տապանակ ուխտիով նմանությունը կատարյալ եղավ կռապաշտական մեհյանի, և ծառայեց իբրև նախագաղափար ապագա Սողոմոնի տաճարին:
Մովսեսի տապանակը խորանարդ սնդուկ մը էր վրան ոսկեզօծ շրջանակավոր կափարիչով, կափարիչին վրա հաստատված էին երկու թևատարած ձուլածո քերովբեներ։ Սնդուկին երկու կողմին վրա ամրացած են օղակներ, ձողեր անցնելու հատուկ, որպեսզի փոխադրության ժամանակ այդ ձողերու միջոցով վերցվի տապանակը։ Նույն ձևը կտեսնվի եգիպտական սրբազան նավակին վրա, միմիայն նավակը քերովբեներու է փոխված Մովսեսի շինած տապանակին վրա:
Մոտ հինգ դար, եբրայեցիք Մովսեսի շինած տապանակով և անոր կազմած շարժական տաղավարով բավականացան։ Անընդհատ կրոնափոխության և պառակտումներու ենթակա եղած, երբեք փույթ չունեցան հաստատուն տաճար մը ունենալու։
Դավիթ առաջին անգամ հղացավ շքեղ տաճար մը շինելու գաղափարը, սակայն արգելվեցավ Նաթան մարգարեի կողմից, իր բազմաթիվ պատերազմներու և արյունհեղությանց պատճառավ, որպես անարժան մարդ Տիրոջ անվան սրբության տաճար կանգնելու համար, ուստի կտակեց իր որդուն` Սողոմոնին, որը հիմնարկության ձեռնարկեց 1011-12 թվականին (Ք. ա.)։
Սողոմոն ճարտարապետ, արհեստավոր և մեծ քանակությամբ գործավորներ Տյուրոսեն բերել տալեն զատ, տաճարի համար պետք եղած բոլոր շինվածանյութերը նույնպես բերել տվավ այնտեղեն։ Լիբանանի անտառներեն կտրվեցան փայտեր և նույն տեղի քարահանքերուն մեջ տաշվելով քարերը, բերվեցան Երուսաղեմ:
Սողոմոնի տաճարին օրինակը մեզի չէ հասած, որովհետև մինչև քրիստոնեության ժամանակ երեք անգամ ավերվելով վերաշինված է, բայց ամեն անգամ նորոգության մեջ, ըստ ս. գրոց ավանդության, Սողոմոնի տաճարին հատակագծի ձևը նույնությամբ պահված է, միայն թե հետագայները կրկնապատիկ և ավելի ընդարձակ էին քան նախորդները։
Գիտական խուզարկուներ, լի հետաքրքրությամբ, վերակազմեցին այս համբավավոր տաճարը, հիմնվելով ս. գրոց նկարագրությանց վրա, որոնց մեջ կտեսնվի, որ բուն սրբարանի մասերը լիովին նման են միմյանց, սակայն սրբարանեն դուրս գավիթներու և սրահներու բաժանմունքներով բավականաչափ կզանազանին իրարմե, որովհետև այդ մասերուն նկարագրություններ ս. գրոց մեջ շատ թերի են։
Կներկայացնենք ըստ ս. գրոց, Սողոմոնի տաճարին հատակագիծը, որ սրբարանի մասերով ըստ ամենայնի համապատասխան և ուղիղ է ս. գրոց նկարագրության հետ, սակայն գավիթներու մասերը ամենեն հավանական ենթադրվածն է։
Տաճարին հատակագիծը կբաղկանար հետևյալ գլխավոր բաժանումներեն․
Ա. Սրբություն սրբոց. շինության խորը եղող բաժանումը, ուր պահվեցավ Մովսեսի տապանակ ուխտին։
Բ. Սրբարան, Սրբություն սրբոցի անմիջապես հաջորդող բաժինը, ուր սրբազան անոթներու, կրոնական սպասարկությանց հատուկ էր և քահանայից միայն մատչելի էր։
.jpg)
Գ. Քահանայից գավիթ. Սրբարանին հաջորդող փոքր սրահը, ուր քահանայք կկենային պաշտաման ժամանակ։
Դ. Զոհի սեղանը. Բացօթյա սահմանավորյալ բաժին մը քահանայից սրահին անմիջապես հաջորդող։ Ժողովրդյան մատչելի այն ատեն միայն, երբ հարկ էր զոհի վրա ձեռք դնել։
Ե. Իսրայելի գավիթ․ Բացօթյա ընդարձակ գավիթ, ուր կկենար ժողովուրդը աղոթքի ժամանակ։
Զ. Կանանց գավիթ. Նույնպես բացօթյա և որմնափակ, անջատ Իսրայելի գավիթեն, հատկապես կանանց իբրև աղոթատեղի սահմանված։
Այս տաճարին մեջ, բաղդատմամբ հունական և եգիպտական տաճարներու զարտուղություն կկազմե ա. զոհի սեղանը, որուն տեղը որոշ է քահանայի գավթին ճիշտ առջևը. մինչդեռ մյուսներուն մեջ որոշ տեղ չուներ զոհարանը, քահանայից կամքեն կախված էր որոշել անոր պատշաճ տեղը։ բ. Կանանց գավիթը, որ տաճարին մեջ երկու սեռին անջատման առաջին օրինակը կներկայացնե, ուրիշ հեթանոսական տաճարներու մեջ որոշված չէ կանանց տեղը և դիրքը: գ. Հեթանոսաց գավիթը, ուր կկենային օտարականներ, հեթանոսներ, մեկ խոսքով Էհովվայի տաճարը մտնելու անարժան համարվողներ։
Մինչև այստեղ մենք տեսանք և փոքր ի շատե գաղափար կազմեցինք նախաքրիստոնեական տաճարներու հատակագծային խորհրդավոր բաժանմանց վրա, այժմ
