ծովի մակերևույթից, Արարատի ձյունական գոտու բարձրությունը հասնում է մինչև 13300 ոտնաչափ։ Նույն այս օրենքներով և պատճառներով Հիմալայան սարի ձյունական գոտին բարձր է, քան թե կարող էր կամ պիտի լիներ, եթե նորա շրջապատը ընդարձակ և արևակեզ դաշտ եղած չլիներ: Ձյունական գոտին Մեքսիկայի Անագվակա սարերի, որ 20° ավելի հարավային դրություն ունին (Արարատը մոտավորապես գտնվում է հյուսիսային լայնության 40° տակ, իսկ Անագվական մոտավորապես 20°) միմիայն 800 ոտնաչափ ավելի ցած է, քան թե Արարատինը, լինելով 14100 ոտնաչափ։ Մարմինները ինչպես ջերմությունից լայնանում են, դորա հակառակ, ցրտից սեղմվում են։ Արարատի հավիտենական ձյուները և սառցանոցները շոշափող մթնոլորտը միշտ սեղմված և ճնշված վիճակի մեջ է։ Ասել է, թե երբ արևի ջերմությունից Արարատյան դաշտի օդը լայնանալով անոսրանում է և բարձրանում է դեպի վեր, երբ մյուս կողմից Մասիսի օդը ցրտից ճնշված սեղմ է և ավելի խիտ, ուրեմն օդի բնական զուգակշիռ խանգարված է այդտեղ. պատճառ, բնական օրենքով, հեղուկ և օդանման մարմինները ամեն կողմ հավասարապես ճնշելով պիտի մի մակերևույթ և մի հավասարություն ունենան։ Ի՛նչ է սորա բնական հետևանքը. այն, որ Մասիսի ճնշված օդը պիտի վազե լցնել Արարատյան դաշտի օդի պակասությունը։ Բայց որովհետև ջերմության ժամերը այնքան երկար չեն, որովհետև օդը անոսրանալով ստանում է նույնպես ավելի ձգականություն, որ ինչպես վեր է բարձրանում, այնպես և ամեն կողմ, ուստի և ցերեկը չէ կատարվում օդերի զուգակշռությունը, այլ այն ժամանակ, երբ արևի ճառագայթքը էլ այնպես չէին տաքացնում դաշտը, երբ նորա օդը կամաց-կամաց կորցնելով իր ձգականությունը սկսում էր սեղմվիլ, այն ժամանակ, Մասիսի օդը, էլ դիմադրություն չգտնելով լայնացած օդից, սկսում է վազել դեպի դաշտը, պատճառելով այն ա֊ խորժ քամին։ Այդ քամու ուժը միշտ համեմատ է ջերմության աստիճանին։ Որքան սաստիկ լինի ջերմությունը ցերեկը, այնքան ուժով կլինի քամին իրիկնապահին։ Շատ ծովահայաց քաղաքներ ունին իրենց իրիկ նաքամին, որ ծովից է փչում• այն դիպվածներում ծովը կատարում է Մասիսի պաշտոնը, որովհետև ջուրը ավելի վատ առաջնորդ լինելով ջերմության, նորա օդը ավելի խիտ է, քան թե նավահանգստի կամ քաղաքի օդր, որ անմիջական հարակցություն ունի ջերմության լավ առաջնորդ մարմինների հետ։ Երկու անգամ կանգնելով հնդկական Մադրասի նավահանդստում և, մի քանի օր մնալով Սեյլան կղզու ^ոյլլ քաղաքում ('point de Galle), ես նույնպես վայելած եմ այս բնության զվարթարար 214 ներով Հիմալայան սարի ձյունական գոտին բարձր է, քան թե կարող էր կամ պիտի լիներ, եթե նորա շրջապատը րնդարձակ և արևակեզ դաշտ եղած չլիներ: Ձյուն ական գոտին Մեկսիկա չի Անագվակա սարերի, որ 20° ավելի հարավային դրություն ունին (Արարատը մոտավորապես գտնվում է հյուս, լայն, 40° տակ, իսկ Անագվական մոտավորապես 20°J միմիայն 800 ոտնաչափ ավելի ցած է, քան թե Արարատին ո, լինելով 14100 ոտնա չափ
Մարմինները ինչպես ջերմությունից լայնանում են, դորա հակա ռակ, ցրտից սեղմվում են։ Արարատի հավիտենական ձյուները և սառցանոցները շոշափող մթնոլորտը միշտ սեղմված և ճնշված վիճակի մեջ է։ Ասել է, թե երբ արևի ջերմությունից Արարատ յան դաշտի օդը լայնանալով անոսրանում է և բարձրանում է դեպի վեր, երբ մյուս կողմից Մ ասիս ի օդը ցրտից ճնշված սեղմ է և ավելի խիտ, ուրեմն օդի բնական i ու.դակշքւռը խանգարված է այդտեղ, պատճառ, բնական օրենքով, հեղուկ և օդանման մարմինները ամեն կողմ հավասարապես ճնշելով պիտի մի մա!լերևույթև մակերևույթ մի հավասարությություն ունենա։ Ի՞նչ է սորա բնական հետևանքը, այն, որ Մասիսի ճնշված օդը պիտի վազե լցնել Արարատյան դաշտի օդի պակասությունը։Բայց որովհետև ջերմության ժամերը այնքան երկար չեն, որովհետև օդը անոսրանալով ստանում է նույնպես ավելի ձգականություն, որ ինչպես վեր է բարձրանում, այնպես և ամեն կողմ, ուստի և ցերեկը չէ կատարվում օդերի զուգակշռությունը, այլ այն ժամանակ, երբ արևի ճառագայթքը էլ այնպես չէին տաքացնում դաշտը, երբ նորա օդը կամացկամաց կորցնելով իր ձգականությունը սկսում էր սեղմվիլ, այն ժամանակ, Մասիսի օդը, էլ դիմադրություն չգտնելով լայնացած օդից, սկսում է վազել դեպի դաշտը, պատճառելով այն ախորժ քամին։ Այդ քամու ուժը միշտ համեմատ է ջերմության աստիճանին։ Որքան սաստիկ լինի ջերմությունը ցերեկը, այնքան ուժով կլինի քամին իրիկնապահին։ Շատ ծովահայաց քաղաքներ ունին իրենց իրիկնաքամին, որ ծովից է փչում• այն դիպվածներում ծովը կատարում է Մասիսի պաշտոնը, որովհետև ջուրը ավելի վատ առաջնորդ լինելով ջերմության, նորա օդը ավելի խիտ է, քան թե նավահանգստի կամ քաղաքի օդր, որ անմիջական հարակցություն ունի ջերմության լավ առաջնորդ մարմինների հետ։ Երկու անգամ կանգնելով հնդկական Մադրասի նավահանդստում և, մի քանի օր մնալով Սեյլան կղզու գալլ քաղաքում (point de Galle), ես նույնպես վայելած եմ այս բնության զվարթարար 214
