժմ ևս կծառայե նույն նպատակին։ Սույն գերեզմանատան մեջ կան մի քանի հատ հեթանոսական շրջանի կոթողաձև քառակուսի գերեզմանաքարեր վրաները քանդակված։ Այս քարերեն մեկ հատը Հակոբ Կարանյանցը փոխադրեց Լենինական և այժմ էլ գտնվում է Հայաստանի Պետական Պատմական թանգարանում։
Գյուղին մոտիկ կա ուրարտական շրջանի ամրոցի մի պատ, հսկայական անտաշ քարերով շինված։
Ռնդամալից արևմուտք կգտնվի Դդմաշեն գյուղը։ Այս գյուղում կա հին քարաշեն եկեղեցի, որուն տանիքը և գմբեթը ընկած է։ Գյուղացիք տանիքը փայտով ծածկած են։
Նշանավոր ամառանոց է Դիլիջանը, շրջակաները և մեջն ունի հնությանց մնացորդներ։ Անհրաժեշտ է մանրամասն ուսումնասիրել այս շրջանը, որովհետև հավանականություն կա արտաքին նշաններից, որ ոչ միայն քրիստոնեական շրջանի այլև նախաքրիստոնեական շատ հնություններ պիտի գտնվին այս շրջանում։
Այս գյուղի այժմյան եկեղեցին հնագիտական շատ կարևոր տեղ կբռնե։ Սա եղած է ի հնումն հեթանոսական տաճար. 5-րդ դարուն վերածված եկեղեցիի, 10-րդ դարուն նորոգված կրկին, հետո թողված բախտին։ Վերջին տարիներս նոր եկող բնակիչներ նորոգելով վերածել են գյուղական եկեղեցիի։
Այս գյուղից շատ են գտնվում հեթանոսական իրեղեններ։ Այստեղից գտնված է մի բրոնզյա ձուլված փոքր եզ։ Շրջապատում կան չպեղված կուրգանններ։
Դպրեվանքը գյուղ է Անիի հյուսիսային կողմը։ Վանքի արձանագրության մեջ հիշված անուններեն ոմանց վրա հիմնվելով այս շենքի հիմնարկությունը համարվում է 7-րդ դարը։ 10-րդ դարուն Աբաս թագավորի ժամանակ նորոգվեց, միշտ շեն է եղած այս վանքը և նշանավոր վարդապետներ ապրել են այստեղ։
