Էջ:Mikael Nalbandian, vol. 4.djvu/436

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

պաշտպանում էին ռուսական հեղափոխությանը գործնական մասնակցություն ցուցաբերելու գիծը. (E. Л. Рудницкая, Н. П. Огарев в русском революционном движении, М., 1969, стр. 327).

Եթե Օգարյովը ղրավում Հր նալրանղյանին սոցիալ-տնտեսական խնդիրների խոր մշակմամր, ապա Բակունինը իր կողմն էր ձգում նրան ազգային հարցի լայն ըմբոնմամբ և իր ելույթների ինտերնացիոնալ պաթոսով, Արդեն իր աոաջին' է Ռուս, լեհ և բոլոր սլավոն բարեկամներին» հոդվածում, որը հրատարակվել էր էԿոլոկոլի3 1862 թ. փետրրվարի 15-ի համարում, Բակունինը „Ի՞նչ է պետք ժողովրդին» կոչի մեջ դրված հարցին տալիս է աներկմիտ պատասխան. էԿրկնում ենք €Կոլոկոյ]ւ» fibtn միաոճն, հող և ազատություն»: Լայնացնելով այդ մարտական լոզունգի աշխարհագրական և ազգային շրջանակները, նա մերկացնում էր Ռուսաստանի րոլոր ժողովոլբդների, այդ թրվում նաև Կովկասի ազգաբնակչության նկատմամբ ցարիզմի վարած գաղութարարական քաղաքականությունը, Նրանց ազատագրումը ազգային և սոցիալական ննջումից Բակունինը, ինչպես Գերցենը և Օգարյովը, կապում էր Ռուսաստանի ազատագրման հետ։Ազատագրված ռուս ժողովուրդը, — ասում էր նա,—իր եղբայրական ձեռքը կմեկնի իր հետ ազատագրված բոլոր ցեղերին...»։ Մեկ այլ հոդվածում' էՄի քանի խոսք հարավային սլավոններին» (էԿսլսկոլ», 1862 թ. ապրիլի 8) Բակունինը, դիմելով սլավոն ժողովոլրւչներին, որոնք տառապում էին թուրքական և ավստրիական լծի տակ, հարցնում ր. <րՁեզ պետք են դաշնակիցնե՞ր։ Ջեոք մեկնեք ձեր հարևաններին' ռումինացիներին, հայերին, որոնք այժմ նույնպես ապստամբել են հանուն իրեց անկախության»։

Նալբանղյանը, անկասկած, ծանոթ էր Բակունինի այդ հոդվածներին, որոնք հրապա րակվել էին էԿոլոկոլոլմ» հայ հրապարակախոսի' Լոնդոնում եղած օրերին։ Նալբանգյանի ձերբակալման ժամանակ նրա մոտ հայտնաբերվել էր էՌուս, լեհ, և բոլոր սլավոն բարեկամներին» հոդվածի առանձնատիպը։

Բակունինյան նյութերի» հետքերը նշմարելի են նաև *Երկրագործության» մեջ։ Նկարագրելով tգյուղացիական ռեֆորմից» հետո Ռուսաստանում տիրող իրադրությունը,նա բերում է 1362 թ. մարտի 22-ին էԿոլոկոլում» տպագրված տվերյան ազնվականների 1862 թ. փետրվարի 2-ին ցարին ուղղված դիմումի լրիվ տեքստը, որպես •վերևներում» ուժեղացող հակասությունների ցայտուն օրինակ, Տեքստին տրվող բացատրությունների մեջ Նալբանղյանը հայտնում է, որ տվերյան գործով ձերբակալվածների և Պետրոպավլովյան բերդում արգելափակվածների թվում են Բակոլնինի երկու եղբայրները, րայն երևեյի Մ. Ա. Պաքոլնինի եղբայրներն են, որ իբրև առաջնորդ գերմանական ապստամբության (1848) բոնվեցավ Տրեզտենի մեջ և ութը տարի բանտ մնալեն և չորս տարի Սիպերիա աքսոր կրելեն ետքը, հրաշքով մը ազատություն գտնելով, ճաբոնի և Ամերիկայի վրայով Լոնդրա հասավ...», Այս տվյալները Նալբանգյանը վերցրեէ էր Գերցենի rff. Ա. Բակոլնին» հոդվածից, որը տպագրվել է Կոլոկոլի» 1862 թ. հունվարի 15-ի համարում որպես առաջնորդող և նվիրված էր Բակ ոլնինի Սիբիրից Լոնդոն հասնելու փաստին։ Տվերի ազնվականների դիմումին կցած այդ նույն բացատրությունների մեջ, կառավարության մոլորեցոլցիչ խարդախությունը» դատապարտելուց անմիջապես հետո, գրված էին երկրի ժողովոլրդների ազատության հարցում Ռուսաստանի պատմական — ոտքել ութ յան նկատմամբ ունեցած խորին հավատ արտահայտող խոոքեր, որոնք արձագանքում էին Բակոլնինի էՌուս, լեհ և բոլոր սլավոն բարեկամներին» հոգվածին, Նալրանդյանը գրում է. էՀյոլսիսային կոթողը (Պետերբոլրգոլմ Դվորցովայա հրապարակի վրա գտնվող գրանիտե սյունը, որը դրվել էր Ալեքսանդր I-ի հիշատակին և 436