եկեղեցի եղած է ի հնումն և մեծ ծախքերով իրագործված։
Բուն տաճարի դռան վրա բոլորված որմաղեղը թեթև պայտաձևություն ունի ստորին շրթունքեն, իսկ վերևի եզերքը arc surhaussé այս որմաղեղը կրող դռան երկու կողմի զույգ սյուները colonne torse շինված են միմյանց հակասող ուղղությամբ ոլորում տալով։
Գավիթի արտաքին դուռը մոտավորապես հիշեցնում է Անիի Առաքելոց եկեղեցվո դուռը ստալակտիտներով, որուն շուրջը բոլորված է մանվածաքանդակազարդ շրջանակ դարձյալ 13-րդ դարու հատուկ ոճով, որուն նմանները Անիի մեջ հաճախ գործածված են։ Գավիթի քիվերը նույնպես 13-րդ դարու ձևը և համաչափությունն ունին թեև նրա ձևին պարզ և նախնականը ավելի հին դարերու մեջ ծագում առած է։
Գավիթին առաստաղները առհասարակ voûte d'arêtes ծածկված են եղեր, թեև այսօր բոլորովին փլատակ է, իսկ մեջտեղը ստալակտիտ գմբեթ և վերևեն՝ լուսամուտ, ինչպես Հոռոմոսի վանքի և Անիի Առաքելոց գավիթները։ Կան նաև գեղեցիկ մուլյուրներու բեկորներ, սակայն հայտնի չէ, թե որ մասերուն կվերաբերին, շնորհիվ Խաչիկ վարդապետի աննպատակ կերպով քարուքանդ անելուն և քարերը ասդին անդին տեղափոխելուն։
Մուլյուրներեն ոմանք հավանորեն գավիթի առաստաղին մասերուն բոլորտիքը շրջապատված էին։ Հարավային պատի վրայի արձանագրությունը կսկսի այսպես.
Ի ԹՈՒԻՍ ՈԾԷ ԿԱՄԱՒ ԲԱՐԵՐԱՐԻՆ ԱՅ ԵՍ ՄԽԻԹԱՐ ՆՈՍՆԱՑՈՅ Ե (?) ԶԻՄ ՀՈԳԵՊԱՀՈՒՍՏՆ ԵՏՈԻ ՍՈՑԱ ԵՎ ՍՊԱՍԱՒՈՐՔ Ի ՏՕՆԻՆ ԵՂԻԱԿԱՆՆ ՇԱԲԱԹՆ ԱԻՐՆ. ԿԱՏԱՐԻՉՔ ՀՐԱՄԱՆԱՑ…
Հարավային պատի վրա արձանագրության կեսը ինկած է, նույնպես մի ուրիշ արձանագրության բեկոր կա դարձյալ ընկած հարավային պատեն խիստ շատ փչացած։ Թեև միևնույն դարուն շինված, այնուամենայնիվ եկեղեցին գավիթեն առաջ շինված է։
Այսօր ճանապարհվեցա դեպի Ալիքուչակ, բայց ճանապարհին ուղղությունս փոխելով գնացի Ղարաքիլիսա, այնտեղ տեսա մի հին գերեզմանատուն և մի փոքր փլատակ մատուռ։ Հին գերեզմանատան մեջ կա մի արձանագրված խաչքար։ Այնտեղեն ուղեվորվեցա դեպի Աստվածընկալ։
Աստվածընկալ գյուղը ունի քառասուն տուն բնակիչ, ասոնք գաղթեր են Ալաշկերտեն՝ հավանորեն Պասկևիչի ժամանակ եկած գաղթականության հետ։
Իրենց եկած Ժամանակ եկեղեցին գտեր են կիսավեր դրության, գմբեթը այնպես, ինչպես որ կա այժմ։ Այս եկեղեցվո շինության ժամանակը, որ որևէ արձանագրութենե և կամ այլ աղբյուրե ծանոթ չէ ինձ, այնուամենայնիվ շինության ոճով 13-րդ դարեն ավելի կանուխ չէ. եկեղեցին չափավոր մեծություն ունի, մոտավորապես Անիի Լուսավորիչ եկեղեցվո ձևով և չափով, որմնասյուներու վրա հանգչած է եղեր գմբեթը, որը այժմ փլած է, գմբեթը կազմված է պանդատիվներով։
Ըստ սովորականի գավիթը շատ ավելի ընդարձակ է, չորս անջատ և ութ որմասյուներու վրա կազմված է տանիքը. չորս անջատ սյուները կկրեն մի ստալակտիտով շինված գմբեթ։ Հարավ արևելյան անջատ սյունին վրա կա մաշված արձանագրություն, նույնպես այդ սյունի վրա դրված դեպի արևմուտք ձգվող աղեղին վրա կա զՅոհանէս․․․․․ յիշեցէք․․․․ խոսքերը։
Մի երկար արձանագրություն կա նաև հյուսիս արևելյան կենտ սյունեն դեպի հարավ արևելյան կենտ սյունը ձգվող աղեղին վրա. որուն վերջին տողը հասեր է սյունի խոյակին, այս վերջին տողին վերջին բառերը թվականը թվականը կկազմեն, որ է ՉՕԲ (Ծ գրին վրայի գիծը մոռցված է փորել, որով պարզ 0 գրի տպավորություն կթողու)։ Գավիթին հատակը ամբողջ տապանաքարերով ծածկված է, միայն մի տապանաքար կերևի արձանագրված, այն ալ սաստիկ մաշված և անընթեռնելի դարձած, բայց մեծ մասամբ բոլոր տապանաքարերու վրա ուրվագծված են մարդկանց սիլուետներ։ Այս ձևն առհասարակ այս կողմերու բոլոր գերեզմանատուներու մեջ հաճախ կտեսվին, որ անշուշտ մի տեսակ խորհրդանշան էր։
Հարավ արևելյան կենտ սյունին հյուսիսային կողմը գրեթե խարիսխին կից կա մի նեղ ու երկար գերեզմանաքար վրան շատ նախնական կերպով ուրվագծված է մարդու նկարը։ (Համեմատաբար նկարածեծ քիչ ավելի երկարաձև է)։ Գավիթի սյուներու խոյակները (կենտ սյուները) խաչազարդ են, իսկ արևելյան կողմի
- ↑ Պահպանել ենք բնագրում նշված ամիսը և ամսաթիվը նույնությամբ, թեև հունիսի փոխարեն հուլիս պետք է լինի։ Կազմող
