երես տալ չի լինիլ։ Չեմ հասկանում, այդ ի՞նչ մայրական սեր է...
— Քեզ էլ եմ սիրել, որդի,— հառաչեց այրին,— բայց տասներկու տարեկան չկայիր, հայրդ քեզ խլեց ինձանից, ուղարկեց օտար երկիր։ Ասաց. «թող գնա, հեռու լինի փչացած ընկերներից, մարդավարի մարդկանց մեջ ապրի»։ Տվեց քեզ Մոսկվայում Բագատուրովներին։ Տարեն երկու ամսով երեսդ ցույց էիր տալիս ինձ ու էլի հեռանում, արտասուքն աչքերումս թողնելով։ Սիրում էի քեզ աչքիս լուսի պես, բայց որ հեռացար, սկսեցի մխիթարվել Միքայելով ու հետո Արշակովս։ Լա՜վ կրթեցին քեզ, ինչ ասեմ, լա՜վ մարդկանց մեջ ապրեցիր։ Խլեցին քեզ ծնողներիցդ, օտարացրին, գնացիր պապերիդ հավատը խայտառակեցիր։ Դու ինձ համար կորած էիր, ի՞նչ անեի, որ մյուս որդիներիս չսիրեի։ Արշակ, Արշակ, արա, ի՛նչ որ ուզում ես, բայց մի բան չանես — եղբորդ օրինակին չհետևես։ Վայ ինձ ու քո հոր գերեզմանին, եթե դու էլ նրա ճանապարհով գնաս։ Դու միշտ կարող ես քեզ ուղղել, Սմբատը չի կարող. հիմա տեսնում եմ, որ չի կարող, այ իմ ցավն ու տանջանքը։
Նա սկսեց արտասվել, գլուխը դնելով փոքր որդու ուսերին։
Սմբատը լուռ դուրս գնաց։ Նա լռեց, որովհետև զգաց, որ մայրն իր տեսակետից միանգամայն իրավացի է, լռեց, որովհետև զգաց, որ ճիշտ՝ իր սխալն անուղղելի է։
Հետևյալ օրը, կանուխ զարթնելով, նա ուղևորվեց հանքերը։ Միքայելն արդեն վեր էր կացել անկողնից, միայն ճակատի վերքը կապած էր թաշկինակով։
— Գնա՜նք քաղաք,— առաջարկեց Սմբատը։
Միքայելն աչքունքը թթվացրեց. նա չէր ուզում քաղաք տեղափոխվել։ Բայց ի՞նչ օգուտ. Շուշանիկն այլևս չէր երևում։ Եվ առավոտ երեկո զուր էին նրա աչքերը որոնում օրիորդին, այժմ կերակուր ու թեյ մատուցում էր տիկին Աննան։
Արդեն անհարմար էր մնալ օտար հարկի տակ. թեև
