ՈՂՋԱԿԻԶՈՒՄՆԵՐՈՒ ՈՒԽՏՈՒԱԾ ՔՆԱՐԱՀԱՐԸ
Հելլէն հերոսները իրենց պաշտպան շանթաձիգ աստուածներ ունէին Ոլիմպոս լերան վրայ , ամպերոլ ետեւ: Մեր հերոսները բանաստեղծներ ունեցան որպէս զօրավիգ: Բայց ինչպէս ամէն բանաստեղծ, մեր բանաստեղծներն ալ անպաշտպան էին , իսկ հայ Ըլալով' առաւե՛լ եւս: Ուստի յատկապէս դարասկիզբի մեր պատմութիւնն ու բանաստեղծութիւնը եղան համատարած մարտիրոսագրութիւն մը՝ ուր կը չփոթուին հերոսի և բանաստեղծի սահմանագիծերը՝ և առաջին հայեացքով լուսապսակներ կ երերան ու կը բացխփին մեր երեւակայութեան հորիզոնին վրայ՝երբ կ՚ուզենք ոգեկոշել անոնցմէ որշեւէ մէկը: էլ ինչպէս միշտ՝ ահա հիմա ալ՝ հողմակոծ ծովուն վրայ լուսնի արտաց ոլումներոն պէս ՝ լուսապսակներու խռնում մը կայ մէջս ՝ երբ մեր հերոսներէն ու բանաստեղծներէն կ'ուզեմ առանձնացնել ու սեւեռել այստեղ {.ողջակի¬ զումներու ուխտուած՛» քնարահարը' Աիամանթոն: Ւնծի կը թուի ՝ թէ ինչ որ պիտի ըսեմ իր մասին ՝ այսպէս թէ այնպէս կը վերաբերի մեր մարտի¬ րոսագրութիւնը արիւնագրած իւրաքանչիւր հայորդլոյն: Արդարեւ՝ {ամենախորհրդալիր պատմութիւն ՝ եզակի' դպրութիւն» ՝ ինչպէս կը գոչէ Լեոն Հլուա: {Կոտորա՜ծ ՝ կոտորա՜ծ 'կոտորա՜ծ • • •»: Ուղիդ իննսուն տարի առաջ՝ երբ առաջին համատարած ջարդի զոհերուն հռնդիւնները մարմրելոլ վրայ էին դանդաղ սթափման հովերուն մէջ՝ հեռոլներէն արձակուած այս կոչը ՝ նախազդուշացման աղաղակին պէս , ան դամ մըն ալ ահագնա- ցուց զանոնք եւ դուրեանական փոթորկումներոլ պղպջակներով միայն ծածկուած մեր բանաստեղծութեան անծուփ ջուրերուն մէջ ատրաշէկ գունդի նման շպրտեց Ատոմ էար&անեան անունը՝ զոր միայն խել մը արտասահմանեան մտերիմներ լսած էին՝ եւ որ շուտով {տառապանքէն խենթեցած» ամբողջ ժ՛ողովուրդի մը {կարմիր ցաւին» ճիչը պիտի դառնար ու անոր կապոյտ յոյսերուն եւ երազներուն հնոցներու անթրո- ցը: Կարծես վաղնջուց բերդի մը աշտարակէն եղջերափողով ահազանգ հնչեցնող այս առաջին քերթուածով իսկ սչ միայն բանաստեղծութեան ՝ այլ նաեւ ու մա՚նաւանդ բանաստեղծի նորօրինակ տիպար մը կը յառնէ մեր առջեւ , որ գեղահասակ իշխանի մը նման ծիրանի ունի իր ուսերուն ՝ ունի տեսլական նայուածք ՝ ազնուական շարժուձեւեր եւ ամբողջ կերպա¬ րանքին մէջ' հով մը առասպելեալ ու առհաւական: Տարիներու ընթացքն 15
