զգայուն։ Երբ առաջին աղջիկը նախընտրեց ուրիշ մը, ինձ թուեցաւ, թէ այլեւս երբեք սիրտս չպիտի կրնամ վստահիլ ուրիշ էակի մը։ Քաղցր տարիներ էին, երբ սիրոյ վիշտը անգամ թաթխուած էր յաճախ յուզիչ բանաստեղծութեամբ մը։ Այդ տարին էր, որ աստիճանական ու խոր գորովով մը սկսայ սիրել բնութիւնը։ Կը սուզէի գիշերուան խորը ու բարձրահասակ ծառերուն մէջ կը խօսէի լուսնկային, հովերուն ու երկնից աստղերուն։ Երբեմն կը նստէի դալարիքին վրայ ու խորունկ յուզումովմը կ՚ունկնդրէի երկրին ձայները։ Երեւակայութիւնս սրտառուչ մանկութեամբ մը սիրոյ արկածներ կը յօրինէր, ուր ես գլխաւոր ղերը կը կատարէի։
Այդ երազներն անգամ իրենց տարիքը ունին, սակայն, ու կարելի չէ վիրաւորուած սրտով քաղաքին թաւշային գիշերուան խորը ընկղմիլ՝ որոնելու համար հոգւոյս խաղաղութիւնը, վասնզի յանցաւոր եմ սիրով, ու հոգիս կը նմանի հորը ինկած դոյլի մը։
Արդարեւ, յանցաւոր եմ սիրով, կ՚ըսէի, վասնզի ոչ մէկ էակ պարտաւոր է սիրել զիս։ Մինչդեռ հոգիս այդ է, որ կը յուսայ մարդոցմէն ամուլ հպարտութեամբ մը։ Մնաց որ ով ինչ կրնայ սիրել վրաս։ Քանի մը տարիներէ ի վեր արդէն կորսնցուցած եմ առաջին երիտասարդութիւնս ու ինչ որ յատուկ է կեանքի յաղթական շրջանին։ Մարմնիս վրայ ծերութիւնը աստիճանաբար կը ձգէ իր տխուր հետքերը։ Յոգնութեան մթին պատմուճանը կը զգամ ուսերուս վրայ։ Շրթունքներս չեն գիտեր այլեւս սիրոյ բառերուն անուշ համը։
Թերն ու դէմը կշռելէ յետոյ կը զղջայի Լիւսիին գրած ըլլալուս համար։ Ի՞նչ իմաստ ունի, կ՚ըսէի, անընդհատ որոնել աղջիկներուն մօտ ինչ որ ուրիշ էակ մը չի կրնար երբեք պարգեւել մեզի՝ մեր ներքին անդորրութիւնը։ Դանղաղօրէն կ՚ըմբռնէի այժմ, թէ ինչու ծերունի ու հանդիսաւոր մտաւորականներ կ՚ամուսնանան իրենց աղախիններուն հետ։ Ինչ որ այլեւս կը յուսան կեանքէն, տարաժամու, երկրային ու պարզ հաճոյքներ են ու մահը, որ բարի է։ Տագնապն ու անձկութիւնը, սիրոյ վիշտն ու գիշերային կարօտները յատուկ են երիտասարդութեան։ Ձմրան գիշերները բազմոցի մը խորունկը, տան մը ներքին ջերմ մթնոլորտին մէջ անցուած քաղցր ժամեր կաև, երբ խոկումն ու ընթերցումը ապաւէն են ու խաղաղութիւն։ Ինչու համար աղերսել կեանքէն, ինչ որ ան չի կրնար ընծայել մեզի։ Իմաստութիւնը յաճախ ժուժկալութիւն է ու գոհութիւն։ Եսական ու փառատենչիկ հաճոյքներէն անգին, զգայարանքներու սպառիչ բորբոքումներէն անգին կան ներքին խանդավառութիւններն ու անդորր յազումները։
* * *
Ինչ կը պակսէր ինձ հաճելի երեկոյ մը անցընելու համար։ Օգոստոսի ջերմին գիշեր մըն էր։ Պատերուն ու սալայատակներուն վրայ լոյսի ոսկի փոշին կը ցոլցլար։ Քաղաքը կարծես յոգնած էր ու քնատ։ Ու Կիրակին հոս եւս ըրած էր իր մուտքը Շաբաթ իրիկունով։ Մերձակայ բոլոր փողոցներէն խուռն բազմութիւն մը բարակ երիզներով կը հոսէր դէպի կայարանին գլխաւոր հրապարակը։ Կարելի էր կենալ հոդ՝ ցանկորմերուն առջեւ, ու ժամերով դիտել անցորդները, որ տուն կը վերադառնային։ Վայրկեանը անգամ մը կայարանէն կառաշար մը կը խզուէր ու կը խրէր փարիզեան արուարձաններու խորունկը։ Ահա ծերութեան յայտարար նշաններէն մէկը եւս՝ դիտելու հաճոյքը։ Պատանութիւնս ընդմիշտ անգիտացած է այս չէզոք ուրախութիւնը, որ ծուլօրէն կը դեգերի մարդոց մօտ։ Իրողութեան մէջ, ցայժմ չեմ կրցած որոշել, թէ ուր է իրական լիութիւնը՝ հաճոյքին թէ անոր երկարաձգումին մէջ։ Յաճախ հին հաճոյքներու յիշատակն իսկ անդորր բերկրութիւն մը կը պարգեւէ մեզի։
Կռթնած ցանկորմին՝ կը սպասէի Լիւսիին, կը սպասէի անձկանօք փոթորիկին յաջորդող լքումի ու խաղաղութեան ժամուն։ Հոգւոյս խորը, սակայն, պղտոր ջրեր կային,
