II
ԻՄ ԽՆԱՄԱՏԱՐԸ
Բաքվում ես իջևանեցի իմ մորաքրոջ՝ Մարիամ Աբելյանի մոտ, մինչև վիճակս քիչ թե շատ կպարզվեր։ Արդեն Բաքու տեղափոխվելուս գլխավոր դրդիչը եղել էր նրա որդին․ Ներսես Աբելյանը։
Անսահման բարի և զգայուն մորաքույրս պանդխտությանս մեջ եղավ ինձ համար երկրորդ մայր։ Հիշում եմ այն ջերմ գուրգուրանքը, որով նա, սեղմելով ինձ նիհար կրծքին, իր հինգ զավակներին ավելացրեց վեցերորդը։ Տասնյակ տարիներ հետո, երբ մի աշնանային օր այցելեցի նրա գերեզմանը, որ գտնվում է մորս գերեզմանի քով, ինձ պաշարեց կրկնակի վիշտ։ Մարդիկ մի անգամ են զրկվում իրենց մորից, ես զրկվել եմ երկու անգամ։
Ես ունեի մի մորեղբայր՝ Հակոբ Բաբախանյան անունով։ Նա պիտի զբաղվեր իմ վիճակով. ուրիշ հովանավորող չունեի։ Դա մի հասարակ դերձակ էր, սակայն ուներ բազմաթիվ բարեկամներ և վայելում էր նրանց հարգանքը, որպես ազնիվ մարդ և ընտիր ընկեր։
Որոշվեց, որ ես կարող եմ ծառայել կամ մի մասնավոր գրասենյակում, կամ որևէ պետական հիմնարկության մեջ, որպես գրագիր։ Չէ՞ որ ոստիկանատանը ծառայելով ես ռուսերեն ձեռագիրս բավական մշակել էի։
Մորեղբայրս պատվիրեց ինձ մի որևէ բան գրել խնամքով և տալ իրան։ Ես տողացույցը գրեցի մի մեծ թերթի տակ և ամենայն զգուշությամբ ընդօրինակեցի գեղագրական տետրակի ամենագեղեցիկ էջերից մեկը։
— Աֆարիմ տղա, աֆարիմ, մարգարիտներ ես շարել,— գոչեց մորեղբայրս, ձեռագիրս տեսնելով,— ես քո մասին արդեն խոսել եմ Համբարձում-բեգի հետ։ Գիտե՞ս, նա մեծ պաշտոն ունի նահանգական ատյանում։
Բաքուն հափշտակել էր ինձ։ Ամբողջ օրերով թափառում էի նրա փողոցներում և ողորմելի պարտեզներում։ Ամենից դուրեկանն ինձ համար ծովափն էր։ Ժամերով պտտում էի
