ժամանակն է, որ Մելիք-Յուսիբի որդի Մելիք-Բեգալի II որը սատիկ գոռոզ ու դյուրաբորբոք երիդասարդ էր, թույլ չտվեց իր հոր պատասխանելու, ասելով, թե ինքը կտա Փանահ-խանի պատասխանը: Նա իր սուրը բռնելով խանի պատգամավորի գլխի վրա, ստիպեց նրան կուլ տալ հրամանագիրը: Երբ խեղճ պատգամավորը սարսափելով կուլ տվեց թղթի վերջին պատառը, երիդասարդը ասաց նրան. «Հիմա գնա ինչ որ կերար այստեղ, նրա արտադրությունը… կլինի Փանահ-խանի պատասխանությունը…»[1]
Այդ անցքերից հետո ավելի սաստիկ կերպով բորբոքվեցավ պատերազմը Փանահ-խանի և դաշնակից մելիքների մեջ: Վարանդայի Մելիք-Շահնազաը և Խաչենի Մելիք-Միրզախանը, ինչպես առաջ և նույնպես և այժմ հավատրիմ մնացին հայոց ոխերիմ խանին: Ոչ թե միայն իրանց խորուրդներով, այլ շատ անգամ իրանց բողոքներով օգնում էին նրան: Բայց չնայելով այդ բոլորին, դաշնակից մելիքները (Գյուլիստանի Մելիք-Յուսուբի Ջրաբերդի Մելիք-Աթամը և Տիզակի Մելիք-Եսային) այն աստիճան նեղության մեջ էին դրել Փանահ-խանին, որ նրա Շուշի բերդը մշտական պաշարման դրության մեջ էին պահում:
Մինչև այսօր առկա է դարձել Ղարաբաղի ժողովրդի մեջ, թե Թյուլի-Արզումանը, Դալի-Մահարասան և Չալաղան-Յուղբաշին ամբողջ յոթն տարին թույլ չտվեցին, որ մի թուրք անցկենար Մազե-կամուրջից[2] դեպի Ջրաբերդի և Գյուիստանի կողմերը:
Հիշյալ երբեք անձնավորությունները երեք հերոսներ են, որոնց թե ժողովուրդը չէ մոռացե: Ես ավելորդ չեմ համարում ծանոթացնել նրանց մեր ընթերցողներին:
Դալի-Մահարսա թուրքաց լեզվով նշանակում է գիժ աբեղա: Եվ իրավ, այդ մարդը աբեղա էր, Ջրաբերդի Եղիշե առաքելո վանքի միաբան: Ամեն ուղտավոր և այսօր կարող է տեսնել հիշյալ վանքում այն բարձր աշտարակը, որի մեջ, առանձնացած վանականների աղոթող միաբանությունից, բնակվում էր «գիժը»: Նրա իսկական անունը Ավագ վարդապետ էր, բայց ժողովուրդը նրա դալի (գիժ) տիտղոսը տվեց: Մի այնպիսի տիտղոս կրում էին արևելքի տասնվեցերորդ դարու հերոս՝ Քոր-օղլին և նրա խմբի մեջ գտնված քաջերը. դրանք կոչվում էին Քոր-օղլու դալիներ (գժեր):
